विश्वव्यापीकरण र खुला व्यापारलाई समर्थन गरेर चीनले अमेरिकालाई पछि पार्दैै विदेशी लगानीका लागि पहिलो गन्तव्यका रूपमा आफूलाई उभ्याउन सफल भएको छ । 

अमेरिकामा डोनल्ड ट्रम्पको पतन भए पनि उनको विरासत चाहिँ कायमै छ । नयाँ राष्ट्रपति जो बाइडनका मन्त्री तथा अधिकारीहरूले अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार र लगानीमा नयाँ दृष्टिकोण ल्याउने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका त छन् तर अमेरिकी कम्पनीहरूका लागि अन्तर्राष्ट्रिय बजार खोल्ने भन्दा पनि अमेरिकीहरूलाई रोजगारी दिनमा उनीहरूको जोड छ । यो भनेको ट्रम्पकै लाइन हो । 

सन् २०२० मा विदेशी लगानी भित्र्याउने मुलुकका रूपमा चीनले अमेरिकालाई पछि पारिदिएको छ । उसले वर्षभरि १४० अर्ब डलरको लगानी भित्र्यायो । ट्रम्पले चार वर्षसम्म चलाएको शासनका क्रममा

अमेरिकामा लगानी स्वाट्टै घटेर गयो । उनले अमेरिका पहिले नीति ल्याउँदै चिनियाँ कम्पनी र लगानीकर्ताहरूलाई बहिष्कार गरेकाले लगानीको वातावरण नै बिग्रियो । 

बाइडनले चीनविरुद्ध प्रतिस्पर्धा गर्ने र व्यापारका गठबन्धनहरू बनाउने भने पनि त्यो सम्भव देखिँदैन । डेमोक्रेटकहरूले ट्रम्पको संरक्षणवादी विरासतलाई अंगीकार गरेका छन् र उनीहरूसँग बेइजिङविरुद्ध अन्य देशलाई आर्थिक रूपमा सबल बनाउने राजनीतिक स्पेस पनि छैन । 
 

पराप्रशान्तीय साझेदारी (टीपीपी) मा अमेरिकालाई पुनः जोड्ने कुरा अघि बढेको छैन । चीनले नयाँ नयाँ खुला व्यापार सम्झौता गरिरहँदा बाइडनसँग चीनलाई दिने गतिलो जवाफ नै छैन । चीन अमेरिकाभन्दा आर्थिक रूपमा एक कदम अगाडि रहेको प्रमाण यही हो ।

बाइडनले चुनाव जितेपछि अमेरिकाका मूलधारे उदारवादीहरूले ट्रम्प र उनको युग सकिएको आशा गरेका थिए । नयाँ राष्ट्रपति विश्वसनीय, भरपर्दा र सम्मानित व्यक्ति भएको र उनले अमेरिकाको कल्याणकारी छविलाई पुनःस्थापना गर्दैै चीनलाई टक्कर दिन बहुपक्षीयतातर्फ फर्काउने आशा गरिएको थियो ।

चीनविरुद्ध अमेरिका पछि पर्नुमा एक मात्र कारण भनेको ट्रम्पको खराब छवि हो अनि बाइडनको नेतृत्वमा अमेरिकाको सम्मान फर्किने र अन्य देशहरू अमेरिकाको पछि लाग्ने अनि चीनविरुद्धको व्यापार गठबन्धनमा लामबद्ध हुने आशा गरिएको थियो । तर यो कसरी सम्भव छ ?

यसैमा बाइडनको विरोधाभास निहित छ । उनी ट्रम्पविरुद्ध जाने कुरा गर्छन् तर ट्रम्पकै नीतिलाई अनुसरण गरिरहेका देखिन्छन् । 

चीनलाई टक्कर दिने हो भने टीपीपीमा अमेरिका फेरि जोडिनुपर्छ अनि चीन समेत सदस्य रहेको रिजनल कम्प्रिहेन्सिभ इकोनोमिक पार्टनरशिप (आरसीईपी) मा पनि जोडिनुपर्छ । तर चीनसँग जोडिने कुरा अमेरिकामा अलोकप्रिय ठहर्छ र बाइडन प्रशासन यसमा आकर्षित हुँदैन । 

बाइडनले युरोपेली संघसितको व्यापार विवाद पनि समाधान गर्न सक्ने छैनन् किनकि युरोपेली संघले चीनसँग नयाँ लगानी सम्झौता गरेर रणनीतिक स्वतन्त्रताको प्रदर्शन गरिसकेको छ । यस सम्झौतालाई बाइडन प्रशासनले स्पष्ट रूपमा विरोध गरेको छ । 

चीनले खुला व्यापारमा पाएको सफलता थप्दै जाने देखिन्छ । केही दिनअघि चीनको परराष्ट्र मन्त्रालयले सन् २०२१ का लागि प्राथमिकताहरूको सूची सार्वजनिक गरेको थियो र त्यसमा इजरायल, गल्फ कोअपरेसन काउन्सिल, दक्षिण कोरिया र जापानसँग त्रिपक्षीय तथा नर्वेसँग नयाँ व्यापार सम्झौता गरिने उल्लेख छ । 

अमेरिका पहिले अनि अमेरिकी रोजगार पहिले भन्ने नारा घन्किरहेकोमा बेइजिङले आफूलाई बहुपक्षीय खुला व्यापारको रक्षकका रूपमा निरन्तर उभ्याइरहेको छ र थप नयाँ नयाँ सम्झौता गरेर आफ्ना भनाइ र गराइको तालमेल मिलाइरहेको छ । 

ट्रम्पको नीतिलाई निरन्तरता दिँदै बाइडनले अमेरिका पहिलेमा जोड दिइरहेका छन् । चीन विश्वव्यापीकरणको पक्षमा छ भने अमेरिका संरक्षणवादको पक्षमा । 

त्यसैले चीन नै आर्थिक रूपमा माथि परेको स्पष्ट छ । सन् २०२० मा महामारीले शक्तिको सन्तुलन नै परिवर्तन गरिदियो । बेइजिङले अमेरिकासँग जोरी नखोजी कूटनीतिक रूपमा उसलाई पछि पार्न लगालग व्यापार सम्झौता गर्नेछ । 

सन् २०२० मा आर्थिक वृद्धि हुने प्रमुख अर्थतन्त्र चीन मात्र रह्यो । अनि त्यसै वर्ष उसले संसारमै सबभन्दा बढी विदेशी लगानी भित्र्यायो । सन् २०२८ सम्ममा उसले अमेरिकालाई कुल गार्हस्थ्य उत्पादनमा पछि पार्ने प्रक्षेपण गरिएको छ । 

यस्तो अवस्थामा बाइडनसँग व्यापारका विषयमा चीनलाई फर्काउने उचित जवाफ नै छैन । अनि राष्ट्रिय संरक्षणवादलाई अंगीकार गर्दा वाशिङटन विश्वव्यापी प्रतिस्पर्धामा थप पछि पर्नेछ । 

आरटीमा प्रकाशित टम फाउडीको विश्लेषण