गत वर्ष कोरोना महामारी शुुरू हुुँदा बुुटवलको उपयोगविहीन धागो कारखानालाई कोभिड–१९ अस्पताल बनाएर सञ्चालनमा ल्याइयो ।

लुुम्बिनी प्रादेशिक अस्पताल मातहत सञ्चालमा ल्याइएको अस्पतालमा १५ वटा आइसीयू र ४ वटा भेन्टिलेटर बेडसहितको अस्पताल बनेपछि केही आशा पनि जाग्यो । 

संक्रमण बढ्दै गएपछि धागो कारखानामै जनरल बेड (एचडीयू) (अक्सिजन सहित) बेड थप गर्ने घोषणा प्रदेश सरकारले गरेको थियो । तर, त्यो योजना त्यतिकै सेलायो । लुुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालका सूचना अधिकारी डा. विष्णुु गौतमले धागो कारखानामा बेड थप गर्ने योजना अगाडि बढ्न नसकेको बताए । 

‘कोभिडको संक्रमण महामारी शुरू भएको एक वर्षपछि यसको दोस्रो लहर झन् डरलाग्दो गरी फैलिएको छ । एक वर्षमा घोषणा गरिएका योजना पनि अगाडि बढ्न सकेनन्,’ डा. गौतमले भने ।

उनले थपे, ‘प्रदेश सरकारले बजेट नदिँदा कोरोनामा काम गर्ने नर्स, डाक्टर र कर्मचारीले तलब पाउन सकेका छैनन् । जोखिम भत्ताको त कुरै नगर्नु । अनि पूर्वाधार बनाउनतर्फ त, कुुरै नगरौं...।’ 

अहिले संक्रमणले भयावह रूप लिन थालेपछि एचडीयू (हाइ डिपेन्ड युुनिट) अक्सिजन सहितका १५ बेड थप गर्न प्रक्रिया बल्ल अगाडि बढाउन थालेको छ । 

दाङको बेलझुुण्डीस्थित कोभिड अस्पतालमा ५ वटा आईसीयू र १५ वटा –एचडीयू) उच्च स्याहार कक्ष ३५ वटा मात्र बेड सञ्चालनमा छन् । गत वर्ष अस्पतालमा आईसीयू १५ र एचडीयू ५० बेड बनाउने तयारी थालिएपनि त्यो काम जहाँको त्यहीँ छ । अस्पतालका व्यवस्थापक द्रोण वलीले जिल्लामा अक्सिजन उत्पादन नहुुँदा एचडीयू बेड समेत बढाउन नसकिएको बताए ।

उनले भने, ‘अहिले अस्पतालमा बिरामीले बेड भरिभराउ छन् ।  अस्पतालको क्षमता विस्तार गर्न सकिएको छैन । अक्सिजन उत्पादन जिल्लामा छैन । अहिले उपचाररत बिरामीका लागि हामीले नेपालगञ्जबाट ल्याएका छौं । एचडीयू बेड बढाउन प्रदेश सरकारले ५० लाख रुपैयाँ दिएको छ । तर, काम अगाडि बढ्न सकेको छैन ।’ 

लुुम्बिनी प्रदेशका सबैभन्दा बढी कोरोना प्रभावित बाँके, रुपन्देही र दाङ हुुन् । यी तीनवटै जिल्लामा संक्रमण र मृत्युु भुुसको आगोसरी सल्किएको छ । बाँकेमा पनि आईसीयू र अन्य जनरल बेड बढाउने योजनामा सरकार छैन ।

कोरोनाको संक्रमणको दोस्रो लहर बाँकेमा झन् डरलाग्दो गरी फैलिएको छ । यसले महामारीको सामना गर्न स्वास्थ्य पूर्वाधार विस्तारमा प्रगति हुुन नसकेको बाँकेका कोभिड फोकल पर्सन तेज वलीले बताए । वलीका अनुुसार जिल्लामा संक्रमणले आक्रान्त बनाइसक्दा समेत पूर्वाधार बढाउन ध्यान पुुग्न सकेको छैन । 

वलीले लोकान्तरसँग भने, ‘हाम्रोमा अहिले ६० आईसीयू, १० भेन्टिलेटर र १३० जनरल बेडमा संक्रमितको उपचार भइरहेको छ । यो विगतकै पूर्वाधार हो । पहिलो लहरमा पनि बाँकेको नरैनापुुरमा कोरोनाको हटस्पट बनेको थियो ।

अहिले पनि बाँकेमै सुुनामी सरह कोरोना आएको छ । तर, महामारीसँग जुुध्न स्वास्थ्य पूर्वाधार निर्माणको काम हुुन सकेन ।’ बरु, अहिले नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिका १०० बेडको अस्पताल बनाउन जुुटेको छ । 

कोरोना संक्रमितको बढ्दो संख्याले लुुम्बिनीमा आईसीयू र भेन्टिलेटरको चरम अभाव छ । अझै स्वास्थ्यकर्मीको समेत अभाव छ । स्वास्थ्यकर्मीको अभाव भएपछि लुुम्बिनी प्रादेशिक अस्पताल र भेरी अस्पतालले जनशक्ति माग गरेका छन् । 

प्रदेशमा आईसीयू र एचडीयूमा गरी १६५ र २२ जना भेन्टिलेटरमा उपचाररत छन् । शिक्षा तथा सामाजिक विकास मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. पुुष्पराज पौडेलले कोभिडसँग प्रदेशमा स्वास्थ्य क्षेत्रलाई उकास्न प्रदेश सरकारले ठूलो रकम खर्च गरेको दाबी गर्छन् । 

‘कोभिडसँग प्रदेशले झण्डै स्वास्थ्य क्षेत्रमा ६० करोड रुपैयाँ खर्च गरिसक्यो,’ डा. पौडेलले भने, ‘राप्ती प्रादेशिक अस्पताल तुुलसीपुुरमा २५ शय्या एचडीयू, बर्दियामा पनि एचडीयू बेड, गुुल्मी, कपिलवस्तुु र अर्घाखाँचीका अस्पतालमा पनि बेड विस्तार गरिएको छ । बाहिर नदेखिए पनि काम धेरै भएका छन् ।’