असोज महिनाको पूर्वसन्ध्यामा आइपुग्दा दशैं विषेश तयारीहरू शुरू भएको छ । 

सरकारले असोज १ गतेदेखि सहुलियत पसल सञ्चालन गर्दैछ भने निजी क्षेत्रले पनि सोही अनुसारको तयारी शुरू गरेको छ ।

यसैबीचमा सरकार तथा निजी व्यवसायीहरूले काठमाडौं उपत्यकामा दशैंलाई लक्षित गरी खसीबोका तथा च्यांग्रा ल्याउने तयारी गरेका छन् । 

हरेक वर्षको दशैंमा काठमाडौं उपत्यकामा ५० हजार खसीबोका काटिने गरेको सरकारी तथ्यांक छ । 

दशैंमा विशेष गरी मासुजन्य खानेकुरा बढी रुचाइने हुँदा यसको माग पनि बढ्दै गएको पशु सेवा विभागले जनाएको छ ।

विभागका अनुसार वार्षिक रूपमा नेपालमा ३३ लाख खसीबोका काटिने गरेको छ ।

निजी क्षेत्रले झण्डै ५५ हजार खसीबोका ल्याउने 

काठमाडौं उपत्यकामा निजी तथा सरकारी संघ–संस्थाले दशैंका लागि खसीबोका बिक्री वितरण गर्दै आइरहेका छन् । 

निजी क्षेत्रबाट काठमाडौं चौपाया खरिदबिक्री प्रालिले यस वर्षको दशैंमा करीब ५५ हजार खसीबोका ल्याउने तयारी गरेको छ ।  

विगतका वर्षहरूमा पनि करीब ५५ हजार हाराहारीमा नै खसीबोका बिक्री भएको भन्दै प्रालिले यस पटक पनि सोही संख्यामा खसीबोका काठमाडौंमा ल्याउन लागेको हो । 

५५ हजारमध्ये करीब ३० हजार खसीबोका कलंकीस्थित खसीबजारबाट बिक्री हुनेछ । 

बाँकी बसेको २० देखि २५ हजार संख्याका खसीबोका काठमाडौंका अन्य बजार, ललितपुर र भक्तपुरबाट बिक्री वितरण हुने प्रालिका बजार व्यवस्थापक जीवन खतिवडाले लोकान्तरलाई जानकारी दिए ।

उनका अनुसार यस पटक कम्पनीले घटस्थापनाको दिनदेखि खसीबोका बिक्री वितरण गर्नेछ । 

सरकारले ३ हजार खसीबोका तथा च्यांग्रा ल्याउने

यस वर्ष खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिटेडले दशैंका लागि ३ हजार खसीबोका तथा च्यांग्रा किन्ने तयारी गरेको छ । 

काठमाडौं उपत्यकाभित्रका ग्राहकहरूका लागि लक्षित गर्दै लिमिटेडले खसीबोका तथा च्यांग्रा किन्न लागेको हो । 

‘यस पटक हामीले १५ सय खसीबोका तथा १५ सय च्यांग्रा किन्ने योजना गरेका छौँ,’ लिमिटेडका सूचना अधिकारी शर्मिला न्यौपानेले लोकान्तरसँग भनिन् । 

अघिल्लो वर्ष खसीबोका मात्रै ल्याएको लिमिटेडले यस पटक च्यांग्रा पनि ल्याउन लागेको छ । 

लिमिटेडले विशेष गरी हेटौँडा र तुलसीपुरबाट खसीबोका ल्याउने गरेको छ । यस वर्ष पनि त्यहीँबाट खसीबोका ल्याउने तयारी गरेको सूचना अधिकारी न्यौपानेले बताइन् ।

यस वर्ष लिमिटेडले च्यांग्रा मुस्ताङबाट ल्याउने तयारी भइरहेको छ ।  गत वर्ष लिमिटेडले च्यांग्रा बिक्री वितरण गरेको थिएन । त्यसभन्दा अघिल्लो वर्ष भने मुस्ताङकै च्यांग्रा काठमाडौंमा बिक्री वितरण गरिएको थियो ।  

लिमिटेडले ल्याउने खसीबोका तथा च्यांग्रा सहुलियत मूल्यमा काठमाडौं उपत्यकामा बिक्री वितरण हुनेछ ।

हरेक जिल्लामा प्राथमिक मूल्य निर्धारण समिति हुन्छ । प्रमुख जिल्ला अधिकारीको नेतृत्वमा हुने सो समितिले आवश्यक मूल्य निर्धारण गर्नेछ र खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिटेडले सोही अनुसार खसी बोकाको मूल्य निर्धारण गर्नेछ । 

उपभोक्तालाई सहुलियत समेत दिएर मूल्य निर्धारण हुने सूचना अधिकारी न्यौपानेले बताइन् । अहिले विभिन्न जिल्लामा रहेका कार्यालयहरूले खसीबोका तथा च्यांग्राको बजारबारे अध्ययन गरिरहेको उनले सुनाइन्  ।  

यस वर्षको दशैँ असोज २१ गतेदेखि शुरू हुँदैछ । असोज २१ गते घटस्थापना, २६ गते फूलपाती र असोज २९ गते विजया दशमी रहेको छ  । 

लिमिटेडले फूलपातीको कम्तिमा २ दिन अगाडिदेखि काठमाडौं उपत्यकामा खसीबोका तथा च्यांग्रा बिक्री वितरण गर्नेगरी तयारी गरिरहेको सूचना अधिकारी सुवेदीले जानकारी दिइन् । 

उनले भनिन्, ‘हामीले यस वर्ष पनि दशैँका लागि खसीबोका तथा च्यांग्रा काठमाडौं उपत्यकामा ल्याउँछौँ, फूलपातीको २ दिन अगाडिदेखि बिक्री वितरण शुरू गर्ने योजना छ ।’

बजारमा च्यांग्रा अभाव, मूल्य बढ्ने संकेत

गत वर्षको दशैंमा जस्तै यस वर्ष पनि बजारमा च्यांग्राको अभाव हुने संकेत देखिएको छ । 

चीनबाट नेपाल आउने च्यांग्राहरू समेत नाका बन्द भएका कारण ल्याउन नसकिने भन्दै निजी क्षेत्रका व्यापारीहरूले च्यांग्रा अभाव हुने बताउन थालेका छन् । 

काठमाडौं चौपाया खरिदबिक्री प्रालिका बजार व्यवस्थापक खतिवडाले यस पटक पनि नाका नखुलेको भन्दै च्यांग्रा कम मात्रै बजारमा आउने बताए । 

उनका अनुसार, यस पटक करीब २ हजारको हाराहारीमा मात्रै च्यांग्रा काठमाडौं आउनेछन्  । 

उनले भने, ‘एकातिर नाका बन्द छ भने अर्कातिर विकटसम्म पुग्ने बाटोहरू बाढी पहिरोले भत्काएको छ, त्यसकारण यसपटक च्यांग्राको अभाव हुने देखिएको छ ।’

बजार व्यवस्थापक खतिवडाका अनुसार यसपटक खसीबोकाको मूल्य भने त्यति वृद्धि हुने देखिँदैन । ‘गत वर्षकै मूल्यको हाराहारीमा हामीले खसीबोका बिक्री गर्छौँ,’ उनी भन्छन्, ‘यस वर्ष ६ सयदेखि ७ सय रुपैयाँ किलोको दरले खसीबोका बिक्री हुने अनुमान छ ।’

यता खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिटेडले भने बजारमा खसीबोकाको माग र मूल्यलाई नियाल्दै हस्तक्षेपकारी भूमिका निभाउने तयारी गरेको छ । 

लिमिटेडकी सूचना अधिकारी न्यौपाने भन्छिन्, ‘हामीले बजारलाई हेरेर मूल्य निर्धारण गर्छौँ । बजारमा अस्वाभाविक हुन सक्ने मूल्यवृद्धिलाई हामीले हस्तक्षेप गर्ने हो, त्यसै गर्छौँ ।’