कात्तिक १९, २०८०
समय : आइतवार बिहान ७ बजे स्थान : नलगाड नगरपालिका, १ चिउरी, जाजरकोट (भूकम्पले सबैभन्दा धेरै क्षति पुर्याएको ठाउँ) ‘मेरी आमालाई किन यस्तो भयो ? मलाई पनि बाँच्न मन छैन,...
धरान बजारलाई लाहुरेको बजारका रूपमा चिनिन्छ । त्यहीँ हावापानी खाएर हुर्केका कुइटो लिम्बुलाई पनि लाहुरे बन्ने रहर जाग्यो ।
रहरले मात्रै कहाँ पुग्छ ? कुइटोले धेरै मेहनत पनि गरे । सिंगापुर पुलिसमा जागिर खाने इच्छा राख्दै कुइटोले शारीरिक र मानसिक तयारी गरिरहे ।
शरीरलाई दुरुस्त बनाउन उनले २ वर्षसम्म चना, अण्डा, केरा, फलफूल, माछामासु र दूधदही लगायतका पोषिलो खानेकुरा खाए । तालिम केन्द्रमा उनले प्रशिक्षण पनि लिए । शरीर बलियो बनाउन बिहान–साँझ बोरामा माटो बोकेर दगुर्ने पनि गरेको उनले बताए ।
कुइटो २ पटक सिंगापुर प्रहरीको परीक्षामा पास त भए तर तोकिएको कोटाभित्र परेनन् । ३० जनाका लागि भर्ना खुलेको बेला उनी ३१/३२ नम्बरमा पर्थे । जसले गर्दा सिंगापुर पुलिसमा जागिर खाने प्रयासमा उनी असफल भइरहे । उनले २० वर्ष उमेर पुग्दासम्म कोसिस गरे, त्यसपछि सिंगापुर पुलिसमा आवेदन दिन नपाइने भएपछि उनी पछि हटे । यससँगै लाहुरे बन्ने कुइटोको सपना पूरा हुन सकेन ।
लाहुरे सपना तुहिएपछि कुइटो जिन्दगीबारे सोच्न थाले । उनले स्वदेशमै केही काम गर्ने योजना बनाए । मोरङको बेलबारीमा आफ्नै जग्गामा कुइटोले माछापालन गर्ने योजना बनाए ।
‘माछाको पोखरी खनेर पालन गर्न थालें, त्यससँगै ६ वटा सुँगुरबंगुरका खोर बनाए । बंगुरका राम्रा खालका भुनी (पाठी) र वीर (भाले) खोजें,’ उनले भने । उनले ९ लाख लगानी गरेर खोर बनाए, तिनै माउ बनेर बच्चा उत्पादन दिन थाले ।
बंगुरको एउटा माउले १ पटकमा १२–१५ वटासम्म बच्चा जन्माउने गरेको उनले बताए । ‘बच्चा जन्माएको समयमा धेरै खट्नुपर्ने हुन्छ,’ उनले भने, ‘माउले किचेर मार्न पनि सक्छ । पहिलो चरणको कोरोनाको महामारीको समयमा भएको लकडाउनमा होटल, रेस्टुरेन्ट बन्द भएपछि मासु नचल्दा भुनी र वीरको भाउ ओरोलो लागेको थियो ।’
सुँगुर–बंगुरको मासु धेरै चल्ने धरानको बगरकोट बन्द हुदाँ झापा, मोरङ, सुनसरी र धनकुटाका किसानलाई असर गरेको उनले बताए । ‘त्यसको प्रभाव मैले पनि खेप्नुपर्यो,’ उनी भन्छन् । एउटा बच्चा ६ हजार ५०० देखि ७ हजार रुपैयाँसम्म बिक्री हुने गरेको उनले बताए । कुइटोको फर्ममा वार्षिक ४००–४५० वटा बच्चा उत्पादन हुने गरेका छन् । सुँगुर पालेरै मासिक २ लाख रुपैयाँसम्म कमाइ भइरहेको उनले बताए ।
कुइटोको बंगुर फर्ममा ७ वटा भाले र ५५ वटा माउ छन् । ३ वर्षअघि ९ लाख रुपैयाँ लगानीबाट बंगुरपालन शुरू गरेका कुइटोको लगानी अहिले करोड नाघेको छ । उनको दिनचर्या बंगुर रेखदेखमै बित्ने गरेको छ । कुइटोले ३ जनालाई थप रोजगारी समेत दिएका छन् । उनलाई पत्नी एलिना राईले सहयोग गरेपछि थप हौसला मिलेको छ । उनको फर्ममा ड्युरोक, ल्यान्डरेस, हेमसार, पाख्रिवासे र योगसार प्रजातका बंगुर रहेका छन् ।
खोर सफा गर्ने, पानी खुवाउनेसम्मका काममा आफू समेत खट्ने गरेको उनले बताए । कुइटोको दिनचर्या सुँगुरको हेरचाहमा बित्ने गरेको छ । कुइटो भन्छन्, ‘बजारको कुनै अभाव छैन, अहिले गाउँतिर पनि प्रशस्त फर्महरू खुल्न थाले । त्यहाँ बच्चाहरू लैजान्छन् ।’
‘पहिलो चरणको लकडाउन हुँदा बंगुरको बजारीकरणमा समस्या हुदाँ पनि ८ लाख रुपैयाँ खुद नाफा कमाएको थिएँ,’ उनले भने, ‘लकडाउन मात्रै नहुने हो भने वार्षिक १५ लाख रुपैयाँसम्म कमाउनका लागि अर्काको देशमा जानु पर्दैन ।’
उनको खोरमा १००–४०० किलोसम्मका सुँगुर छन् । अहिले धेरै बच्चा गर्भमै बिक्री हुने गरेका उनले बताए । भुनी (पोथी) २०० देखि माथिका र बुच्चा २५० किलोग्रामभन्दा माथिका रहेका उनी सुनाउँछन् । ‘फर्ममा माउ पाठा गन्दा ३०० भन्दा कम कहिल्यै हुँदैनन्,’ उनले भने । कुइटोले झापा, पोखरा लगायतका स्थानबाट उन्नत जातका बंगुर ल्याएर पालिरहेका छन् । दानापानी समयमा मिलाएर दिँदा बंगुरले छिट्टै फाइदा दिने उनले बताए ।
‘बोटमा पैसा फल्छ होला भनेर मैले पनि सिंगापुर जान खाजेको थिएँ,’ उनी भन्छन्, ‘आफ्नै ठाउँमा पसिना बगाउँदा नेपालमै राम्रो कमाइ गर्न सकिँदो रहेछ ।’
समय : आइतवार बिहान ७ बजे स्थान : नलगाड नगरपालिका, १ चिउरी, जाजरकोट (भूकम्पले सबैभन्दा धेरै क्षति पुर्याएको ठाउँ) ‘मेरी आमालाई किन यस्तो भयो ? मलाई पनि बाँच्न मन छैन,...
रोल्पाका देवराज बुढामगर गाउँकै साधारण किसान हुन् । परिवर्तन गाउँपालिका–४ पाथावाङ निवासी देवराजका ६ छोरी र एक छोरा सरकारी जागिरे छन् । छोराको आसमा ६ छोरी जन्माए देवराज र उनकी श्रीमती नन्दाले । हुन पन...
भगवान् गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी विश्वकै लागि शान्तिक्षेत्र हो । यो क्षेत्र आउँदो महिना विशेष हुने भएको छ । विश्वकै प्रतिष्ठित र ठूलो पुरस्कार मानिने नोबेल पुरस्कार विजेताहरूको जमघट हुने भएपछि विशेष हुन लागेक...
पोखराका अशोक खड्काको पारिवारिक वातावरण सानैदेखि उद्यमशीलताको थियो । उनका बुवा सधैं एकै सुझाव दिइरहन्थे– नेपालमै केही गर्नुपर्छ । उनको बालमस्तिष्कमा त्यही छाप पर्यो । विदेश जाने सोच कहिल्यै बनाएनन् । नेप...
प्रगतिशील राजनीतिको 'फ्रन्टलाइन'मा देखिने नेताहरू जति कठोर हुन्छन्, त्यो भन्दा बढी ‘इमोसनल र सेन्टिमेन्टल’ पनि हुन्छन् । त्यस्तै ‘इमोसनल फिलिङ्स’का बाबजुद परिस्थितिले कठोर बन्दै गएक...
बुधवार काभ्रेको धुलिखेलस्थित काठमाडौं विश्वविद्यालयका १ हजार ८३८ जना विद्यार्थीमाझ सनम ढकाल दृश्यमा आए । एमबीबीएसमा सर्वोत्कृष्ट भएर गोल्ड मेडल ल्याउँदै सनम दीक्षित भएसँगै सबैमाझ परिचित भएका हुन् । काठम...
ललितपुरको गोदावरीस्थित सनराइज हलमा नेकपा (एमाले)का दुई महत्वपूर्ण कार्यक्रम भए । एमालेको प्रथम विधान महाधिवेशन (२०७८ असोज १५ र १६ गते) सनराइज हलमै भएको थियो । विधान महाधिवेशनले विभाजनदेखि चौतर्फी घेराबन्दी...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...