यस वर्षको अन्तर्राष्ट्रिय बाल दिवसको अवसरमा नेपालका ऐतिहासिक धरोहरहरू रानीपोखरी र धरहरालाई शनिवार निलो प्रकाशले प्रज्वलित गरिएको छ । संयुक्त राष्ट्र संघको महासभाबाट संयुक्त राष्ट्र संघीय बालअधिकार महासन्धि पारित भएको दिनको स्मरण गर्दै प्रत्येक वर्ष नोभेम्बर २० मा अन्तर्राष्ट्रिय बाल दिवस मनाउने गरिन्छ । यो दिवस बालबालिकाका निम्ति राष्ट्र संघका सदस्य राष्ट्रहरूले, नागरिक समाजले, समुदायले र बालबालिका र युवाहरू आफैले काम गर्नुपर्ने स्मरण गराउने विश्व दिवस पनि हो ।

यस वर्ष युनिसेफ सरकार, विकासका साझेदार संस्थाहरू, नागरिक समाज, सञ्चारकर्मी र अन्य सरोकारवाला निकायहरूलाई कोभिड महामारी पश्चातको समयलाई दृष्टिगत गर्दै सम्पूर्ण बालबालिकाको निम्ति असल समाज निर्माणको परिकल्पनामा ऐक्यबद्ध हुन आव्हान गर्दछ । उहाँहरूका प्रतिबद्धताहरू व्यवहारमा पनि रुपान्तरित होस् भन्नका लागि युनिसेफ सरकार र सबै सरोकारवालाहरूलाई बालबालिका र युवाहरूको जीवन र भविष्यमा प्रभाव पार्ने निर्णय लिँदा उनीहरूको विचारको पनि सम्मान गर्न आव्हान गर्दछ ।

हामी आज यस्तो अवस्थामा यो दिवस मनाइरहेका छौं, जब कोभिड महामारी र जलवायु परिवर्तनले बालबालिका र युवाहरूको जीवनमा कसरी असर पारिरहेको छ भनेर अझ छर्लङ्ग भइरहेको छ । कोभिडको महामारी सुरुभएसँगै बालबालिका भएका परिवारहरूमा कस्तो असर परेको छ भन्ने जान्न युनिसेफले सुरु गरेको बालबालिका र परिवार सर्वेक्षणले, आधाभन्दा धेरै उत्तरदाताहरूले आम्दानी र जिविकोपार्जनमा ठूलो ह्रास आएको बताएका थिए । आम्दानीमा आएको कमी र बन्दाबन्दीको दोहोरो मारमा बालबालिका परेको देखिएको छ जस्तै पोषणयुक्त खानाको पहुँच, स्वास्थ्य सुविधा र शिक्षामा नकारात्मक असर। महामारीसँग जुझ्न घरपरिवारले अपनाएको नकारात्मक उपायहरूको परिणामस्वरुप बाल विवाह, बाल श्रम र अन्य प्रकारका बाल शोषणहरूमा वृद्धि भएको छ । महामारीले निम्त्याएको चिन्ता र दबाबले बालबालिका र महिलामाथि हुने हिंसामा वृद्धि भएको छ भने पहिलेको तुलनामा मानसिक स्वास्थ्यसम्बन्धी समस्याहरू पनि बढेका छन् ।

“कोभिड महामारीले नेपालका बालबालिका विशेषगरी सबैभन्दा जोखिममा रहेका र सिमान्तकृत समुदायका बालबालिकाको जनजीवनमा ठूलो असर पारेको छ,” युनिसेफ नेपालका प्रतिनिधि एल्के विस्चले भन्नुभयो । “संसार कोभिडको महामारीबाट मुक्त हुँदै गर्दा र जलवायु परिवर्तनले ल्याएका साझा चुनौतिहरूको सामना गर्दै गर्दा, सम्पूर्ण बालबालिकाको लागि असल भविष्यका लागि हामी सबैले हातेमालो गर्दै काम गर्नु आवश्यक छ ।  बालबालिका र युवाहरूको विचारको सुनुवाई नेपालको समृद्ध विश्वको परिकलपनाको केन्द्रबिन्दु हुनुपर्दछ ।”