×

NMB BANK
NIC ASIA

बैंकिङ तरलताको चर्चा

बैंकमा ३२ अर्ब लगानी योग्य रकम: सहज हुन थालेको हो तरलता ?

माघ ३, २०७८

NTC
Sarbottam
Premier Steels
Marvel

बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूमा चालू आर्थिक वर्षको ६ महिनापछि बल्ल तरलता सहज हुन थालेको छ । सरकारले स्थानीय निकायको सञ्चित कोषमा भएको ८० प्रतिशसम्मको रकम वाणिज्य बैंकहरूले निक्षेपका रूपमा लिन पाउने व्यवस्था गरेको र बैंकहरूले तीन महिनादेखि नै नयाँ ऋणीलाई कर्जा लगानी गर्न रोकेका कारण तरलता सहज हुन थालेको देखिएको हो ।

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

नेपाल राष्ट्र बैंकका प्रवक्ता गुणाकर भट्टका अनुसार पुस मसान्तमा सरकारलाई कर तिनुपर्ने भएका कारण बैंकहरूमा फेरि तरलता अभाव हुन्छ कि भन्ने चिन्ता थियो । उनका अनुसार पुस मसान्तसम्मको तथ्यांकले बैंकहरूमा ३२ अर्ब रुपैयाँ अधिक तरलता देखाएको छ ।


Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

यस्तो अधिक तरलता गत वर्षको यही अवधिमा भने २ खर्ब रुपैयाँ थियो । गत वर्ष बैंकहरूमा भएको अधिक तरलताबाट राष्ट्र बैंककले १ खर्ब ६१ अर्ब तरलता प्रशोचन गर्नुपरेको थियो । यो वर्ष भने मौद्रिक नीतिको टुल्स प्रयोग गरेर बैंकहरूमा रिपो, स्थायी तरलता सुविधा (एसएसएफ), ओभरनाइट रिपो, पुनरकर्जासहितबाट आवश्यक रकम पठाइरहेको छ ।


Advertisment
Nabil box
Kumari

बैंकिङ प्रणालीमा साधारण प्रकृतिको अधिक तरलताको स्थिति देखिएमा राष्ट्र बैंकले अल्पकालीन (अधिकतम सात दिनको) अवधिको तरलता प्रशोचन गर्न प्रयोग हुने उपकरण रिभर्स रिपो प्रयोग गर्छ ।

Vianet communication
Laxmi Bank

गत वर्ष बैैंकिङ प्रणालीमा अधिक तरलता भएको हुँदा रिभर्स रिपो जारी गरेर तरलता खिचेरै अधिक तरलतालाई सहज बनाइएको थियो । यो वर्ष भने रिपोमार्फत बजारमा पैसा पठाउने काम अहिलेसम्म पनि भइरहेकाले नै तरलता सहज हुन खोज्दैछ । तरलता सहज भएर बजारमा प्रशस्त पैसा भएको स्थिति भने होइन । यस्तो रकम चालू आवको ५ महिनामा नै २७ खर्ब २१ अर्ब रुपैयाँ प्रवाह भइसकेको राष्ट्र बैंकले जानकारी दिएको छ ।

बैंकिङ प्रणालीमा साधारण प्रकृतिको न्यून तरलताको स्थिति देखिएमा राष्ट्र बैंकले अल्पकालीन (अधिकतम सात दिनको) अवधिमा तरलता प्रवाह गर्न मौद्रिक नीतिको उपकरण रिपो प्रयोग गर्छ । 

अल्पकालीन सहजता

राष्ट्र बैंकका अनुसार पुस मसान्तसम्म बैंकिङ प्रणालीमा भएको ३२ अर्बको अधिक तरलता बैंकहरूले राख्नुपर्ने अनिवार्य नगद मौज्दात बाहेककै हो । पछिल्लो समय आयात बढेकाले फेरि पैसा उत्तै जान्छ कि भन्ने चिन्ता पनि छ । राष्ट्र बैंकका प्रवक्ता भट्ट आयातलाई नियन्त्रण गर्न सकियो र सरकारले गर्ने खर्चमा बढ्न सक्यो भने अब तरलता सहज हुने तर्क गर्छन् । यसका साथै बैंकहरूले निक्षेपको तुलनामा कर्जा अधिक वृद्धिलाई पनि नियन्त्रण गर्नुपर्ने हुन्छ ।

गत वर्ष ऋण प्रवाह कम हुँदा अधिक तरलता थुप्रिएको थियो भने यो वर्ष निक्षेप नबढ्ने र कर्जा मात्रै बढेका कारण पनि तरलतामा दबाब परिरहेको बुभाइ राष्ट्र बैंकका प्रवक्ता भट्ट बताउँछन् ।

राष्ट्र बैंकका अनुसार ब्याजदर करिडोरको पोलिसी अनुसार अन्तर बैंक ब्याजदर ३.५ प्रतिशत वरपर बसेको अवस्थामा ठीकै हुन्छ । तर, अन्तर बैंक ब्याजदर बढेर त्यो भन्दा माथि पुगिरहेको छ । एक साता अगाडि (२३ पुस)मा यस्तो अन्तर बैंक ब्याजदर ३.२५ प्रतिशत रहेको थियो । अहिले यस्तो ब्याजदर फेरि बढेर ४.९४ प्रतिशत पुगिसकेको छ । 

पछिल्लो समय बैंकहरूको कर्जा निक्षेप अनुपात (सीडी) रेसियो औसतमा ९० प्रतिशतमा नै रहेको छ । २ दिन अगाडिको यस्तो सीडी रेसियोको औसत अनुपात ८९.८५ प्रतिशत रहेको राष्ट्र बैंकको तथ्यांकले देखाउँछ ।

राष्ट्र बैंकका अनुसार अहिले पनि १५ वटा बैंकको सीडी रेसियो ९० प्रतिशत कटेको छ । बाँकी १२ वटा वाणिज्य बैंकको मात्रै सीडी रेसियो ९० प्रतिशतभन्दा कम छ ।

राष्ट्र बैंकले चालू आर्थिक वर्षको मौद्रिक नीतिमार्फत वाणिज्य बैंकहरूको पूँजी कर्जा निक्षेप (सीडीडी) लाई खारेज गरेर सीडी रेसियो कायम गरेको हो । यस्तो सीडी रेसियो कायम गर्ने समय बैंकहरूले आगामी असार मसान्तसम्म पाएका छन् । त्यो समयका लागि अहिलेदेखि नै मासिक योजना पेश गर्न राष्ट्र बैंकले सम्बन्धित बैंकलाई भनिसकेको पनि उल्लेख छ ।

पुस मसान्तसम्ममा सरकारको ढुकुटीमा ४८ अर्ब ३९ करोड रुपैयाँ मौज्दात रहेको महालेखा नियन्त्रक कार्यालयका प्रवक्ता नवराज ढुंगाना बताउँछन् । उनका अनुसार पुस मसान्तसम्ममा सरकारले यो वर्ष आन्तरिक ऋण उठाएको छैन् । गत वर्षको ६ अर्ब आन्तरिक ऋणलाई यो वर्ष मिलान गरेको बाहेक आन्तरिक ऋण अहिलेसम्म उठाएको छैन ।

सरकारले नेपाली नागरिक, संगठित संस्था, बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट ऋण उठाउने गर्छ । यस्तो आन्तरिक ऋणको लक्ष्य चालू आवका लागि २ खर्ब ३९ अर्ब रुपैयाँ रहेको छ । सरकारले आन्तरिक ऋण उठाएको अवस्थामा तरलता असहज हुने भन्दै अहिले तत्काल नउठाउन नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीले आग्रह गरे ।

अधिकारीले तत्काल आन्तरिक ऋण उठाउन नहुने र उठाएको अवस्थामा सहज हुन लाग्ने गरेको तरलता अभाव झन् चर्किने पनि उनको बुझाइ छ ।

सरकारले यो वर्ष वैदेशिक ऋण भने १३ अर्ब रुपैयाँ संकलन गरेको छ । महालेखा नियन्त्रक कार्यालयका अनुसार सरकारले वैदेशिक ऋणलाई हालसम्म खर्च भने गरेको छैन । उक्त रकम सरकारी ढुकुटीमा नै राखेको छ । 

७ महिनाको मात्रै आयातमा पुग्ने रकम मात्रै सञ्चिति

नेपालमा पछिल्लो समय बैंकहरूमा तरलता अभाव हुने एउटा प्रमुख कारण आयात बढ्नु पनि हो । चालू आर्थिक वर्षको ५ महिनामा नै नेपालमा ८ खर्ब ३८ अर्ब रुपैयाँको वस्तु तथा सेवा आयात भएको छ ।

नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार चालू आर्थिक वर्ष लागेपछि विदेशी विनियम सञ्चिति घट्दै गएको छ । चालू आवको पाँच महिनामा ११ प्रतिशतले विदेशी विनिमय सञ्चिति रकम घटिसकेको छ । असार मसान्तमा १३ खर्ब ९९ अर्ब रुपैयाँ यस्तो विदेशी विनिमय सञ्चिति रहेकोमा चालू आवको ५ महिनामा नै १२ खर्ब ४४ अर्ब रुपैयाँमा झरिसकेको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार उक्त विदेशी विनियम सञ्चितिले ७.२ महिनाको मात्रै वस्तु तथा सेवा आयात गर्न पुग्छ ।

राष्ट्र बैंकका अनुसार आयात कर्जा चालू आवको ५ महिनासम्ममा ८.२ प्रतिशतले बढेको छ । यस्तो कर्जा बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले १६ अर्ब ९१ करोड रुपैयाँ ५ महिनामा नै दिएका छन् । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा १.६ प्रतिशतले बढेको थियो । गत वर्षको पहिलो ५ महिनामा आयात कर्जाका रूपमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले २ अर्ब २५ करोड रुपैयाँ मात्रै प्रवाह गरेका थिए ।

नेपाल वित्त संस्था संघका अध्यक्ष सरोजकाजी तुलाधर बैंकहरूले आक्रामक ऋण विस्तार रोक्ने, आयात नियन्त्रण गर्दै जाने र सरकारले पनि खर्च बढाउने हो भने आगामी महिनाबाट तरलता विस्तारै सहज हुँदै जाने बताउँछन् ।

उनका अनुसार अहिलेसम्म भएको तरलता अभाव बैंकहरूले निक्षेप संकलन न्यून र कर्जा प्रवाह अधिक भएर भएको हो । हालसम्म बैैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूबाट ४ खर्ब ३१ अर्ब कर्जा प्रवाह भएको छ । यो अवधिसम्ममा निक्षेप संकलन भने जम्मा ६८ अर्ब रुपैयाँमात्रै रहेको पनि राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको तथ्यांकले देखाएको छ ।

hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
कात्तिक २४, २०८०

मिडियाकै हितविपरीत काम गरेर विवादमा तानिएको विज्ञापन बोर्डले दुई वर्षमा राज्यकोषमा २० करोड ३१ लाख रुपैयाँ बढी व्ययभार थपेको छ । मिडियाको हितविपरीत एकपछि अर्को निर्णय गरेको बोर्डले विगत दुई वर्षमा २० करोड ३१...

पुस ५, २०८०

काभ्रेपलाञ्चोकको पाँचखाल नगरपालिकाका प्रमुख महेश खरेलले झन्डै १ अर्बको प्रोजेक्टमा नेपाल महिला उद्यमी महासंघसँगको पूर्वसम्झौता उल्लंघन गर्दै आफ्नी जेठीसासू अध्यक्ष रहेको संस्थासँग सम्झौता गरेको पाइएको छ । महिला ...

पुस ८, २०८०

शनिवार राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले नेपाल उद्योग परिसंघ (सीएनआई)द्वारा विराटनगरमा आयोजित कोशी प्रदेशको दोस्रो पदस्थापन समारोह कार्यक्रममा नेपालको अर्थतन्त्रमा देखिएको समस्याबारे आफू गम्भीर रहेको बताए । उनले आन्त...

माघ ८, २०८०

राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका सभापति रवि लामिछाने र सोही पार्टीका नेता समेत रहेका पूर्व बैंकर अनिल केशरी शाहले 'चेक क्लियरिङ'का सम्बन्धमा गरेको दाबीमा गम्भीर प्रश्न उठेको छ । सहकारी ठगी प्रकरणमा प्रस्टीकर...

फागुन ३०, २०८०

अर्थमन्त्री वर्षमान पुन 'अनन्त' समेत मुछिएको १३८ किलो सुन तस्करीको फाइल पर्याप्त अनुसन्धानविनै सरकारी वकिलको कार्यालयमा पुगेको छ । अर्थमन्त्रीका रूपमा पुन आएलगत्तै भन्सार विभागले पर्याप्त अनुसन्धानविनै फा...

फागुन २९, २०८०

एक वर्षको बीचमा भएको १३८ किलो सुन तस्करीका नाइके जीवनकुमार गुरुङ हाल अर्थ मन्त्रालय मातहत रहेको भन्सार विभागको हिरासतमा छन् । लामो समय फरार रहेका गुरुङलाई यही फागुन १४ गते काठमाडौंको सामाखुशी क्षेत्रबाट ...

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

चैत १४, २०८०

सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

चैत १२, २०८०

रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन ।  सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...

सत्यको खोजी

सत्यको खोजी

चैत १०, २०८०

कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...

x