माघ १८, २०८०
सत्ता र शक्तिको आडमा गैरकानूनी ढंगले सरकारी जग्गा हडप्ने नेपालको शक्तिशाली व्यापारिक घराना चौधरी ग्रुपमाथि राज्यको निकायले पहिलोपटक छानबिन थालेको छ । काठमाडौंको बाँसबारीमा ठूलो परिमाणमा सरकारी जग्गा...
भदौ १७, २०७९
रुसले नियन्त्रणमा लिएको युक्रेनको खर्सन क्षेत्रमा युक्रेनी सेनाले चलाएको प्रत्याक्रमण असफल भइरहेको छ ।
विगत दुई महिनादेखि युक्रेन सरकार र पश्चिमले खर्सनबाट रुसीहरूलाई भगाउनका लागि प्रत्याक्रमण कारवाही चलाउने बताइरहेका थिए । हिमार्स रकेट प्रणालीको बलमा रुसलाई खर्समा धराशायी बनाउन सकिने उनीहरूको तर्क थियो । तर धेरैपटक टारेपछि बल्ल यो सातादेखि उनीहरूले उक्त कारवाही शुरू गरेका हुन् ।
यो कारवाही चलाउने विषयमा सरकार र सेनाबीच मतभेद थियो । युक्रेनका सेनाप्रमुख भ्यालरी जालुझ्नी आक्रमण भन्दा पनि प्रतिरक्षात्मक कारवाही जारी राख्नु उपयुक्त हुने धारणा राख्थे ।
युक्रेनले ठूलो संख्यामा सैनिकहरू गुमाइसकेकाले आक्रमणमा जाँदा अनावश्यक रूपमा जगेडा सैनिक र हतियार नष्ट हुने उनको जायज तर्क थियो । हुन पनि वायुसेना तथा आर्टिलरी समूहको सहयोगविना यो प्रत्याक्रमण सफल हुन नसक्ने जालुझ्नीलाई पक्कै ज्ञान छ ।
तर युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोदीमीर जेलेन्स्कीलाई कुनै पनि हालतमा आफू कमजोर देखिने कुरा पाच्य थिएन । युक्रेन प्रतिरक्षा गरेर बस्ने कमजोर पात्र नभई आक्रमण समेत गर्न सक्ने शक्ति हो भन्ने कुरा उनलाई प्रमाणित गर्नुपर्ने थियो चाहे त्यसका लागि उनीसँग पर्याप्त जनशक्ति तथा हातहतियार नहोस् ।
त्यसमाथि पश्चिमी सहयोगीहरूले युक्रेनी सेनालाई उपलब्ध गराएको हातहतियारको प्रभावकारिता पनि उनलाई जाँच्नुपर्ने थियो । अनि युक्रेन युद्धप्रति पश्चिमी जनताले उदासीनता देखाउन थालेकाले उनीहरूको ध्यान प्रत्याक्रमणमार्फत खिच्न सकिन्छ कि भनी जेलेन्स्कीले दाउ खेलेका हुन् ।
पश्चिमी जनता अब युक्रेन युद्धबाट वाक्कदिक्क भइसकेको अमेरिकाका विभिन्न सर्वेक्षणले प्रमाणित गरिसकेका छन् । अनि जर्मनीकी परराष्ट्रमन्त्री आन्नालेना बाएरबोकले जर्मन जनता अनिच्छुक भए पनि युक्रेनलाई प्राथमिकतामा राखिरहने बताएर जर्मनहरूको वर्तमान मनोदशाको वर्णन गरिसकेकी छन् । पोल्यान्ड र बाल्टिक मुलुकहरू बाहेक अन्य पश्चिमी देशमा युक्रेन युद्धप्रति जनताको चासो घट्दै गएको देखिन्छ ।
त्यसैले खर्सनमा प्रत्याक्रमण गर्ने अनि त्यहाँ प्राप्त आंशिक सफलतालाई बढाइचढाइ प्रस्तुत गरी पश्चिमाहरू ध्यान युक्रेनमा अड्याइरहने जेलेन्स्कीको रणनीति हो । आइतवार (अगस्ट २८) मा उनले सेनासँग गोप्य वार्ता गरे अनि त्यसै दिनबाट प्रत्याक्रमण थाले ।
यस प्रत्याक्रमणका कारण युक्रेनले कति सैनिक गुमाउनुपर्छ भन्ने कुरालाई उनले मतलब गरेनन् । पश्चिमले अन्तिम युक्रेनी जीवित रहुन्जेल रुसविरुद्ध लड्नका लागि जेलेन्स्कीलाई अह्राइरहेको छ र उनी त्यस आदेशलाई पालन गरिरहेका छन् ।
आखिर युक्रेनी सेनाप्रमुखले डर व्यक्त गरे जस्तै प्रत्याक्रमणका कारण युक्रेनी सेनाले भारी क्षति बेहोर्नुपरेको छ । युक्रेनले आफ्ना कति सैनिक गुमायो भनी आँकडा प्रकाशित नगरेको भए पनि रुसको रक्षा मन्त्रालयले १७ सय युक्रेनी सैनिक मारिएको जनाएको छ । त्यो संख्या बढाइचढाइ गरिएको हुन सक्छ तर युक्रेनले उल्लेख्य क्षति चाहिँ बेहोरेको छ ।
प्रत्याक्रमणमा युक्रेनका ४८ ट्यांक, ४६ वटा पैदल सैन्य वाहन, ३७ वटा सशस्त्र वाहन, भारी मशिनगन बोेकेका आठवटा पिकअप ट्रक समेत नष्ट गरिएको रुसले जनाएको छ ।
यत्तिको क्षति बेहोरेको युक्रेनले खासै लाभ हासिल गर्न चाहिँ सकेको छैन । विभिन्न टेलिग्राम च्यानलमा आएको खबर हेर्दा युक्रेनले आन्द्रीव्का र डाभीडोभ ब्रोडमा आंशिक सफलता पाएको छ ।
उनीहरू सुहोई स्टाभोक गाउँको बाटो हुँदै डाभीडोभ पुगेर रुसी प्रतिरक्षकहरूमाथि खनिएका थिए । अहिले युक्रेनीहरूले ल्युबोमिरोव्का, टेर्नोभी पोडी र लोजोभो समेत गरी पाँचवटा बस्ती नियन्त्रणमा लिएको बताइन्छ ।
तर रुसले आर्टिलरी हतियारमार्फत लगातार गोलीबारुद बर्साइरहेकाले युक्रेनीहरूलाई ती बस्ती नियन्त्रणमा राखिरहन गाह्रो पर्ने देखिएको छ । अनि रुसको वायुसेनाले पैदल सेनालाई भरपूर सहयोग गरिरहेकाले युक्रेनलाई सहज नहुने देखिन्छ ।
त्यसमाथि रुसले विगत ६ महिनादेसख अपनाएको घेराबन्दी गरी निश्चित ठाउँमा ल्याएर शत्रु सैनिकलाई धूलोपीठो पार्ने युद्ध रणनीति अहिले पनि कार्यान्वयन गरी युक्रेनीहरूलाई सोत्तर पारिरहेको छ । अनि खर्सन क्षेत्रको समथर भूभाग पनि रुसी आक्रमणका लागि अनुकूल रहेको सैन्य विश्लेषकहरू बताउँछन् ।
रुसलाई पछि हटाउन सकिन्न भन्ने थाहा पाउँदापाउँदै पनि जेलेन्स्की आफ्ना सैनिकहरूको बलिदान दिन तयार छन् । अहिलेसम्म युक्रेनका लगभग १ लाख सैनिकको मृत्यु भइसकेको अनि त्यति नै संख्यामा युक्रेनी सैनिकहरू पुनः युद्ध लड्न नसक्ने गरी सख्त घाइते भएको बताइन्छ ।
यस प्रत्याक्रमणमा पश्चिमी युक्रेनबाट ल्याइएका १२८औं माउन्टेन असल्ट ब्रिगेडका सैनिकहरू उपयोग गरिएको र तिनलाई आफूहरूले हराएको रुसको दाबी छ । त्यो सही हो भने युक्रेनका जगेडा सैनिक पनि धमाधम सकिन थालेका छन् ।
सैनिक आपूर्ति गर्न नसकेकाले युक्रेनी अधिकारीहरूले बन्दूक तेर्स्याएर युवाहरूलाई जबर्जस्ती भर्ती गरिएका भिडियो पनि सार्वजनिक भएका छन् । पश्चिमको घातक हतियार पाए पनि त्यसलाई राम्ररी चलाउन नजान्ने अव्यावसायिक सैनिकको भरमा युक्रेनले यो प्रत्याक्रमण गरेको देखिन्छ ।
जेलेन्स्कीले किन यो आत्मघाती प्रत्याक्रमणको आदेश दिएका हुन्, माथि नै उल्लेख गरिसकिएको छ । उनले पनि पूर्ण स्वेच्छाले यो आदेश दिएका हैनन् । अगस्ट २६ मा द न्युयोर्क टाइम्समा एन्ड्रु ई क्रेमरले तयार पारेको समाचारमा उल्लेख भएअनुसार, जेलेन्स्कीलाई प्रत्याक्रमण शुरू गर्न दबाब थियो ।
कसले त्यो दबाब दिएको हो त ? उत्तर स्पष्ट छ– अमेरिका । अनि अमेरिका किन यस प्रत्याक्रमणका लागि मरिहत्ते गर्दैछ त ?
चुनावी हिसाबकिताबमा यसको उत्तर भेटिन्छ । बाइडन प्रशासनको समर्थन सूचकांक विगत एक वर्षदेखि ओरालो लागेको लाग्यै छ । त्यस्तो स्थितिमा विपक्षी रिपब्लिकनहरूले नोभेम्बर महिनामा हुने मध्यावधि निर्वाचन जितेछन् भने बाँकी दुई वर्षको कार्यकालमा बाइडनले कुनै पनि प्रमुख नीति पारित गराउन सक्दैनन् ।
त्यसैले बाइडन प्रशासन युक्रेनमा आंशिक मात्र भए पनि विजय प्राप्त गरेको देखाउन पाए चुनावमा आफूलाई फाइदा हुने आकलन गरिबसेको छ । आफूले लिएको युक्रेन नीति सफल भएको अमेरिकी जनतालाई प्रमाणित बाइडन प्रशासनले प्रमाणित गर्नुछ । त्यसैले खर्सन प्रत्याक्रमणको असफलताको ज्ञान हुँदाहुँदै पनि अमेरिकाले त्यसलाई अगाडि बढाउन लगाएको हो ।
तर त्यति मात्र कारण हैन । अमेरिकाको एकध्रुवीय प्रभुत्व नै दाउमा परेकाले ऊ युक्रेन विजयी भएको साबित गर्न कम्मर कसेर लागिपरेको हो ।
अमेरिकाको यस प्रयासका कारण अहिलेको स्थिति दोस्रो विश्वयुद्धको अन्त्य हुने बेलाको जस्तै देखिन्छ । सन् १९४५ को आरम्भमा नाजी जर्मनीले युद्ध हारिसकेको कुरा सबैलाई थाहा थियो । नाजीहरूले कतिखेर आत्मसमर्पण गर्लान् भन्ने मात्र अपेक्षा थियो । तैपनि हिटलरले अन्तिमसम्म आफ्ना सैनिकहरूलाई लडिरहन आदेश दिएका थिए । युक्रेन युद्ध पनि त्यस्तै खतरनाक मोडमा आइपुगेको छ ।
रुसलाई यस युद्धमा हराउन सकिन्न भन्ने अमेरिकालाई थाहा पनि छ तर रुसको विजयलाई जसरी भए पनि रोक्नु पनि छ । त्यसका लागि अमेरिकाले जस्तो कदम पनि चाल्न सक्छ ।
हुन पनि रुस यस युद्धमा विजयी भएपछि सोभियतकालमा झैं आफ्नो पश्चिमी सीमामा रणनीतिक गहिराइ स्थापित गर्न सफल हुनेछ । अझ त्यसभन्दा पनि खतरनाक कुरा त, रुसको विजयले अमेरिकाको एकध्रुवीय प्रभुत्वलाई विधिवत अन्त्येष्टि गर्नेछ ।
युक्रेनको भूमिमा अमेरिकाले चलाएको छद्मयुद्धमा रुस विजयी भएपछि विश्व शक्ति सन्तुलनमा आधारित बहुध्रुवीयतामा प्रवेश गर्नेछ । अमेरिकालाई द्विध्रुवीयतासम्म पाच्य छ, बहुध्रुवीयता उसका लागि सर्वथा अस्वीकार्य व्यवस्था हो ।
त्यसैले शीतयुद्धपछिको आफ्नो एकध्रुवीय प्रभुत्व अक्षुण्ण राख्नका लागि अमेरिकाले जस्तो कदम पनि उठाउन सक्छ । युक्रेनमा जनधनको व्यापक क्षति हुने गरी गराइएको छद्मयुद्ध त्यसको एक झलक मात्र हो । खर्सन प्रत्याक्रमण जस्तो आत्मघाती कारवाही त्यसैको एक हिस्सा हो ।
पढ्नुहोस्, यो पनि :
सत्ता र शक्तिको आडमा गैरकानूनी ढंगले सरकारी जग्गा हडप्ने नेपालको शक्तिशाली व्यापारिक घराना चौधरी ग्रुपमाथि राज्यको निकायले पहिलोपटक छानबिन थालेको छ । काठमाडौंको बाँसबारीमा ठूलो परिमाणमा सरकारी जग्गा...
सर्वोच्च अदालतको परमादेशले प्रधानमन्त्रीबाट पदमुक्त भएपछि नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली बालुवाटारबाट रित्तो हात फर्केका थिए, २०७८ असार ३० गते । संसद् विघटनको अवगाल छँदै थियो, लामो समय सँगै राजनीति गर...
अन्तिम समयमा आएर कुनै फेरबदल नभएको खण्डमा सम्भवत: आज एनसेलको शेयर खरिद बिक्री सम्बन्धमा छानबिन गर्न सरकारले गठन गरेको समितिले आफ्नो अध्ययन प्रतिवेदन बुझाउने छ । बहस चरम उत्कर्षमा पुगेका कारण एक निजी कम्पनीको अप्...
चरम आर्थिक संकटबाट गुज्रिएको श्रीलंकाले सन् २०२२ को अन्त्यतिर औषधि किन्ने क्षमता पनि गुमाएको थियो । ५० अर्ब डलरभन्दा बढीको विदेशी ऋण 'डिफल्ट' भएको थियो भने लाखौंले रोजगारी गुमाएका थिए । दशौं लाख मान्छे...
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
एकाधबाहेक अधिकांश मन्त्रीले प्रभावकारी कार्यसम्पादन गर्न नसकेपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वयंले मन्त्रीहरूलाई प्रस्ट चेतावनी दिएका छन् । नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका ला...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...