नेकपा (माओवादी केन्द्र)भित्र चुनावी खेलाडीको पहिचान बनाएका उपाध्यक्ष कृष्णबहादुर महराले यसपटक प्रत्यक्ष चुनाव नलड्ने निर्णय लिएका छन् । 

माओवादीले सशस्त्र संघर्ष शुरू गर्नुअगाडि २०४८ मा नै जनमोर्चाबाट रोल्पामा चुनाव जितेका महरा माओवादीभित्र सबैभन्दा धेरै लाभ लिने नेतामा पर्छन् । 

कार्यकर्तासँग सहज पहुँच राख्ने महराको राम्रो पक्ष हो । तर,  पछिल्लो विवादास्पद छविले जीवनको उत्तरार्द्धमा महराको राजनीतिक प्रभाव कमजोर बन्न पुग्यो । 

कहिले रोल्पा त कहिले दाङबाट गरी चारपटक चुनाव जितेका महराले चुनावी मैदानको धरातल धर्मराएको आकलन गरी सुरक्षित बाटो समानुपातिकमा बसेको माओवादीका जिल्ला नेताहरू बताउँछन् । स्थानीय तह निर्वाचनमा गठबन्धनले सोचेजस्तो मत नल्याएपछि महरा आफ्नो क्षेत्रमा सशंकित नै थिए । 

यसअगाडि दाङ– २ बाट चुनाव जितेका महरासँग प्रतिष्पर्धा गर्ने तयारीमा थिए, एमाले महासचिव शंकर पोखरेल । महरा समानुपातिकको सूचीमा बसेर नयाँलाई अवसर दिने बताएपछि सतही जनमत कमजोर भएका महासचिव पोखरेलले ‘वाकओभर’ पाएको अर्थ एमालेका जिल्ला नेताहरूले लगाएका छन् ।

महरा चुनाव नलड्ने भएपछि पोखरेललाई चुनावी प्रतिस्पर्धा सहज हुने टिप्पणी जिल्लामा भइरहेको छ । पोखरेल एमालेबाट एकलरूपमा सर्वसम्मत सिफारिश पनि भएका छन् । 

गएको (२०७४) निर्वाचनमा महराले दाङ– २ बाटै चुनाव लड्ने अड्डी कसे । पोखरेलले चुनाव लड्दै आएको क्षेत्रमा महरा कि पोखरेलले भन्ने ठूलो बहस चल्यो । 

त्यो बेला एमाले र माओवादी पार्टी एकता गर्ने गरी गरेको चुनावी तालमेलले महरालाई कुनै क्षेत्रमा व्यवस्थापन गर्नुपर्ने दबाब थियो ।

एउटा निर्वाचन क्षेत्र रहेको रोल्पामा पुन लड्ने निश्चित भएपछि पोखरेललाई मुख्यमन्त्रीको रूपमा अगाडि सारेर प्रदेशमा र महरालाई प्रतिनिधिसभामा उम्मेदवार बनाउन एमाले अध्यक्ष ओली र माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड सहमत भए ।

अहिले एमाले–माओवादी अलग–अलग कित्तामा हुँदा पोखरेलले वाकओभर पाउने गरी महरा पछाडि हटेका छन् ।

‘उहाँ (महरा)को व्यक्तिगत छविमा पनि दाग लाग्यो । जिल्लाका उहाँनिकट नेताहरू  पनि पार्टी छाडेर एमालेतिर लागे । उहाँ चुनाव लड्ने भनेको कांग्रेसकै भरमा थियो । डर पनि कांग्रेसबाटै भयो । अन्ततः मैदान छाड्नुभएको हो,’ माओवादीका एक जिल्ला नेताले भने । जिल्लामा मतदाता बढ्दै गए पनि माओवादीको मत भने निरन्तर घट्दो क्रममा देखिन्छ । पोखरेलको पार्टीमा प्रभाव बढ्दो छ भने महराको घट्दो देखिन्छ । 

एमाले दाङ जिल्ला सचिव मनोहर बुढाथोकीले शंकर पोखरेलसँग चुनाव लड्ने हिम्मत गर्न नसकेर महरा समानुपातिकमा गएको बताए ।

‘गाउँ गाउँ पुगे । फिल्ड बुझे । फिडब्याक लिए । जनमत आफ्नो पक्षमा देखेनन् र समानुपातिक रोजेका हुन्,’ उनले भने, ‘माओवादीका पालिका तहका उम्मेदवारहरू नै एमालेमा आउनुभएको छ । भूमिगत राजनीतिमा सक्रियहरू नै एमालेमा आउँदा उनी डराए,’ बुढाथोकीले लोकान्तरसँग भने । स्थानीय निर्वाचनपछि माओवादीबाट ११ सय ५२ जना एमाले प्रवेश गरेको उनको दाबी छ ।

महराको ठाउँमा नेत्री रेखा शर्मालाई उम्मेदवार बनाउने माओवादीको तयारी छ । शर्मासँगै माओवादीका जिल्ला इञ्चार्ज निर्मल आचार्यको नाम पनि सिफारिश भएको छ । तर, माओवादीले टिकट पाउने अवस्था आए शर्मा नै उम्मेदवार हुने सम्भावना बढी छ ।

महरा समानुपातिकमा बसेपछि यो क्षेत्रमा कांग्रेसले पनि दाबी गरेको छ । माओवादी कमजोर बनेकाले आफूहरूले उम्मेदवारी दिन पाउनुपर्ने कांग्रेसको दाबी छ ।

तत्कालिन नेकपा विभाजनपछि केही नेता कार्यकर्ता एमालेमै बसे । बितेको एक डेढ वर्षयता माओवादीका जिल्लास्तरका धेरै नेताहरूले एमाले रोजेका छन् । 

स्थानीय निर्वाचनअगाडि माओवादी छाडेर स्वतन्त्र बस्ने निर्णय गरेका माओवादी जिल्ला इञ्चार्ज जीवन गौतम एमालेमा प्रवेश गरिसकेका छन् । 

महराको स्वकीय सचिव तथा घोराही उपमहानगरका अध्यक्ष प्रमोद शर्मा पनि एमालेमै गए । माओवादी प्रदेश सदस्य कल्याण रोक्का, सीता चौधरी, बंगलाचुली गाउँपालिकाकी पूर्व उपाध्यक्ष यमुना थापा, क्रान्तिकारी शिक्षक संगठनका जिल्ला तहका नेताहरूले पनि एमाले रोजेका छन् ।

यौन दुव्र्यवहारको आरोपमा मुछिएपछि महराको व्यक्तिगत छवि ओरालो लाग्दै गएको छ । सभामुख रहेका बेला एक महिलाको कोठामा रक्सीले मात्तिएर पुगेका उनी त्यही घटनाले सभामुखबाट बाहिरिनुपरेको थियो ।

महराले क्षेत्र नम्बर २ मा जोखिम देखेपछि क्षेत्र नम्बर १ बाट पनि उठ्ने चर्चा थियो । रोल्पाबाट पनि उनको नाम सिफारिश भएको थियो ।

दाङ क्षेत्र नम्बर १ मा नेकपा एकीकृत समाजवादीका नेता मेटमणि चौधरीलाई मनाउन नसकेपछि उनी समानुपातिकतर्फ गएका हुन् । 

एमालेको चितवन महाधिवेशनमा अरू पदमा निर्वाचन हुँदा महासचिवमा चुनाव भएन । पोखरेल निर्विरोध भए । त्यसयता पार्टीमा बढ्दो शक्तिले पोखरेल महरासामु हावी हुन पुगेका हुन् ।

२०७४ मा दाङ– २ बाट ४० हजार ४२ मत पाएर महरा विजयी भएका थिए । उनका प्रतिस्पर्धी कांग्रेसका राजु खनालले २५ हजार ८९७ मत ल्याएका थिए ।

यो क्षेत्रमा घोराही उपमहानगरपालिकाको वडा नम्बर ४ अनि ६ देखि १९ सम्मका वडा र बंगलाचुली गाउँपालिका पर्छन् । तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाका चार वटा पनि यही क्षेत्रमा पर्छन् । स्थानीय निर्वाचनमा घोराही र तुलसीपुरमा गठबन्धन सफल नदेखिएपछि अहिले गठबन्धनमा त्रास बढ्दो छ ।

तर, माओवादीले अहिले पनि आफू कमजोर नभएको दाबी गरिरहेको छ । माओवादी दाङका इञ्चार्ज निर्मल आचार्यले यो क्षेत्रमा माओवादी अझै बलियो रहेको दाबी गरे ।

दलहरूको दाबी आ–आफ्नै ठाउँमा छ, तर को कति बलियो भन्ने आधिकारिक हिसाबकिताब भने चुनावमा नै हुनेछ ।