पुस ६, २०८०
एकाधबाहेक अधिकांश मन्त्रीले प्रभावकारी कार्यसम्पादन गर्न नसकेपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वयंले मन्त्रीहरूलाई प्रस्ट चेतावनी दिएका छन् । नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका ला...
पुस २०, २०७९
डेढ दशकसम्म गृहयुद्धको चपेटामा परी थिलथिलो बनेर पुनरुत्थान भएको लेबनन पुनः एकपटक धार्मिक विभाजनले निम्त्याएको कलहका कारण गृहयुद्धमा फस्ने खतरा बढेको छ ।
क्रिस्चियन धर्मावलम्बीहरूको अतिवादी समूह सोल्जर्स अफ गडले गृहयुद्धका लागि वातावरण बनाइरहेको चित्र विभिन्न सञ्चारमाध्यममा प्रकाशित सामग्रीले प्रस्तुत गरेका छन् । ती अतिवादीहरूको सम्बन्ध युद्धसरदार, लडाकू तथा विगतको गृहयुद्धमा सहभागी पक्षहरूसँग रहेको हुँदा त्यसले खतरनाक परिदृश्य निर्माण गरिरहेको बताइन्छ ।
राजधानी बेरुतको पूर्वी भागमा रहेको अशरफियेमा आफूलाई गार्डियन एन्जल्स भनी चिनाउने क्रिस्चियन युवकहरूले हातहतियारका साथ गश्ती गर्ने गरेका छन् । दाह्री पालेका ती मांसल युवकहरूले समलिंगी तथा तेस्रोलिंगीहरूलाई दमन गर्ने गरेका छन् । उनीहरू मुसलमानलाई पनि देखिसहँदैनन् ।
लेबनन सेनाको गुप्तचर इकाइले गरेको एक अनुसन्धान अनुसार, सोल्जर्स अफ गड समूहका मानिसले सन् २०२१ को अक्टोबर महिनामा सातजनाको सामूहिक हत्या गरेका थिए । बेरुतकै तायूनेह नामक टोलमा शिया मुसलमानहरूको हिज्बुल्लाह तथा अमाल पार्टीका समर्थकहरूलाई हत्या गरिएको थियो । घटनामा थप ३२ जना घाइते भएका थिए ।
उक्त सामूहिक हत्याको समन्वय गर्ने काम लेबनिज फोर्सेस नामक क्रिस्चियनहरूको समूहका नेता समिर जियाजियाका सुरक्षा प्रमुख साइमन मुसल्लम भएको बताइएको छ । लेबनिज फोर्सेस सन् १९७५ देखि १९९० सम्म लेबननमा चलेको गृहयुद्धमा सहभागी एक समूह हो । गत मे महिनामा भएको निर्वाचनमा उसले सर्वाधिक १९ सीट जितेर आफूलाई सबभन्दा ठूलो दलका रूपमा उभ्याएको थियो ।
लेबननको सुरक्षा निकायले सोल्जर्स अफ गडलाई भविष्यमा जोखिमका रूपमा उदाउन सक्ने क्रिस्चियन अतिवादी समूह भनेको छ । उसले लेबनिज फोर्सेस र कताएब पार्टीसँग सम्बन्ध कायम गरेको छ र ती दुईटै समूह पहिलेको गृहयुद्धमा सहभागी थिए ।
लामो समयसम्म लेबननको सत्तामा रहेको हिज्बोल्लाह पार्टी गत मे महिनामा भएको निर्वाचनमा पराजित भएको थियो भने क्रिस्चियन लेबनिज फोर्सेसले सीट संख्या बढाएको थियो ।
हिज्बोल्ला पराजित भए पनि लेबननमा उसको प्रभाव कायम छ । उसको आफ्नै लडाकू समूह छ जसको नाम पनि हिज्बोल्लाह नै हो । इरानको समर्थनप्राप्त यस समूहले पश्चिम एसियामा अमेरिका र इजरायलविरोधी अनेकौं गतिविधि गर्ने गरेको छ ।
क्रिस्चियनहरूले सोल्जर्स अफ गडलाई प्रोत्साहन गरी हिज्बोल्लाहसँग टक्कर लिने शक्ति सिर्जना गर्न खोजेको बताइन्छ ।
लेबननको सामाजिक संरचना बहुधार्मिक छ र त्यो नै तनावको कारण पनि बन्ने गरेको छ । फ्रान्सले लेबननमा उपनिवेश चलाउँदा धार्मिक विभाजनलाई चर्काएको थियो । सन् १९४३ मा फ्रान्सको उपनिवेश अन्त्य भएपछि गरिएको एक सहमतिअन्तर्गत राजनीतिक शक्ति लेबननका मुख्य तीन धार्मिक समूहमा विभाजन गरिएको छ ।
सुन्नी मुसलमानलाई प्रधानमन्त्री बनाइन्छ भने मेरोनाइट क्रिस्चियन राष्ट्रपति हुन्छन् अनि शिया मुसलमान संसद्का सभामुख हुने गर्छन् । अहिले सुन्नी मुसलमान नजीब मिकाती प्रधानमन्त्री छन् भने मेरोनाइट क्रिस्चियन मिशेल आयोन राष्ट्रपति छन् । त्यस्तै अमाल मुभमेन्ट पार्टीका सुन्नी मुसलमान नबीह बेरी संसद्का सभामुख छन् ।
धार्मिक पहिचानमा आधारित राजनीतिक शक्ति बाँडफाँटकै कारण विगतमा गृहयुद्ध चर्केको थियो । छिमेकी मुलुक इजरायलले प्यालेस्टाइनीहरूलाई लखेटेपछि लेबननमा सुन्नी मुसलमानहरूको संख्या बढ्यो अनि सत्तारूढ अल्पसंख्यक क्रिस्चियनहरूले आफूलाई किनारीकृत गरेको अनुभव शिया मुसलमानहरूले गरे ।
त्यसले जन्माएको तनावका कारण गृहयुद्ध मच्चिएको थियो । त्यसमा एक लाख २० हजारभन्दा बढी मानिसको मृत्यु भएको थियो ।
तनाव चर्किँदै जाँदा सबै धार्मिक समूहले आआफ्नो लडाकू दस्ता निर्माण गरेका थिए । क्रिस्चियनहरूले सन् १९७६ मा लेबनिज फोर्सेस अनि शिया मुसलमानहरूले इरानमा भएको इस्लामिक क्रान्तिपछि सन् १९७९ मा हिज्बोल्लाह गठन गरेका थिए । अनि सुन्नी मुसलमानहरूको लेबनिज अरब आर्मी तथा तौहीद जस्ता लडाकू समूह थिए ।
सन् १९८९ मा गरिएको तैफ सहमतिले गृहयुद्ध अन्त्य गर्ने प्रक्रिया शुरू गरेको थियो अनि सन् १९९१ मा हिज्बुल्लाहबाहेक सबै लडाकू समूह भंग गरिएको थियो । हिज्बुल्लाहले अझै पनि लेबननको दक्षिणी सीमाको सुरक्षा गरिरहेको छ जबकि आम लेबननीहरू त्यो काम सरकारी सेना र प्रहरीले गर्नुपर्ने मान्यता राख्छन् ।
इरानको सहयोगप्राप्त हिज्बोल्लाहले लेबननमा मात्र नभई पश्चिम एसियाभरि नै प्रभाव विस्तार गरेपछि क्रिस्चियनहरू चिन्तित बनेका छन् । हिज्बुल्लाहको गतिविधि बढिरहेको अनि शिया तथा सुन्नी दुवैथरी मुसलमानहरूको संख्यामा वृद्धि भइरहेको अवस्थामा क्रिस्चियनहरू खतरामा परेको अनुभव गरी सोल्जर्स अफ गड बनाइएको बताइन्छ । यसका सदस्यहरूले प्यालेस्टाइनी र सिरियाली मुसलमान शरणार्थीहरूलाई तारो बनाउने गरेका छन् ।
सन् २०२० मा औपचारिक रूपमा गठन गरिएका उनीहरूलाई विरोधीहरूले इस्लामिक स्टेटको क्रिस्चियन संस्करण भन्ने गरेका छन् । उनीहरूको लेबननी नाम जुनुद अल–रब हो ।
हुन पनि सोल्जर्स अफ गडका सदस्यहरू इस्लामिक स्टेट जस्तै कट्टर धार्मिक अतिवादी हुन् । उनीहरू कालो लुगा लगाउँछन् र दाह्री पाल्छन् अनि धार्मिक पवित्रता कायम राख्नुपर्नेमा जोड दिन्छन् । क्राइस्टको निर्देशनलाई आफूहरूले पालन गर्ने उनीहरू बताउँछन् ।
उक्त समूहका नेता जोसेफ मन्सूरले आफूहरू जिससको सन्तान भएको अनि सुसमाचारलाई अक्षरशः पालन गर्ने बताएका छन् । बाइबल र क्रिस्चियानिटीलाई आफूहरूले प्रतिरक्षा गर्ने उनको भनाइ छ ।
उनीहरूलाई लेबननका प्रख्यात बैंकर आत्वाँ सहनुईले लगानी गरिरहेको बताइन्छ । उनी सोसाइटे जेनेराल बैंक ग्रूपका अध्यक्ष हुन् ।
तर उनले अतिवादी समूहहरूसँग आफ्नो सम्बन्धका विषयमा अस्वीकार गरेका छन् । तथापि जोसेफ मन्सूर उक्त बैंकका कर्मचारी भएकाले लेबननीहरूले सहनुईसँगको सम्बन्धलाई अझै पनि जोडिरहेका हुन् । अनि सोल्जर्स अफ गडका अधिकांश सदस्यहरू त्यही बैंकका सुरक्षा गार्ड भएकाले पनि सम्बन्ध जोडिएको हो ।
लेबनिज फोर्सेस पार्टीका नेता समिर जियाजिया र अचरफिये नागरिक संगठन खोल्ने सांसद नदिम गमायेलको आशीर्वाद सोल्जर्स अफ गडलाई रहेको बताइन्छ । उनीहरू हिज्बोल्लाका घोर विरोधी हुन् ।
कुनै समयमा लेबनन क्रिस्चियनबहुल देश थियो भने अहिले त्यो मुसलमानबहुल बनेको छ । त्यसैको द्वेष लिँदै क्रिस्चियनहरूले सोल्जर्स अफ गड जस्ता अतिवादी सशस्त्र समूहलाई प्रोत्साहन गरिरहेको बताइन्छ ।
विगतको गृहयुद्धमा लडेका समूहहरूले नै सोल्जर्स अफ गडलाई समर्थन गरेकाले भविष्यमा पुनः धार्मिक विभाजन चर्किएर गृहयुद्धको रूप लिने हो कि भनी लेबननीहरूले चिन्ता लिएका छन् । देशको अर्थतन्त्र जर्जर भएर बेरोजगारीको समस्या भयावह बनिरहेको अवस्थामा युवालाई अतिवादमा लाग्न मलिलो जमीन समेत तयार भएको अवस्थाले चिन्ता बढाएको हो ।
एकाधबाहेक अधिकांश मन्त्रीले प्रभावकारी कार्यसम्पादन गर्न नसकेपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वयंले मन्त्रीहरूलाई प्रस्ट चेतावनी दिएका छन् । नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका ला...
अन्तिम समयमा आएर कुनै फेरबदल नभएको खण्डमा सम्भवत: आज एनसेलको शेयर खरिद बिक्री सम्बन्धमा छानबिन गर्न सरकारले गठन गरेको समितिले आफ्नो अध्ययन प्रतिवेदन बुझाउने छ । बहस चरम उत्कर्षमा पुगेका कारण एक निजी कम्पनीको अप्...
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
चरम आर्थिक संकटबाट गुज्रिएको श्रीलंकाले सन् २०२२ को अन्त्यतिर औषधि किन्ने क्षमता पनि गुमाएको थियो । ५० अर्ब डलरभन्दा बढीको विदेशी ऋण 'डिफल्ट' भएको थियो भने लाखौंले रोजगारी गुमाएका थिए । दशौं लाख मान्छे...
आफ्नो तेस्रो कार्यकालको दोस्रो वर्षलाई प्रभावकारी बनाउने भनी दाबी गरेका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले कांग्रेस महामन्त्री गगन थापालगायत केही नेतासँग नियमित सल्लाह सुझाव लिन थालेका छन् । रा...
देशका विभिन्न शहरमा गरिब–मजदूरहरूले छाक काटेर सहकारीमा जम्मा गरेको पैसा बदनियतपूर्ण ढंगले हिनामिना गरेर टेलिभिजनमा लगानी गरेको विषयले बजार तातिरहेको छ, जसमा जोडिएका छन् रास्वपा सभापति रवि लामिछाने...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...
आत्मिक शुद्धताका पक्षपाती दार्शनिक सुकरात चौबाटोमा उभिएर एथेन्सबासीलाई आह्वान गरिरन्थे– ‘तपाईं नीति, सत्य र आत्माको शुद्धताका लागि किन ध्यान दिनुहुन्न ?’ उनका अर्थमा त्यो जीवन बाँच्न योग्य हुँदैन...
दाम्पत्य जीवनको मूलभूत आधार भनेको विवाह संस्कार हो । यस संस्कारले उमेर पुगेका केटाकेटीलीलाई आपसमा मिलेर जीवनरथ अघि बढाउने स्वीकृति दिएको हुन्छ । यसो त संस्कारहरू धेरै छन् । तिनमा १६ संस्कार विशेष महत्व...