×

NMB BANK
NIC ASIA

सफलता

सरकारी सेवा : शाखा अधिकृतमा ‘दृष्टिविहीन’ दम्पती

माघ २१, २०७९

NTC
Sarbottam
Premier Steels
Marvel

सावित्रा काफ्लेको आँखामा ‘प्लस’ २४ ‘पावरवाला’ चश्मा छ । न्यून दृष्टियुक्त सावित्रालाई मेडिकलको भाषामा दृष्टिविहीन भनिन्छ ।

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

बिहान साढे ८ बजे काठमाडौंको चन्द्रागिरी नगरपालिका–७ स्थित सावित्राको घर अगाडि उच्च अदालत पाटनको गाडी उनलाई लिन टुप्लुक्क आइपुग्छ । शाखा अधिकृत सावित्रा त्यहीँ कार्यालयको गाडीमा चढेर कार्यालय जान्छिन् ।


Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

शाखा अधिकृत सावित्राका पति नविन मैनाली पनि ‘अफिसर’ नै हुन् । सहकारी प्रशिक्षण तथा अनुसन्धान केन्द्र काठमाडौंका शाखा अधिकृत मैनाली बाबुनानीलाई स्कूल पठाएर कार्यालयतर्फ लाग्छन् । मैनाली पनि ‘लो भिजन’ अर्थात दृष्टिविहीन नै हुन् । ३५ वर्षीया काफ्ले उच्च अदालतको निवेदन प्रतिवेदन शाखामा कार्यरत छिन् भने मैनालीले अनुसन्धान केन्द्रको आन्तरिक प्रशासन शाखा सम्हालेका छन् ।
 
सम्भवतः निजामती सेवाको उच्च ओहोदा (अफिसर) तहमा पुग्ने अपाङ्गताको यो पहिलो जोडी हो । गुल्मीको छत्रकोट गाउँपालिका–३ हर्दिनेटाकी सावित्रा र पाँचथरको हिलिहाङ गाउँपालिका–५ का मैनालीले निजामती सेवामा प्रवेश गरेपछि दाम्पत्य जीवन शुरू गरेका हुन् ।


Advertisment
Nabil box
Kumari

त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा स्नातकोत्तर तहमा अध्ययन गर्दा भेट भएका उनीहरूले लोक सेवा उत्तीर्णपछि २०६८ सालमा लगनगाँठो कसेका थिए । कुनै बेला समाजमा हेयको दृष्टिले हेरिएका सावित्रा र नविन लोक सेवामार्फत अफिसर तहमा पुगेर सावित्रा–नविनको जोडी उदाहरणीय बनेको छ । सेवामा दुवै परिपक्व छन् ।

Vianet communication
Laxmi Bank

‘अपाङ्गता भएकाहरू हरेक कुरामा सक्षम छन्,’ सावित्रा भन्छिन्, ‘कुनै पनि ओहोदामा पुग्न मेहनत र इच्छाशक्ति पहिलो शर्त हो ।’ गुल्मीको साविक हर्दिनेटामा जन्मिएकी सावित्रा ९ दिदीबहिनी मध्येकी छैठौं (ठाइली) हुन् । अन्य सबै दिदीबहिनीको दृष्टि राम्रो हुँदा उनी जन्मजात नै कमजोर भएर जन्मिइन् । गाउँकै स्कूलमा पढ्न थालिन् तर शिक्षकले कालोपार्टीमा अगाडि लेखेका अक्षर उनका आँखाले ठम्याउन्नथ्यो ।

दिदीबहिनीको मेहनत र सहयोगले काफ्लेले पढिन् । विक्रम संवत् २०५९ सालमा हर्दिनेटा मावि मैनडाँडाबाट तत्कालीन एसएलसी द्वितीय श्रेणीमा उत्तीर्ण गरेर उच्च शिक्षाको लागि काठमाडौंतिर लागिन् उनी । 

सावित्राकी दिदी लक्ष्मी काठमाडौं बस्ने भएकाले उनको साहार दिदी थिइन् । प्रगतिका लागि पढाइ नै सर्वस्व बुझिसकेकी उनले क्याम्पस पढ्दै गर्दा लोक सेवा पढेर सरकारी सेवामा लाग्नुपर्छ भन्ने साथीहरूले भनेको सुनिन् । त्यतिबेलासम्म उनलाई लोक सेवा के हो भन्नेसम्म पनि थाहा थिएन ।

पढाइसँगै उनले विक्रम संवत् २०६६ सालमा खरिदारको आवेदन भरेर परीक्षा दिए पनि सफल हुन सकिनन् । तयारीका लागि किनेका लोक सेवाका पुस्तकहरूका अक्षर उनका आँखाले देख्दैन्थे । साना अक्षर हुँदा पढ्न सक्दैन्थिन् । रेकर्ड गराएर सुन्थिन् । सुनेका कुराहरू उनले भुल्दैन्थिन् । त्यसपछि उनले लोक सेवा बुझाइसँगै पढाइलाई निखार्दै लगिन् ।

२०६८ सालमा खरिदारमा नाम निकालिन् । ‘आँखाले पढ्न सक्दैन्थ्यो, रेकर्ड गरेर राख्थें, त्यही सुन्दै पढ्थें,’ सावित्रा भन्छिन्, ‘अफिसरले मात्रै निजामतीको धित मरेको छैन । अब उपसचिव हुने धोको छ ।’

लोक सेवा पास भएपछि उनको पहिलो पदस्थापन रसुवाको जिल्ला हुलाक कार्यालयमा भयो । त्यहाँ ६ महिना काम गरेर ईलाका हुलाक कार्यालय बेत्रावती काज सरुवा भइन् । २०६९ सालमा नायव सुब्बा (नासु) मा नाम निकालिन् । समावेशी (अपाङ्गता) कोटामा नाम निकालेर उनले काभ्रे जिल्ला अदालतमा सेवा शुरू गरिन् । २ वर्ष त्यहाँ काम गर्दैगर्दा उनी गर्भवती भइन् । त्यसछि उनी सरुवा लिएर काठमाडौं जिल्ला अदालत आइन् । सावित्राका २ जुम्ल्याहा छोराछोरी छन् ।

‘हामी अपाङ्गता भए पनि ‘ट्वीन्स’ छोराछोरी जन्मिए, उनीहरू स्वस्थ छन् । उनीहरूका आँखा कमजोर छैनन्, यसैमा धेरै खुशी छौं,’ नविनले भने ।

उनीहरू लोक सेवामा प्रवेश गर्नुअघि निजामती सेवामा आरक्षणको व्यवस्था गरिएको थियो । राज्यका हरेक निकायमा सबै क्षेत्रको प्रतिनिधित्व गराउन व्यवस्था गरिएको समावेशीकरणले अपाङ्गता भएकाहरू पनि हरेक क्षेत्रमा पुगेका छन् । ‘आरक्षणको व्यवस्था नभएको भए हामीजस्ता कैयौ नेपालीहरू क्षमता हुँदाहुँदै पनि पछाडि परिन्थ्यो,’ सावित्रा भन्छिन्, ‘यो व्यवस्थाका कारण हामीहरूलाई पनि प्रवेश गर्न सहज भयो । अपाङ्गता भएका दृष्टिविहीनहरू पनि निजामती सेवा, शिक्षक सेवा लगायतबाट सरकारी तहमा पुग्ने संख्या बढेको छ ।’ 

पछिल्ला वर्षमा सामान्य समस्या भएकाहरूले पनि अपाङ्गताको परिचयपत्र बनाएर कोटा नै दुरुपयोग गरेको यो दम्पतीको गुनासो छ । ‘आरक्षण कोटाका नाममा सामान्य केही बिरामी भएकाहरूले पनि अपाङ्गताको कार्ड बनाएका छन्,’ सावित्रा भन्छिन्, ‘परिचयपत्र वितरण प्रणालीमा सुधार आवश्यक छ । सामान्य घाइतेहरूले पनि अपाङ्गताबाट सरकारी सेवामा भिँड्दा वास्तविक व्यक्ति पछाडि पर्न थालेका छन् । जसले गर्दा प्रतिस्पर्धाको दायरा कठिन हुँदै गएको छ ।’

अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरू सरकारी सेवामा प्रवेश गरे पनि सबै संरचनाहरू अपाङ्गतामैत्री नहुँदा समस्या छ । नियुक्ति लिएर गए पनि कार्यकक्षमा उपयुक्त काम नपाइने समस्या छ । सरकारी सेवा सेवाग्राहीसँग प्रत्यक्ष जोडिने सेवा हो । यो सेवामा नागरिकको नजिक रहेर उनीहरूको माग र आवश्यकताका आधारमा सेवा गर्नुपर्ने मैनाली बताउँछन् । 

अपाङ्गता भएका व्यक्तिको दायित्व बढी हुने तर विश्वास कम गर्ने आमप्रवृत्ति छ । सामान्यतया निजामती सेवामा कार्यरत कर्मचारी सबै पद शृंखला पार गर्दै उपल्लो तहमा पुगेका हुन्छन् । नेपाली समाजको चेतनामा अझै पनि परिवर्तन आउन सकेको छैन । ‘जुनसुकै क्षेत्रमा पनि फरक क्षमता भएकाहरूलाई संवेदनशील क्षेत्रको जिम्मेवारी दिन संकोच मान्ने गरेको देखिन्छ । त्यसैले जिम्मेवारीकै बीच कार्यसम्पादन गरी आफ्नो क्षमता प्रदर्शन गर्न सक्नुपर्छ,’ शाखा अधिकृत काफ्ले भन्छिन् । यो जोडीका लागि निजामती सेवा बरदान जस्तै भएको छ । विपन्न र मध्यम वर्गीय परिवारबाट संघर्ष गरेर आउनेहरूका लागि आफ्नो योग्यता प्रमाणित गरी स्थायी पेशा अँगाल्न खोज्नेका लागि लोक सेवा सारथि रहेको काफ्ले बताउँछिन् । 

‘निजामती सेवामा अवसरसँगै चुनौती पनि उत्तिकै छन् । कर्मचारीले गर्ने हरेक काम सामूहिक मेहनत र उत्तरदायित्वका साथ गरेका हुन्छन्,’ उनी भन्छिन् ।

hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
माघ २०, २०८०

नृत्यका पारखीहरूका लागि लुम्बिनी प्रदेशमा लोकप्रिय नाम हो किशोर थापा । रुपन्देहीका किशोरको परिचय खाली नृत्यकार (डान्सर)मा मात्र सीमित छैन । उनी नृत्य निर्देशक, गायक, मोडल र फूटबल खेलाडीको रूपमा समेत उत्तिकै च...

मंसिर ३०, २०८०

बुधवार काभ्रेको धुलिखेलस्थित काठमाडौं विश्वविद्यालयका १ हजार ८३८ जना विद्यार्थीमाझ सनम ढकाल दृश्यमा आए । एमबीबीएसमा सर्वोत्कृष्ट भएर गोल्ड मेडल ल्याउँदै सनम दीक्षित भएसँगै सबैमाझ परिचित भएका हुन् ।  काठम...

माघ २७, २०८०

भगवान् गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी विश्वकै लागि शान्तिक्षेत्र हो । यो क्षेत्र आउँदो महिना विशेष हुने भएको छ । विश्वकै प्रतिष्ठित र ठूलो पुरस्कार मानिने नोबेल पुरस्कार विजेताहरूको जमघट हुने भएपछि विशेष हुन लागेक...

माघ ५, २०८०

मनीषा जीसीको वास्तविक नाम विष्णु घर्ती क्षेत्री हो । गुल्मीको धुर्कोट गाउँपालिका– ३ हाडहाडेकी विष्णुलाई धेरैले मनीषा भनेर चिन्छन् । उनै मनीषा लोक सेवा आयोगले लिएका पाँचवटा परीक्षामा एकसाथ नाम निकालेर अह...

कात्तिक २५, २०८०

बुटवलका कुलचन्द्र पाण्डे सफल पर्यटन व्यवसायी हुन् । कुनै समय भारतको एउटा कम्पनीमा काम गरेका पाण्डे अहिले रूपन्देहीमा ‘एसियन ब्राण्ड’ चम्काउने ‘टुरिजम’ उद्यमीका रूपमा चिनिन्छन् । तीन दशकअघि...

फागुन २६, २०८०

पोखराका अशोक खड्काको पारिवारिक वातावरण सानैदेखि उद्यमशीलताको थियो । उनका बुवा सधैं एकै सुझाव दिइरहन्थे– नेपालमै केही गर्नुपर्छ । उनको बालमस्तिष्कमा त्यही छाप पर्यो । विदेश जाने सोच कहिल्यै बनाएनन् । नेप...

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

चैत १४, २०८०

सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

चैत १२, २०८०

रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन ।  सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...

सत्यको खोजी

सत्यको खोजी

चैत १०, २०८०

कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...

x