फागुन २६, २०८०
पोखराका अशोक खड्काको पारिवारिक वातावरण सानैदेखि उद्यमशीलताको थियो । उनका बुवा सधैं एकै सुझाव दिइरहन्थे– नेपालमै केही गर्नुपर्छ । उनको बालमस्तिष्कमा त्यही छाप पर्यो । विदेश जाने सोच कहिल्यै बनाएनन् । नेप...
वल्लोबाट पल्लो कोठा, घरी आँगन । ‘माई ओल्ड हाउस’ क्याफे पुग्दा किशोर सुवेदी कोठा र आँगनमा यसरी नै ओहोरदोहोर गरिरहेका भेटिन्छन् । उमेरले रंग फेरिसकेका किशोरको यो ओहोरदोहोर बालापनको चकचक भने होइन । न त चञ्चल उमेरको छटपटी नै । किनकि नाम किशोर भए पनि उनी उमेरले २८ वर्षका युवा भइसकेका छन् । तर, यसरी ओहोरदोहोर गर्दा किशोरलाई आफ्नो बालापनको हठ र प्रेमिल पल भने आँखाअगाडि सधैँ छाइरहन्छ । पोखरास्थित लेकसाइड जाने बाटोमा पर्ने बुलौदी ओरालो छेउको दृश्य यो यो । जहाँ ‘माई ओल्ड हाउस’ क्याफे छ । ४५ वर्षअघि बनेको यो घर चियाकफीको स्वाद र पुरानो संरचनाका लागि परिचित छ ।
वि. सं २०३६ सालमा बनेको यो घरलाई पेसाले सिभिल इन्जिनियर रहेका किशोरले धेरथोर ‘रिनोभेसन’ गरेर क्याफे सञ्चालन गरेका हुन् । सिभिल इन्जिनियरिङको पढाइ सकेर उनी जागिरे भएका थिए । ‘क्लासिक’ रोजाइ भएका किशोरलाई आर्किटेकले तानिरहन्थ्यो । इन्जिनियरिङबाहेक पनि उनलाई थप केही गर्ने मन थियो । योबाहेक घरको व्यावहारिक जिम्मेवारी अर्को कारण थियो । बुवा–आमालाई कामबाट अवकास दिने निर्णय गर्दै किशोरले घरको जिम्मेवारीलाई आफ्नो काँधमा सार्ने निधो गरे । यसमा उनका दाइले पनि साथ दिए ।
‘बुवा–ममीले पृथ्वीचोकमा भाँडा पसल चलाउनु भएको थियो । उहाँहरूलाई अब कामबाट रिटायर्ड गर्नुपर्छ भन्ने दाइ र मेरो सल्लाह भयो,’ किशोरले भने ।
‘गर्न त गर्ने तर के गर्ने ? कहाँ गर्ने ? फरक कसरी हुने ?’– यही सोचेर किशोर घोत्लिन थाले । यही सोचपछि उनलाई आफूले बालापन बिताएको पुरानो घर याद आयो । जो साढे चार दशकअघि बनेको थियो । त्यसैमा क्याफे सञ्चालन गर्ने किशोरले ‘आइडिया’ फुराए । अनि परिवारसँग सल्लाह गरे । परिवारले पुरानो संरचना भत्काएर नयाँ बनाउन सुझाए । परम्परागत बस्तु रुचाउने किशोरलाई पुरानो घरको महत्व थाहा थियो । त्यसैले यथावत संरचनामै लगानी गरे ।
‘त्यो घर ४५ वर्ष पुरानो भइसकेको थियो । यसैले इतिहास मेट्नुहुन्न भन्ने मलाई लाग्यो । त्यसपछि पुरानै घरको कन्सेप्टमा अगाडि बढ्ने निर्णय भएको हो,’ शुरूवाती दिनबारे उनले सुनाए ।
पुरानो घरमा क्याफे शुरूवात गर्ने निर्णय त भयो । तर सिभिल इन्जिनियरिङबाहेक केही नजानेका किशोरलाई एउटै प्रश्नले लपेट्यो– गर्ने कसरी ? नयाँ कामको शुरूवात गर्न प्रेरित गर्ने उनका दाइ पनि विदेशमा थिए । तैपनि दाइले विदेशबाटै भाइलाई सल्लाह दिइरहे । सोहीबमोजिम किशोरले कफी बनाउन बारिस्टाको तालिम लिए । यसपछि उनी बिस्तारै कफी बनाउन पोख्त हुँदै गए । अनि क्याफे सञ्चालनमा ल्याए । करिब ४० लाख रुपैयाँ खर्च भयो ।
अब त एकवर्ष हुन लाग्यो किशोरले क्याफे सञ्चालन गरेको पनि । योसँगै उनले आफ्नो इन्जिनियरिङ पेशालाई पनि निरन्तरता दिइरहेका छन् । क्याफे सञ्चालन गरेकै घरमा सानो कोठामा अफिस राखेर काम गर्छन् । मिलाएर फिल्ड भिजिटमा पनि समय दिइरहेकै हुन्छन् ।
दुवै पेशालाई निरन्तरता दिइरहेका किशोरलाई परिवार राम्रो साथ छ । यसैले आफूले धेरै कठिनाइ भोग्नु नपरेको उनी बताउँछन् । तर, सरकारकोतर्फबाट पाउनुपर्ने सामान्य आधारभूत सुविधा नपाउँदा समस्या भोगिरहेको उनी बताउँछन् । फोहोर व्यवस्थापन, बिजुली गइरहने र पानी नआउने समस्याले आफ्नो व्यवसायमा धेरैथोरै नोक्सानी पुगिरहेको उनको गुनासो छ । ‘यसबाहेक जनशक्ति खोज्न पनि समस्या छ,’ उनले भने, ‘कारण– आजकल अधिकांश युवा बारिस्टा तालिम लिएर विदेश जाने गरेका छन् ।’
किशोरसहित उनको परिवार अहिले सिर्जना चौकमा बस्छ । तर उनको १० वर्षसम्मको बालापन भने ‘माई ओल्ड हाउस’ क्याफे रहेको पुरानो घरमा बितेको थियो । जहाँ उनले १९ वर्षपछि फर्किएर नयाँ कामको शुरूवात गरेका हुन् । यो शुरूवातले अभिभावकमा आर्थिक बोझ कम हुनुका साथै अन्य सन्तुष्टि पनि मिलेको उनी बताउँछन् ।
यो शुरूवातलाई नाफा–घाटामा नतौलिएको किशोर बताउँछन् । नयाँ काम केही गर्न सकेकोमा उनले हौसला पाएका छन् । यसैमा उनी सन्तुष्ट छन् ।
‘अहिलेसम्मको स्थितिलाई ठीकै भन्नुपर्छ । क्याफे घाटामा पनि छैन र नाफामा पनि छैन । कर्म गर्ने फलको आशा नगर्ने भन्ने छ । बिस्तारै पाइला टेक्दै छु । यसैमा सन्तुष्ट छु,’ उनले थपे ।
घरको कथा
किशोरका अनुसार उनले क्याफे सञ्चालन गरिरहेको घर ‘गंगाधर गुरु’ले बनाएका थिए । घरलाई २०४८ सालमा किशोरको परिवारले किनेको थियो । त्यो समयमा उक्त घर सात लाख रुपैयाँका किनेका थिए । यसपछि उनीहरू कास्कीकोटबाट व्यापार गर्न पोखरा आए ।
अहिले पुरानो कहलिएको सो घर त्यो बेला नयाँ नै थियो । त्यस समय पिल्लर र प्लास्टर गरेर घर बन्दैन थियो । पिल्लर र प्लास्टरसहित बनेकामध्ये औँलामा गनिनमा किशोरको घर पथ्र्यो ।
‘यो घरको रमाइलो पक्ष यो छ कि– त्यतिबेलाको पुस्ताले अझैपनि यसलाई नयाँ घर भन्छन् । किनकि त्यो समयमा ढलान गरेर बनेका घर थोरै रहेछन् । त्यसमा यो पनि पर्ने रहेछ,’ उनले सुनाए ।
इन्जिनियरको नजरबाट क्याफे चलाइरहेको घर हेर्दा किशोरलाई लाग्छ– यसको शैली न नयाँ छ न पुरानो । नजिकका आफ्नो मान्छे आउँदा उनी आफू जन्मिएको कोठा देखाउँछन् । घरमा आठवटा कोठा छन् । सबैको नामकरण भएको छ । कास्कीका आठवटा तालको नाम दिएर कोठाहरूलाई चिनाइएको छ ।
क्याफेको कुना साइडको कोठालाई किशोरले इन्जिनियरिङ काम गर्ने अफिस बनाएका छन् । पहिला त्यो कोठामा भान्सा थियो । ‘शुरूवातीमा मलाई अफिस आफू जन्मिएको कोठामा नै राख्न मन थियो । केही कारणले भान्सा कोठामा राखेँ,’ उनले भने ।
क्याफेको पछाडिको भागमा गोठ थियो पहिला । अहिले त्यसैलाई मिलाएर चिया पिउन बस्न मिल्ने ठाउँ बनेको छ । क्याफे पछाडिको फराकिलो आँगन देख्दा किशोर दाइसँग बारीमा आलु गोडेको सम्झिछन् ।
हुर्केको आँगन छोडेर नयाँ घरमा सरेपनि किशोरको परिवारमा बेलाबेला अहिले क्याफे भएको पुरानै घरको कुरा भइरहन्थ्यो । सो बाटो हिँड्नुपर्ने काम परेको बेला ‘पुरानो घर’ पुगेर आएको भन्थे उनको परिवारका सदस्य । यसै शब्द ट्याप्प टिपी अंग्रेजीमा अनुवाद गरेर किशोरले क्याफेको नाम ‘माई हाउस हाउस’ राखेका हुन् ।
पुरानो घरलाई रिनोभेसन गर्नका लागि थ्रीडी डिजाइन पनि किशोर आफैँ तीन महिना खटिएका थिए । ‘पुरानो संरचनामा इन्टेरिअर डिजाइनलाई समेत ध्यान दिएर बनाइएको क्याफेले ‘क्लासिक झल्को’ दिएको उनी बताउँछन् । ‘क्याफेले नेपाली स्वाद दिन खोजिरहेको छ । जसलाई थप परिष्कृत गर्दै लैजाने सोचमा छु,’ उनले कुरा टुंग्याए ।
पोखराका अशोक खड्काको पारिवारिक वातावरण सानैदेखि उद्यमशीलताको थियो । उनका बुवा सधैं एकै सुझाव दिइरहन्थे– नेपालमै केही गर्नुपर्छ । उनको बालमस्तिष्कमा त्यही छाप पर्यो । विदेश जाने सोच कहिल्यै बनाएनन् । नेप...
प्रगतिशील राजनीतिको 'फ्रन्टलाइन'मा देखिने नेताहरू जति कठोर हुन्छन्, त्यो भन्दा बढी ‘इमोसनल र सेन्टिमेन्टल’ पनि हुन्छन् । त्यस्तै ‘इमोसनल फिलिङ्स’का बाबजुद परिस्थितिले कठोर बन्दै गएक...
सार्वजनिक यात्रुबाहक सवारीसाधन अधिकांश पुरुष चालकले कुदाउने गर्छन् । काठमाडौं–पोखराजस्ता केही प्रमुख शहरमा फाटफूट ‘पब्लिक भेइकल’मा महिला चालक देखिए पनि लामो दूरीमा चल्ने गाडी महिलाले चलाए...
ढोका खोलेर भित्र पस्नासाथ प्रतीक्षार्थ ग्राहकको बाक्लो भीड थियो । थकाली खानाको स्वाद लिन टेबलमा खाना कुरेर बसिरहेका थिए सबै । वेटरलाई कामको चटारो थियो । केही टेबल पार गरेर रेस्टुरेन्टपछाडि पुगेपछि वेटर किचनक...
मनीषा जीसीको वास्तविक नाम विष्णु घर्ती क्षेत्री हो । गुल्मीको धुर्कोट गाउँपालिका– ३ हाडहाडेकी विष्णुलाई धेरैले मनीषा भनेर चिन्छन् । उनै मनीषा लोक सेवा आयोगले लिएका पाँचवटा परीक्षामा एकसाथ नाम निकालेर अह...
रोल्पाका देवराज बुढामगर गाउँकै साधारण किसान हुन् । परिवर्तन गाउँपालिका–४ पाथावाङ निवासी देवराजका ६ छोरी र एक छोरा सरकारी जागिरे छन् । छोराको आसमा ६ छोरी जन्माए देवराज र उनकी श्रीमती नन्दाले । हुन पन...
एक सज्जन विद्या प्रचारका लागि हिँडे । केही पर पुगेपछि खाना पकाउन लागेका थिए हातै पोले । त्यसपछि नजिकै चौरमा चुलढुङ्गो लगाए भाँडो बसाए । अर्का एक सज्जनले सोधे– ‘के हो यो ?’ उत्तर आयो&ndash...
२०७८ भदौ ३१ गते काठमाडौंको महाराजगञ्जस्थित आफ्नै निवासमा किसान श्रेष्ठले नेता र सांसदहरूलाई दहीचिउरा र तरकारीसहित खाजा खुवाएका थिए । त्यहीबाट नेकपा (एमाले) वैधानिक रूपमा विभाजन गर्ने प्रष्ट खाका कोरिएको थिय...
प्राकृतिक एवं सांस्कृतिक सम्पदा र मनोरम सुन्दरताका कारण नेपालको पर्यटन क्षेत्र आर्थिक सम्भावनाले भरिपूर्ण छ । विविधताको प्रकृति, मौलिक सांस्कृतिक तथा पूरातात्त्विक सम्पदा र धार्मिक क्षेत्रको तुलनात्मक लाभ प्रचुर भएकाल...