मंसिर ३, २०८०
मखमली फुल्दा, मार्सी धान झुल्दा बहिनी आउने छिन्, दैलाको तस्वीर छातीमा टाँसी आँसु बगाउने छिन् .....। हाम्रो समयका चर्चित गायक नारायण रायमाझीको ‘नमुछे आमा दहीमा टीका’ बोलको गीत नि...
नेपालका दुई ठूला कम्युनिस्ट पार्टी एकीकृत भएर शक्तिशाली पार्टी निर्माण गर्नु गौरवको विषय हो । विभाजनको इतिहासलाई अन्त्य गर्दै अध्यक्षद्वय पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ र केपी ओली नेपाली राजनितिको मूलधारमा विराजमान हुँदा शक्तिशाली कम्युनिस्ट पार्टी निर्माण हुनुले सत्तरी वर्षदेखिको नेपाली जनआकांक्षा पूरा भएको छ ।
नेपाली कम्युनिस्ट पार्टीहरूको विभाजनको इतिहास धेरै लामो छ । हरेक वर्ष मुलुकमा एउटा कम्युनिस्ट पार्टी गठन र विघटन भएका छन् । सैद्धान्तिक विमतिसँगै व्याक्तिगत टकरावका कारण अधिकांश कम्युनिस्ट पार्टी विभाजनको सिकार भएका छन् । अलग पार्टी बनाउनुको औचित्य पुष्टि गर्नुभन्दा तीव्र गतिमा आलोचना गर्ने प्रवृत्ति अहिले चलनजस्तै बन्दैछ ।
पछिल्लो केही दशकयता कम्युनिस्ट पार्टी नामका धेरै 'खुद्रा पसल' चले । कतिपय पार्टीहरू मार्क्स र लेनिनको अन्धानुकरण गर्दै जडसूत्रीय चिन्तनका साथ भजनमण्डलीमा अझै पनि रमाइरहेका छन् । 'क्रान्तिको पुनारावृत्ति हुँदैन केवल विकास मात्र सम्भव हुन्छ भन्ने भनाइ ती जडसूत्रवादीहरूले आत्मसाथ गर्न चाहँदैनन् र जनतालाई दिग्भ्रमित बनाइरहेका छन् ।
अर्कोतर्फ हिजो क्रान्तिकालका योद्धाहरू क्रान्ति र परिवर्तनका एन्जेडालाई नयाँ ढंगले विकास गर्ने बहानामा यथास्थितिवादी शक्तिको नजिक पुग्दैछन् । कम्युनिस्ट नीति, सिद्धान्त, मूल्य र मान्यतालाई तिलाञ्जली दिँदै दक्षिणपन्थी शक्तिका रूपमा उदाउने प्रयासमा लागिरहेका छन् । अहिले कम्युनिस्ट पार्टीप्रति समर्पित जनसमुदायलाई भ्रमित तुल्याउन कुनै बेलाका कम्युनिस्ट नेता विस्तारवाद् र साम्रज्यवादको गोटीका रूपमा प्रयोग हुँदैछन्, यो तितोसत्य हो ।
अहिले बजारमा प्रचण्डले माओवादीलाई विघटित हुनुपूर्वको एमालेमा बुझाए भन्दै चर्को आवाजमा उफ्रनेको कमी छैन । सहजै अनुमान लगाउन सकिन्छ, प्रचण्डलाई कमजोर बनाउन चाहनेहरूको यो षडयन्त्र हो । शक्तिशाली कम्युनिस्ट पार्टी बनेकोमा पूर्वाग्रह राख्नेहरूको डाह मात्र हो । ति मित्रहरूले थाहा पाउनुपर्छ, प्रचण्ड गणतन्त्र युगका नायक हुन् । अहिले मुलुकका राजनीतिक एजेन्डा गणतन्त्र, धर्मनिरपेक्ष, समानुपातिक समावेशीलगायत परिवर्तनका डिजाइनर र कार्वान्यनका नेतृत्व प्रचण्ड हुन् । अब यो पनि बुझ्न आवश्यक छ, अहिले शक्तिशाली कम्युनिस्ट पार्टी निमार्णपश्चात प्रचण्ड र ओली महानायकको भूमिकामा छन् ।
वर्तमान समयमा नवगठित कम्युनिस्ट पार्टीको नेतृत्वमा सरकार छ । जनताका अपेक्षा र आकांक्षा स्वाभाविक छन् । क्रान्तिकारी पार्टीले सरकार सञ्चालन गरिरहेका बेलामा कर्णालीमा सिटामोल र जीवनजलको अभावमा अकालमा ज्यान गुमाउनु भएन । तराई वर्षायाममा जलमग्न हुदाँ ज्यान जोखिम राखेर रात कटाउने अवस्था आउनु भएन । प्रविधिमूलक शिक्षा, नि:शुल्क तथा सुलभ स्वास्थ्य, स्वच्छ खानेपानी, युवाहरूलाई स्वरोजगार र रोजगारीका लागि व्यावहारिक रूपमा नै गम्भीर हुनुपर्दछ । समृद्ध मुलुक बनाउने उच्च महत्वकांक्षा लिएको वर्तमान शक्तिशाली कम्युनिस्ट पार्टीले सरकारको नेतृत्व गरिरहेको छ ।
यतिबेला सरकारको मुख्य काम भ्रष्टाचार अन्त्य गर्न शून्य सहनशीलताको नीति अबलम्वन गर्न अनिवार्य छ। अब गफ होइन, घोषणापत्रमा उल्लेख भएअनुरूप काम गरेर जनताको मन जित्नुपर्दछ । सरकारले जनअपेक्षाअनुसार काम गर्दा जनताले मूलधारको कम्युनिस्ट पार्टीलाई आफ्नो सच्चा अभिभावक मान्नेछन् ।
नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीले क्रान्तिका आगामी कार्यभार सम्पन्न गर्नका लागि 'समाजवाद उन्मुख जनताको जनवाद' नाम दिएको दस्तावेज निर्माण गरेको छ । नेपाली समाज रूपान्तरणमा क्रान्तिका सकारात्मक प्रभावबारे बहस भइरहेको छ । अब उत्पादनमुखी क्रान्ति बनाउन नेकपाको प्रमुख उत्तदायित्व हुनेछ । लोकतन्त्रलाई बलियो बनाउने जिम्मा पनि छ ।
क्रान्ति र प्रतिक्रान्तिको दोसांध उभिएर निर्माण भएको नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीलाई आन्तरिक नेता व्यवस्थापनको चुनौती धेरै छन् । नेताहरूको व्यवस्थापन सही ढङ्गबाट भएको खण्डमा समाजवादका कार्यभार पूरा गर्ने ठूलो अवसर पनि छ । मार्क्सवाद, लेनिनवाद अंगीकार गरेको पार्टीका नेताहरूले आलोचना सुन्नै नचाहनु ठीक होइन । पुरानो गुटको मानसिकता त्याग्दै नेताहरुको निर्माण विधि र विधानको आधारमा गर्नुपर्दछ । निरन्तरता, क्षमता, आवश्यकता र समावेशिता नेता निमार्णको उपयुक्त बिधि बन्न सक्दछ ।
कम्युनिस्ट पार्टीका नेताहरूले केन्द्रीयताभन्दा जनवादलाई प्रथामिकता दिँदै अभिव्यक्तिमा स्वतन्त्रता गर्दै आफ्ना कमिटीबाहिर स-साना असन्तुष्टि प्रकट गर्दा त्यसलाई विपक्षले तिललाई पहाड बनाउनसक्छ । आजको आवश्यकता अभिव्यक्तिमा परिपक्वता पनि हो ।
नेपालका केही कम्युनिस्ट नेताहरूको विगत हेर्दा सत्ताबाहेक अरु सबै भ्रम भन्दै क्रान्ति त्याग्दै दक्षिणपन्थी भए । परिणास्वरूप नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलनलाई ठूलो धक्का लाग्यो । यसबाट पाठ सिक्दै नेकपालाई दक्षिणपन्थी रूझानबाट बचाउनुपर्दछ । कम्युनिस्ट पार्टी श्रमजीवी वर्गको प्रतिनिधि बन्न सक्नुपर्छ ।
अन्तर्यमा नेताहरू क्रान्तिकारी हुनैपर्दछ । सत्तालाई मात्र प्रधान मान्ने विषयलाई क्रान्तिकारी आचरण भन्न मिल्दैन । क्रान्ति र जनताप्रति समर्पित पार्टी आजको आवश्यकता हो ।
विश्वमा बढ्दै गएको कम्युनिस्ट प्रभावलाई रोक्न नवगठित नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीमा अन्तविरोधको सिर्जना गर्दै यथास्थितिवादी, प्रतिक्रियावादी र वैदेशिक शक्ति केन्द्रहरूले कमजोर बनाउने वा फुटाउने खेलमा लाग्ने निश्चित छ । अध्यक्ष प्रचण्ड र केपी ओलीभन्दा तेस्रो पात्रको खोजी हुने सम्भावना ज्यादै छ । परिस्थितीको आकंलन गर्दै नेकपाको शीर्ष नेतृत्व मुलुक र जनताप्रति संवेदनशील हुनु आवश्यक छ ।
मखमली फुल्दा, मार्सी धान झुल्दा बहिनी आउने छिन्, दैलाको तस्वीर छातीमा टाँसी आँसु बगाउने छिन् .....। हाम्रो समयका चर्चित गायक नारायण रायमाझीको ‘नमुछे आमा दहीमा टीका’ बोलको गीत नि...
कमेडी क्लब चलाउने मुन्द्रे उपनाम गरेका एकजना मान्छे छन्। एकै श्वासमा चारवटा प्रश्न सोध्न सक्ने क्षमता भएका जानेमाने पत्रकार ऋषि धमलाको कार्यक्रममा पुगेर तिनले भन्न भ्याए, 'यो टिकटकका कारण मान्छेहरू अल्छी भए, कुन...
उमेरले ३५ वर्ष पुग्नै लाग्दा मैले लोकसेवा आयोगको फाराम भरें । ३५ वर्ष कटेको भए फाराम भर्न पाउँदैनथें, तर नियुक्ति लिँदा भने ३५ वर्ष कटिसकेको थिएँ । लोकसेवा आयोगको सिफारिशअनुसार क्षेत्रीय सिञ्चाइ निर्देशनालयले...
आज ‘सबैका लागि मर्यादित जीवन’ को आदर्श वाक्यसाथ अन्तर्राष्ट्रिय गरिबी निवारण दिवस मनाइँदै छ । भोक, रोग, अभाव र आवश्यकता पूरा भएपछि मात्र मानवीय मर्यादा पाउन सकिन्छ । नेपालमा गरिबी र असमानताका विभि...
डिसेम्बर पहिलो साता एनसेलको माउ कम्पनी आजियाटाले आफ्नो रेनोल्ड होल्डिङ्स यूकेको शतप्रतिशत स्वामित्व गैरआवासीय नेपाली सतिशलाल आचार्यको कम्पनी स्पेक्ट्रलाइट यूकेलाई बेच्न गरेको सम्झौताबारे समाचार बाहिरिएको झन्डै ३ हप्...
गरिबको घरआँगन कसैलाई मन पर्दैन । गरिबको लुगाफाटो कसैलाई मन पर्दैन । गरिबले ठूला कुरा गरेको कसैलाई मन पर्दैन । गरिब नाचेको, गरिब हाँसेको कसैलाई मन पर्दैन । यतिखेर गरिबले लडेको जनयुद्ध दिवस पनि कसैलाई मन ...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...