कात्तिक १९, २०८०
जाजरकोटलाई केन्द्रबिन्दु बनाएर शुक्रवार मध्यरातमा गएको भूकम्पले कर्णाली प्रदेशका जिल्लामा धनजनको ठूलो क्षति पुर्यायो । आइतवार बिहानसम्म १ सय ५७ जनाको मृत्यु भएको छ भने सयौं घाइते भएका छन् । सयौंको संख्याम...
सिङ्गापुरमा हिजो मङ्गलवार भएको अमेरिका-उत्तर कोरिया शिखरवार्ताको तनाउग्रस्त कोरियाली प्रायोद्वीपमा पर्ने प्रभाव प्रतीकात्मक मात्र हुने पर्यवेक्षकहरूको विश्लेषण देखिन्छ यद्यपि राष्ट्रपति ट्रम्प र अध्यक्ष किम दुबैले आफ्ना पहललाई ऐतिहासिक मानेका छन् । यसबारेमा नेपाल सरकारको प्रतिकृया दिने क्रममा परराष्ट्र मन्त्रालयले जारी गरेको सूचनाले पनि संयुक्त वक्तव्यमा परेका प्रतिबध्दताहरूको कार्यान्वयन पक्षमा जोड दिएर वाञ्छनीयस्तरको सावधानी अपनाएको छ । यो अति उत्साह जनाउने क्षण किमार्थ होइन ।
ट्रम्प र किमले हस्ताक्षर गरी जारी गरेको वक्तव्यमा अमेरिकाले उत्तर कोरियाको सुरक्षालाई प्रत्याभूति दिने र किमको कोरियाले आफूलाई आणविक हातहतियारबाट ‘पूर्ण निशस्त्रीकरण’ गर्ने सहमति भएको देखिन्छ । तर यी कार्यहरू कसरी गरिने त्यसबारे विस्तृत व्यवस्था हुन बाँकी छ र सहमति अनुरूप काम भए नभएको अनुगमन गर्ने संयन्त्रको बन्दोबस्तका लागि पनि उभयपक्ष कृयाशील रहनुपर्ने अवस्था छ । तसर्थ प्रारम्भिक चरणको भेटवार्ताबाट ठूलो अपेक्षा राखिनु बुध्दिमानी हुँदैन किनभने चुनौति र अवरोधका लामा सिलसिला पार गर्न समय लाग्ने कुरा निर्विवाद छ ।
दक्षिण कोरियाको नामले चिनिंदै आएको गणतन्त्र कोरिया लोकतान्त्रिक परिपाटी भएको देश हो र यसलाई विगत ६५ वर्षयता अमेरिकी सैनिक सुरक्षा प्राप्त छ । यता उत्तर कोरिया भनेर परिचित जनगणतन्त्र कोरिया कम्युनिष्ट शासनप्रणालीमुनि छ जसलाई चीन र रूसको नैतिक र भौतिक समर्थन रहँदै आएको छ । दोस्रो विश्वयुध्द ( सन् १९३९-४५) को समयमै विपरीत मोर्चामा रहेका रहेका देशहरू कोरियाली युध्द (सन् १९५०-५३) पछि एक-आपसबाट अझ टाढा भएर गए । प्राविधिक हिसाबले कोरियाली युध्द समाप्त भएकै छैन अर्थात् सन् १९५३ को युध्दविराम अद्यापि कायम छ । अर्को शब्दमा, दुई कोरियाबीचको सम्बन्धलाई सामान्यस्तरमा ल्याउन पहिले युध्दविरामको स्थिति अन्त्य गर्नुपर्ने हुन्छ । त्यसको लागि नै अनेक चरणका वार्ता र सहमति आवश्यक पर्लान् । यसमा पृष्ठभूमिमा रहेर अमेरिका,चीन र रूस सबैले विभिन्न भूमिका खेल्नुपर्ने अवस्था आउन सक्छ । वातावरण सहज भएपछि मात्र दुई कोरियाको पुन:एकीकरणको प्रकृया अघि बढ्ला । अर्थात् पूर्व र पश्चिम जर्मनीको पुन:एकीकरण भएको बेगमा कोरिया एक देश भैहाल्लान् भन्न गाह्रो छ ।
अमेरिकामा र अमेरिकी शिविरमा रहेका पश्चिमी देशहरूमा ट्रम्प अनावश्यक जोखिम मोलेको कारणले आलोचित छन् भने उत्तर कोरियाको जनताले किमलाई कुन प्रकृतिको समर्थन दिइरहेको छ, यसै भन्न कठिन छ । आखिर, दुबैतर्फका मुख्य पात्र सुसंगत कार्यनीतिका लागि परिचित व्यक्तित्व होइनन् ।
जे होस्, कोरियाली प्रायोद्वीप तनाउमुक्त हुने दिशामा अघि बढेको कुराले एसिया महादेश एक हदमा आश्वस्त भएको छ, र यसको स्वाभाविक अनुकूल असर बाँकी विश्वमा पनि पर्नेछ । उत्तर कोरिया सहज र लचिलो हुँदा दक्षिण कोरिया र जापानमा अमेरिकी सेना तैनाथ राख्नुपरेको अहिलेसम्मको अवस्थामा निश्चित रूपमा सुधार आउने छ । सेनाको दायित्व बोक्नु नपरेपछि अमेरिकाको प्रतिरक्षा खर्च पनि घट्ने छ, र ट्रम्पले यो काम गराए बापत अमेरिकी जनताबाट यथोचित स्याबासी पनि पाउने छन् । तसर्थ तत्कालको उपायले दीर्घकालीन समाधानको बाटो खुलेछ भने त्यो हौसलाकै विषय हुनेछ ।
जाजरकोटलाई केन्द्रबिन्दु बनाएर शुक्रवार मध्यरातमा गएको भूकम्पले कर्णाली प्रदेशका जिल्लामा धनजनको ठूलो क्षति पुर्यायो । आइतवार बिहानसम्म १ सय ५७ जनाको मृत्यु भएको छ भने सयौं घाइते भएका छन् । सयौंको संख्याम...
प्रतिनिधिसभाको पहिलो अधिवेशनमा नेता/सांसदको हाजिरी लोकान्तर डट्कमले सार्वजनिक गरिदिएपछि नेताहरूको जवाफदेहिताको बहस शुरू भएको छ । जनप्रतिनिधिको सर्वोच्च थलो संसद्मा ठूला भनिएका दलका शीर्ष न...
संघीयताप्रति नै वितृष्णा जगाउने गरी कोशी प्रदेशसभामा भइरहेको संविधानको खेलबाडमाथि सर्वोच्चले रोक लगाइदिएको छ । मुख्यमन्त्रीका रूपमा कांग्रेस संसदीय दलका नेता उद्धव थापाले प्रदेश सभामा लिएको विश्वासको मतसम्बन्...
काठमाडौं जिल्ला अदालतको एक आदेशका कारण बाँसबारी छालाजुत्ता कारखानाको सरकारी जग्गा घोटाला प्रकरणको अनुसन्धान यत्तिकै रोकिने हो कि भन्ने चिन्ता बढेको छ । जग्गा हिनामिनाबारे नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्...
संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टिनियो गोटरेसको भ्रमणका बेला नेपालको शान्ति प्रक्रिया फेरि एकपटक अन्तर्राष्ट्रिय समुदायमाझ चर्चाको विषय बनेको छ । नेपालको शान्ति प्रक्रियाको शुरूआती चरणमा राष्ट्र संघले सहजीक...
लोकान्तर सञ्चार प्रालिद्वारा सञ्चालित लोकान्तर डट्कम (Lokantar.com) स्थापनाको सात वर्ष पूरा गरेर आजदेखि आठौं वर्षमा प्रवेश गरेको छ । यस अवसरमा सबैभन्दा पहिला हामी हाम्रा समस्त पाठक, विज्ञापनदाता र शुभेच्छुकहरूप्...
ललितपुरको गोदावरीस्थित सनराइज हलमा नेकपा (एमाले)का दुई महत्वपूर्ण कार्यक्रम भए । एमालेको प्रथम विधान महाधिवेशन (२०७८ असोज १५ र १६ गते) सनराइज हलमै भएको थियो । विधान महाधिवेशनले विभाजनदेखि चौतर्फी घेराबन्दी...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...