काठमाडौं –पूर्वप्रधानमन्त्री एवं नयाँ शक्ति पार्टी नेपालका संयोजक डा. बाबुराम भट्टराईले नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) नेतृत्वको वर्तमान सरकारको कार्यशैली रुसी कम्युनिस्ट नेता स्टालिनको जस्तो नियन्त्रणमुखी भएको टिप्पणी गरेका छन् ।

सरकारलाई दुईतिहाइ बहुमत भएपनि प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको कार्यशैलीले पाँच वर्षको समय खेर जाने उनको टिप्पणी थियो । सत्तारुढ नेकपाको कार्यशैली राज्यनियन्त्रित व्यवस्थाको पक्षमा उन्मुख देखिएको उनको विश्लेषण छ ।

‘स्टालिनकालीन यान्त्रिक र नोकरशाही ढाँचामा पार्टी र राज्यलाई लैजाने र बुझ्ने प्रवृत्ति छ, यसले नेपालको भर्खरै प्राप्त समावेशी र लोकतन्त्रको उन्नत प्रणालीलाई अभ्यास गर्न सक्नुहुन्न । समस्यामा पार्दै जाने खतरा छ,’ सोमवार बिहान आफ्नै निवासमा सीमित सञ्चारकर्मीसँगको अनौपचारिक कुराकानीमा डा. भट्टराईले भने, ‘गोपनियताको हकसम्बन्धी कानून ल्याएर प्रकारान्तरले लोकतन्त्र र अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता कुण्ठित र नियन्त्रण गर्ने नीति देखिन्छ । उहाँहरूको चिन्तनमा राज्यले नै नियन्त्रण गर्नुपर्छ भन्ने हिजोको स्टालिनवादी सिद्धान्तको गन्ध आउँछ ।’ 

जोसेफ स्टालिनलाई पूर्वसोभियत संघको कठोर कम्युनिस्ट शासक मानिन्छ । भट्टराईले समावेशिताको मुद्दामा अनुदारवादी सोचका कारण ओली नेतृत्वको सरकार राजनीतिक रूपमा समस्यामा पर्ने दाबी गरे । 

पूर्वप्रधानमन्त्री भट्टराईले अर्थतन्त्रमा छिमेकीसँगको पदचाप नमिलाइकन पपुलिस्ट तरिकाले रेल र पानी जहाजको कुरा गरेपनि ओली सरकारले जनताका आधारभूत समस्याको हल गर्न नसकेको आरोप लगाए । 

‘आर्थिक क्षेत्रमा छलाङ मार्ने कुरा सही हो, तर योजना सेटमा छैन् । रेल र पानी जहाजको पपुलिस्ट कुरा गरेर केही समय अल्झाउन खोजे जस्तो देखिन्छ,’ भट्टराईले थपे, ‘पूँजी परिचालन कसरी गर्ने भन्नेमा उहाँहरूको योजना आइरहेको छैन । बेरोजगारीको विकराल समस्या कसरी समाधान गर्ने भन्ने योजना देखिँदैन ।’

दुईतिहाइ बहुमत भएपनि नेकपा नेतृत्वको सरकार राजनीतिक र आर्थिक दुवै फ्रन्टमा असफल हुने खतरा रहेको टिप्पणी उनको टिप्पणी छ ।

आशा गरिएकासँग त्रसित !

पूर्वअर्थमन्त्री समेत रहेका डा. भट्टराईले अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडासँग धेरै अपेक्षा गरिएको भएपनि उनीसँग निजी क्षेत्र त्रसित रहेको दाबी गरे । शेयर बजारमा भइरहेको निरन्तरको गिरावट पनि त्यसैको कारण भएको उनको टिप्पणी छ । 

‘निजी क्षेत्र त्रासमा रहेकोले राष्ट्रिय पूँजी परिचालन भएको छैन । बाह्य लगानी पनि आउन सकेको छैन । व्यापार घाटा झन डरलाग्दो ढंगले बढ्दैछ । यस्तो अवस्थामा सरकार असफल हुँदा रोजगारी सिर्जना नहुने, बेरोजगारी समस्या बल्झिने र असन्तुष्टिले राजनीतिक अस्थिरताको खतरा हुन्छ,’ उनले भने । 

हिन्दूवादीसँग प्रतिक्रान्तिको सामर्थ्य छैन

नेपालमा कट्टर हिन्दूवादी शक्तिले चलखेल बढाएपनि उनीहरूले परिवर्तन उल्टाएर प्रतिक्रान्ति गर्ने हैसियत नराख्ने भट्टराईको विश्लेषण छ । 

‘हिन्दूलगायतका मुद्दा कामकाजी हुँदैन, नेपालको हिन्दुत्व कट्टरपन्थी हिन्दूवाद होइन । नेपाल जातीयरूपमा पनि खस आर्य, जनजाति र मधेसी थारुको हिस्सा एकतिहाइ मात्र हो । खसहरू पनि सबै कट्टर छैनन् । हिन्दूवादी शक्तिले खेल्ने र अस्तव्यस्त पार्ने षड्यन्त्र हुनसक्छ । तर प्रतिक्रिन्ति गर्न सक्दैनन् ।’

वैकल्पिक राजनीति अपरिहार्य 

नेपालमा वैकल्पिक राजनीतिक धारको वकालत गरिरहेका डा. भट्टराईले ढिलोचाँडो वैकल्पिक राजनीतिक शक्तिको उदय भएरैछाड्ने दाबी गरे ।

‘अहिलेको थकित राजनीतिक नेतृत्वको कार्यशैलीले देश परिवर्तन हुने सम्भावना त छँदै छैन । २८० शब्दमा नबढ्ने पुस्ता (ट्वीटे)बाट पनि पार लाग्ने अवस्था छैन,’ उनी भन्छन्– ‘पुरानो शक्ति भत्किँदै जाँदा समाजका समस्या समाधान गर्ने प्रगतिशील शक्ति तयार भएन भने निकट भविष्यमै राजनीतिक भ्याकूमको खतरा छ ।’

उनले आफूले नयाँ शक्तिको अवधारणा ल्याए पनि सत्तामा पुग्ने अभिलासाले आएका पुरानो शोच भएका नेताहरूको भीड लागेको बताए । ‘कांग्रेस र नेकपाले लिएको शीतकालीन सिद्धान्तले अहिलेका समस्या समाधान गर्दैनन् भन्नेमा म अहिले पनि प्रष्ट छु,’ उनले भने, ‘तर जनतालाई बुझाउन नसक्दा मरेपछि उसले लिएको नीति ठीक रहेछ भनेर के काम लाग्यो र ?’

नेता भट्टराईले लोकतन्त्रको विकसित स्वरूपको खोजीका लागि आफूले युरोप भ्रमण गरेको र निकट भविष्यमा अमेरिका तथा पूर्वी एसियाका देशको भ्रमण गर्न लागेको जानकारी दिए । उनले नयाँ शक्तिको अहिलेको कार्यशैलीले पनि वैकल्किप राजनीतिक धार उँभो लाग्न नसक्ने स्वीकारे । 

‘अहिले पनि मलाई एकथरीले माक्र्सवाद छाड्यो भनेर आरोप लगाउने गरेका छन् । अर्काथरीले १७ हजारको हत्या गरेर आएको भनेर आरोप लगाउँछन् । हामीले जनतालाई बुझाउन सकेनौं,’ उनले भने । 

भट्टराईले वैकल्पिक राजनीतिक धारलाई बलियो बनाउनका लागि माओवादीको मूलधारबाट अलग्गिएका शक्तिसँग कार्यगत एकता गर्न सकिने बताए ।

‘अग्रगामी हुनुपर्‍यो, पश्चगामी होइन । लोकतान्त्रिक हुनुपर्‍यो, अलोकतान्त्रिक होइन, त्यस्ता राजनीतिक शक्तिसँग कार्यगत एकता हुनसक्छ,’ उनले भने ।

पढ्नुहोस्, यो पनि :

चीनलाई रोक्न भारतले काठमाडौंमा रेल ल्याउने कुरा गरेको हुनसक्छ : डा. भट्टराई [भिडियो अन्तर्वार्ता]