काठमाडौं - सरकारले किसानको हितको लागि भन्दै दूधको मूल्यमा प्रतिलिटर ६ रुपैयाँ मूल्य बढाउन लागेको छ ।

दूधको मूल्य बढाउने सम्बन्धमा कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले गठन गरेको कार्यदलले सिफारिस गरेको आधारमा दुग्ध विकास संस्थानले दूधको मूल्य प्रतिलिटर ६ रुपैयाँ बढाउन लागेको हो ।

संस्थानका महाप्रवन्धक शैलेन्द्र घिमिरेले दूधको मूल्य बढाउने विषयमा दुग्ध विकास बोर्डको बैठक बस्न लागेको बताए । ‘मूल्य बढाइसकेको छैन’ उनले भने, ‘मन्त्रालयले ६ रुपैयाँ प्रतिलिटरका दरले बढाउन भन्दै पत्र पठाएकाले के कति बढाउने भन्ने विषयमा एकछिनमा बैठक बस्न लागेको छ, ।’ बिहीवार बेलुका बस्ने बोर्ड बैठकले समितिले सिफारिस गरेको आधारमा दूधको मूल्य वृद्धि हुने घिमिरेले बताए ।

कार्यदलले दुई वर्षयता दूधको मूल्य नबढेको र किसानलाई मार्का परेको भन्दै दूधको मूल्य बढाउनु पर्ने सुझाव दिएको छ ।

कार्यदलका  संयोजक बाबुकाजी पन्तका अनुसार कार्यदलले किसानले पशुलाई खुवाउने दानाको मूल्य बढेको, श्रमिक क्षेत्रको तलव, भत्ता बढेको लगायतका कारणले दूध उत्पादनको लागत बढेको र यसबीचमा दूधको मूल्य नबढेको भन्दै दूधको मूल्य बढाउन सिफारिस गरेको छ ।

२०७४ भदौ १ गते प्रतिलिटर ७० रुपैयाँ दूधको मूल्य निर्धारण भएको थियो । त्यसबेला पशु दानाको मूल्य २५ रुपैयाँ प्रतिकिलोका दरले रहेको अहिले ३९ रुपैयाँ प्रतिकिलो दानाको मूल्य पुगेको भन्दै दूधको मूल्य बढाउन उपयुक्त देखिने कार्यदलको सुझाव छ ।

त्यस्तै विद्युत महसुल देखि किसान क्षेत्रमा काम गर्ने श्रमिकको ज्याला समेत बढिसकेको अवस्थामा दूधको मूल्य बढाउन आफूहरूले सिफारिस गरेको पन्तले बताए । ‘दुई वर्षयता भएको मूल्यवृद्धि, किसानको दानाको मूल्य दुई वर्ष पहिला कति थियो लगायतका विषय विश्लेषण गरेका छौं पन्तले भने, ‘दूध उत्पादनमा लाग्ने श्रम ज्याला पनि बढेको छ । विद्युत महसुल बढेको छ । त्यो सबैलाई आधार मानेर हामीले सिफारिस गरेका छौं ।’

सरकारले दूधको मूल्य बढाउने अन्तिम तयारी गरिरहेका बेला किसानले भने मूल्य बढाउन भन्दा दूध उत्पादनमा लागने लागत घटाउन सकेमा राम्रो हुने प्रतिक्रिया दिएका छन् ।

दुग्ध किसान नारायण देवकोटाले सरकारले किसानकै लागि भनेर दूधमा प्रतिलिटर ६ रुपैयाँ मूल्य बढाउँदा पनि नपुग्ने भन्दै उत्पादन लगात घटाउने कार्यक्रम ल्याउनु पर्ने बताए । ‘दूधको मूल्य प्रतिलिटर ६ रुपैयाँ बढ्यो । उत्पादन गर्दाको लागत मूल्यकै आधारमा बढाउने भने त अझै पुग्दैन’ उनले भने, ‘हाम्रो प्रतिलिटर लागत ६० रुपैयाँ जति पर्छ । तर, त्यसलाई मूल्य मात्रै बढाउने भन्दा पनि लागत घटाउने नीति कार्यक्रम ल्याउन प¥यो सरकारले, ।’

सरकारले लागत घटाउने कार्यक्रम अन्तरगत उत्पादनको आधारमा अनुदानको कार्यक्रमहरू ल्याउनु पर्ने, कृषि ऋणमा सर्वसुलभ पहुँच पु¥याउने लगायतका कार्यक्रम रहेका छन् ।

त्यस्तै दानामा अनुदान दिने लगायतका कार्यक्रम सरकारले ल्याउन सकेमा दूध उत्पादनको लागत घट्ने किसानहरूले बताएका छन् ।

उत्पादनको आधारमा दिइने अनुदान हटाइयो

यसअघि सरकारले दूध उत्पादनको आधारमा दिँदै आएको अनुदान रकम संघीय सरकारले हटाएको छ ।

प्रतिलिटर एक रुपैयाँका दरले दूध उत्पादनमा संघीय सरकारले दिँदै आएको रकम हटाएको देवकोटाले बताए । ‘प्रदेश सरकारले उत्पादनको आधारमा दिने भनेर संघले उत्पादनको आधारमा दिँदै आएको अनुदान हटाएको छ’ उनले भने, ‘प्रदेश सरकारले दिने पनि कसैले पाएका छन् । कसैले पाएका छैनन्, ।’

उत्पादनको आधारमा दिइने अनुदानमा संघीय सरकारले एकमुष्ट रुपमा दिने व्यवस्था मिलाउन सकेमा प्रभावकारी हुने देवकोटाको भनाई छ ।

बिहीवार साँझ बस्न लागेको दुग्ध विकास बोर्डको बैठकपछि दूधको मूल्य बढाउने निर्णय हुने र बैठकले तोकेको दिनबाट बढेको मूल्य कार्यान्वयनमा आउने डिडिसीले जानकारी दिएको छ ।