काठमाडौँ - गुहेश्वरीमा निर्माणाधीन फोहोर पानी प्रशोधन केन्द्रको काम अन्तिम चरणमा पुगेको छ । बाग्मतीमा बगेको फोहोर पानीलाई सफा पानीमा रुपान्तरण गर्नका लागि इटालीयन प्रविधिमा आयोजनाका काम गरिएको छ ।

नेपालमा फोहोर पानी प्रशोधनको क्षेत्रमा नयाँ प्रविधि र महँगो लागतमा बनाइएको यो पहिलो आयोजना हो ।

आयोजना सम्पन्न भएपछि दैनिक बढीमा ३ करोड २४ लाख लिटर पानी प्रशोधन भएर बाग्मतीमा सफा पानी बग्ने आयोजनाका कन्ट्रयाक्टर इन्जिनीयर बिपिन मल्होत्राले बताए ।

उनका अनुसार बाग्मतीको पानीलाई टनेलमार्फत प्रशोधन प्लान्टमा प्रवेश गराइन्छ । प्लान्टमा पानी प्रवेश गरिसकेपछि ‘कोर्स स्क्रीन च्यानल’मार्फत पानीको प्रशोधन प्रक्रिया शुरू हुन्छ, जहाँ २० मिलिमिटर भन्दा ठूला फोहोर र बालुवा छान्ने काम हुन्छ । कोर्स स्क्रीन च्यानलमा ठूला फोहोर र बालुवा छानिसकेपछिपानीलाई मोटर पम्पको सहायताले फाइन स्क्रीन च्यानलमा पठाइन्छ र त्यहाँ ६ मिलिमिटर भन्दा ठूला फोहोरलाई छान्ने काम गरिन्छ ।

फाइन स्क्रीन च्यानलसम्म आइपुग्दा फोहोर पानीमा ठोस रूपमा भएका धेरै फोहोरलाई छानिइसकेको हुन्छ । फाइन स्क्रीन च्यानलमार्फत फोहोर पानीलाई पिएसटी हुँदै एरीएसन प्रोसेसमा पठाइन्छ । एरिएसन प्रोसेस दुईवटा प्लान्टमा २ वटा बनाइएको छ । एरीएसन प्रोसेसमा पानीमा अक्सिजन दिएर व्याक्टेरिया पैदा गरी हानिकारक ब्याक्टेरियाको अन्त्य गरिन्छ ।

हानिकारक ब्याक्टेरिया प्रशोधन गरिसकेपछि फोहोरलाई थिग्राउने काम गरिन्छ । थिग्रीएको फोहोरलाई केकको आकारमा दिई खाद्ध मलको रुपमा विकास गरिन्छ । कन्ट्रक्सनका कन्ट्रयाक्टर इन्जिनीयर मल्होत्राले अनुसार प्रशोधन केन्द्रले दैनिक रुपमा ७ टन खाद्ध मल उत्पादन गर्ने जानकारी दिए ।

पानीको प्रशोधन प्रक्रियामा फोहोर पानीबाट खाद्ध मल निकाल्नुको अलावा आयोजनाले ग्याँस उत्पादन गरी बिजुली उत्पादन समेत गर्नेछ । सो आयोजनालाई चाहिने ४० प्रतिशत विद्युत आपूर्ति सोही आयोजनामार्फत हुने इन्जिनीयर मल्होत्राले जानकारी दिए ।

फोहोर पानीको प्रशोधन प्रक्रियामा मल थिग्राउने काम भइसकेपछि सफा भएको पानीलाई पुनः आउटलेटमार्फत बाग्मतीमा बगाउने काम गरिन्छ ।

अहिलेसम्म आयोजनाको काम ९५ प्रतिशत सकिएको र अब २ महिना भित्रमा सम्पुर्ण काम सम्पन्न गरी नेपाल सरकारलाई हस्तान्तरण गर्न सकिने सम्भावना रहेको इन्जिनीयर मल्होत्राको भनाई छ ।

एशियाली विकास बैंकको लगानीमा काठमाडौं उपत्यका खानेपानी लिमिटेड अन्तर्गत २ अर्ब ५५ करोडको लागतमा यो आयोजनाको निर्माण भएको काठमाडौं उपत्यका खानेपानी लिमिटेडका सिनियर इन्जिनीयर किशोर पन्थीले बताए । इन्जिनीयर पन्थीका अनुसार उक्त लागतअन्तर्गत नै भारतीय कम्पनी भिएटेक वाबगले १० वर्षसम्म आयोजनाको मर्मत तथा सञ्चालन गर्ने सम्झौता भएको छ ।

हेर्नुहोस् भिडियो - 

भिडियो - सुरेन्द्र श्रेष्ठ/ लोकान्तर