बुटवल– तपाई–हाम्री आफन्त बिरामी भएर अस्पतालमा भर्ना भएको खण्डमा बिरामीको अवस्था बुझ्न अस्पताल पुग्ने गर्छौं । अस्पताल जाँदा आफ्नो मनमा बिरामी छिटो निको होस् भन्ने कामनासँगै हातमा एउटा प्लास्टिकको झोलाभित्र फलफूलहरू (स्याउ, केरा, अनार, सुन्तला) वा हर्लिक्स, बिस्कुट लैजाने गर्छौं । यो हाम्रो बानी नै हो ।

तर रूपन्देहीका १ युवाले बिरामीलाई भेट्न जाँदा स्वास्थ्य लाभ कार्ड (गेट वेल सुन) सहित नगद अभियान थालेका छन् । बुटवलका युवा अभियन्त मुक्तिराज पौडेलले अस्पतालमा बिरामी भेट्न जाँदा फलफूल होइन ‘स्वास्थ्य लाभ कार्डमा नगद दिएर बिरामी भेटौ’ भन्ने अभियान थालेका छन् ।

केही समय अगाडि आफ्नो जन्मदिन पारेर पौडेलले अस्पतालमा भर्ना भएका बिरामीको सहयोगार्थ स्वास्थ्य लाभ कार्डको नयाँ अभियान शुरू गरेका हुन् । ‘अस्पतालमा बिरामी आफैं पनि आर्थिक अभावबाट गुज्रिएको हुन्छ,’ पौडेल भन्छन्, ‘भेट्न जाँदा सानै भएपनि आर्थिक सहयोग पुगोस् भनेर मैले यो अभियान थालेको हुँ । यो अभियान पछिल्लो समय बुटवलमा धेरै युवायुवतीले अनुशरण गरेका छन् ।’

पौडेलले बुटवलस्थित लुम्बिनी अञ्चल अस्पतालको गरीब बिरामीले उपचार गर्ने कक्षका ५० जना बिरामीलाई २ सय ५० रूपैयाँ स्वास्थ्य लाभ कार्डमा राखेर वितरण गरी अभियानको शुरू गरेका थिए ।

उनले थपे, ‘शुरूमा मैले सिधै खाममा नगर राखेर बिरामी भेट्न जान थाले, त्यसलाई लिन केही आफन्तले लिन अप्ठ्यारो मान्नुभयो । त्यसपछि स्वास्थ्य लाभ कार्ड बनाएर त्यसैमा नगद राखेर बिरामी भेट्न जान थाले । कार्ड दिएपछि सबैले सहज रूपमा स्वीकार गरे कार्डभित्र थोरै भएपनि नगद राखेर दिन्छु ।’

‘भारतको अहमदावाद अस्पतालमा बिरामी भेट्न जाँदा शुभचिन्तकहरू अनिवार्य ५० रूपैयाँ दर्ता गरिदिनुपर्छ । हामीले पनि बिरामीले भेट्न जाँदा सानै भएपनि रकम सहयोग गर्न के सकिँदैन र ?’ पौडेलले प्रश्न गरे ।

आफन्त तथा शुभेच्छुक बिरामी हुँदा फलफूल लिएर भेट्न जाने क्रममा फलफूल कतिपय बिरामीको अवस्थाले खान नहुने र कतिपय अवस्थामा बढी भएर खेर जाने गरेको भन्दै त्यसको सट्टा स्वास्थ्य लाभ कार्ड अभियान शुरू गरेको पौडेल सुनाउँछन् । उनी बुटवल हस्पिटल प्रालिका प्रबन्ध निर्देशक समेत हुन् । 

सामाजिक क्षेत्रमा काम गर्न रूचाउने पौडेल आफ्नो हस्पिटलमा आउने बिरामीको शैय्यामै पुगेर विशेष ख्याल गर्छन् । ‘भर्ना भएका बिरामीको स्वास्थ्य अवस्था सुधार गर्न त स्वास्थ्यकर्मीले काम गरिरहेका हुन्छन् । बिरामी भेट्न आफन्त र साथीभाईहरू बिरामीको अवस्थाबारे बुझ्न जाँदा र स्वास्थ्य लाभको केही शब्दसहित फलफूल किन्ने बराबरको रकम छाडेर आउँदा बिरामी पक्षलाई केही सान्त्वना मिल्छ । त्यति भएपनि सहयोग गरे ठूलो राहत बिरामी पक्षलाई मिल्न सक्छ,’ पौडेलले भने ।

उनले अभियानबारे सबैलाई बुझाउन भरतपुरको क्यान्सर हस्पिटल, काठमाडौंको गंगालाल अस्पताल, प्रसुति गृहमा पनि स्वास्थ्य लाभ कार्ड वितरण गरी सांकेतिक रूपमा देशभर सबैलाई जानकारी गराउने अभियानको तयारीमा छन् ।

पौडेलले आफ्नो नगदसहित स्वास्थ्य लाभ कार्डको अभियानमा सहयोग गर्न सबैलाई आग्रह समेत गरेका छन् । अभियानबाट प्रभावित भएर २० भन्दा बढी युवाहरूले आफ्नो जन्मदिनमा अस्तालका विपन्न वर्गका बिरामीलाई नगदसहित स्वास्थ्य लाभ कार्ड वितरण गरेको पौडेल सुनाउँछन् । 

नेपाली कांग्रेस बुटवल उपमहानगरपालिकाका सभापति खेलराज पाण्डे बिरामी भएर भर्ना हुँदा पौडेलले शुरू गरेको अभियानबाट प्रभावित भएर कांग्रेस प्रवक्ता विश्वप्रकाश शर्माले पनि पाण्डेलाई नगदसहित स्वास्थ्य लाभ कार्ड दिएका थिए । 

समाजमा अनुत्पादक हुँदै गएको कतिपय चलनचल्तीलाई परिवर्तन गर्न केही कठिन भएपनि असम्भव भन्ने केही छैन । देश र संस्कार बदल्नु छ भने आफैंबाट शुरू गरिनुपर्छ । नयाँ चलन आत्मसाथ गर्न पनि समाजलाई सजिलो भने हुँदैन । तर राम्रो काममा सबैले सघाउ पुर्याउँदा सबैलाई फाइदा पुग्ने उनको भनाइ छ । 

पौडेलले अब बुटवललाई सफा बनाउने स्वच्छ र सफा बनाउने परिकल्पनासहित योजना थालेका छन् । उनले एक व्यक्ति एक दिन एक टुक्रा फोहोर उठाउने अभियान छिट्टै सञ्चालन गर्ने बताए । ‘म व्यक्तिगत फाइदा होइन । आवश्यकता अनुसार चल्नुपर्छ भन्छु र चल्छु पनि,’ उनी भन्छन्, ‘बुटवल बजारमा हामी लाखौं मानिस बसोबास गछौं । बजारका विभिन्न ठाउँमा फोहोर छ । एक व्यक्ति एक दिनमा सडकबाट एक टुक्रा फोहोर प्रत्येक दिन उठायो भने बजार स्वच्छ र सफा हुन्छ । म त्यो अभियानको तयारीमा जुटेको छु ।’

त्यसको लागि उनले स्थानीय तहका जनप्रतिनिधि, प्रदेश सरकार र संघसंस्थासँग कसरी अभियान शुरू गर्ने भनेर आन्तरिक छलफलमा लागेका छन् । केही समय अगाडि उनले बुटवलको लुम्बिनी अञ्चल अस्पताललाई लुम्बिनी स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान (सरकारी मेडिकल कजेज) हस्ताक्षर अभियान सञ्चालन गरे ।  उनले साविक लुम्बिनी अञ्चलका सबै जिल्लामा पुगेर १ लाख ५० हजार हस्ताक्षर संकलन गरी तत्कालीन स्वास्थ्य मन्त्री गगनकुमार थापालाई बुझाएका थिए । उनले त्यो अभियानले यस क्षेत्रबाट प्रतिनिधित्व गर्ने नेताहरू विष्णु पौडेल, बालकृष्ण खाँण, टोपबहादुर रायमाझी, प्रदीप ज्ञवाली लगायतका नेताहरूको समेत ध्यान खिचेको थियो ।