बुटवल – रूपन्देहीमा निर्माणाधीन राष्ट्रिय महत्त्वको आयोजनाका रूपमा रहेको बुटवल–बेलहिया (सुनौली) ‘सिक्स लेन’ सडक विस्तार कछुवा गतिमा अगाडि बढेको छ ।

सडक निर्माणमा विलम्ब हुँदा तिलोत्तमा नगरबासीदेखि बुटवल भैरहवा यात्रा गर्ने सयौं यात्रुले धुलोको प्रत्यक्ष मारमा परेका छन् । 

व्यापारिक मार्ग विस्तार आयोजनाले ठेकेदार कम्पनीहरूको पटक–पटक थपिदिँदा २०६८ सालदेखि निर्माण निर्माण शुरू गरिएको सडक झण्डै ८ वर्ष हुन लाग्दा समेत पूरा हुन सकेको छैन । म्याद पटक–पटक थपिदिने तर काम नसक्दा कुनै दबाब नदिँदा आयोजनाप्रति जनताको आक्रोश बढेको छ । 

यो बाटो प्रत्येक दिन बिहान बेलुका ५ नम्बर प्रदेशका ४ मन्त्री (बैजनाथ चौधरी, सुदर्शन बराल, लिला गिरी, आरती पौडेल र उपसभामुख कृष्णी थारु) पनि यात्रा गर्छन् । उनीहरूले पनि दैनिक रूपमा हिँड्दा यो बाटोको सास्ती खेपेका छन् ।

गएको दशैंसम्म निर्माण सम्पन्न गरी आयोजनालाई हस्तान्तरण गरिने बताइए पनि फेरि आउँदो चैतसम्मको म्याद ठेकेदारलाई थमौती दिइएको छ । दशैंसम्म यात्रु सरर बुटवल भैरहवा यात्रा गर्न पाउँछन भनेको आयोजनाले फेरि २०७६ बैशाखदेखि बुटवल भैरहवा सरर हुन्छ भन्न थालेको छ । 

निर्माण गति सुस्त हुँदा सर्वसाधारणले विगत झण्डै ४ वर्षदेखि यो सडक सस्ती खेपेर यात्रा गर्न बाध्य छन । २७ किलोमिटरको यो सडकको अझै १५ प्रतिशतभन्दा बढी काम गर्न बाँकी छ । 

तिलोत्तमाको मणिग्रामदेखि भैरहवाको गोदार इन्जिनियरिङसम्म ठाउँ–ठाउँमा निर्माणको काम भइरहेको छ । जहाँ यात्रा गर्ने यात्रुले अचाक्ली धुलोले, वरपरका घर सेताम्म देखिन्छन । 

निर्माण बाँकी क्षेत्रमा चार वटा ठेकेदारले काम गरिरहेका छन् । टेलिकम्युनिकेसन इन्डिया लिमिटेड (टीसीआईएल)ले २ ठाउँ मणिग्रामदेखि सुनैनापथसम्म र मधवलियादेखि लखनचोकसम्म, त्यस्तै कालिका रायमाझी जेभीले सुनैनापथदेखि मधवलियासम्म र श्रेष्ठ एपेक्स जेभीले लखनचोकदेखि गोदार इन्जिनियरिङसम्म काम गरिरहेका छन् । यी ४ वटै ठेकेदारको म्याद आयोजनाले चैतसम्म फेरि थमौती दिएको छ । 

आयोजनाका इन्जिनियर तथा प्रवक्ता गोविन्द श्रेष्ठले चैतभित्र सडक निर्माण नभए म्याद थप नगर्ने दावी गरे । आयोजनाले चैतसम्म सकिने दावी गरे पनि सडक कहिले पूरा हुने, टुंगो छैन । ‘८५ प्रतिशत काम सम्पन्न भइसकेको छ’ इन्जिनियर श्रेष्ठले भने, ‘यस अगाडि ३ वटा समयमा काम नगर्ने ठेकेदारलाई कारवाही गरिएको छ, अहिले सडक विस्तार कार्यले गति लिएको छ । यही गतिमा निर्माण कार्य अगाडि बढे चैत मसान्तसम्म सडक विस्तार पूरा हुन्छ ।’ 
हालसम्म २२ किलोमिटर सडक कालोपत्रे भएको छ । अब ५ किलोमिटर सडक कालोपत्रे गर्न बाँकी रहेको आयोजनाको दावी छ । भने कालोपत्रे भएका सडकको सर्भिस ट्रयाक भने धेरै निर्माण बाँकी छ । 

आयोजनाका अर्का इन्जिनियर योगन्द्र बहादुर अधिकारीले काम गर्ने बाँकी क्षेत्रका ४ वटा ठेकेदार कम्पनीहरूलाई काम तीब्र रूपमा गर्न दबाब दिएको बताए । ‘नियममा पाउने बाहेकमा ठेकेदारलाई म्याद बढाएका छैनौं,’ उनले भने, ‘अनुगमन र दबाब तीव्र पारेका छौं ।’ 

‘चुनाव, बन्दर हड्ताल लगायतका कारण ठेकेदारको म्याद थपियो । ठेकेदारको म्याद थपिनु र निरन्तरको वर्षाले निर्माणमा ढिलाइ भयो । अब कुनै पनि चार वटै ठेकेदारको म्याद थपिँदैन,’ अधिकारीले भने । सिक्स लेनमा नैं असारसम्म सम्पन्न गर्ने गरी १० वटा आकाशे पुल (ओभरहेड ब्रिज) निर्माण थालिएका थिए । तीमध्ये कुनै पनि पुल निर्माण पूरा हुन सकेका छैनन । 

अदालतको आदेशका कारण रोकिएको बुटवलको राजमार्ग चौराहादेखि गोलपार्कसम्मको सडक विस्तार कार्य शुरू हुन सकेको छैन । अदालतको कारण सडक विस्तार अलपत्र बन्यो । आफ्नो घर आफै भत्काउन थालेका केही घरधनीहरूले फेरि पछि हटेका छन् । ४ लेन रहेको यो सडक सर्वोच्च अदालतको फैसलाका कारण विगत ३ वर्षदेखि विस्तारको काम सुरू हुन सकेको छैन । 

३ अर्ब ५० करोड अनुमानित लागतमा आयोजना शुरू भएको थियो । समय लम्बिँदै जाँदा लागतसमेत थपिँदै गएको छ । पछिल्लो मूल्यांकनमा २ अर्ब ३६ करोडबाट बढेर ५ अर्ब ८६ करोड पुगेको छ । आयोजनाका अनुसार बाँकी सडक निर्माण गर्न अझै करीब ४० हजार घनमिटर नदीजन्य सामग्री आवश्यक पर्छ । 

यसअघि पनि रूपन्देहीबाट नदीजन्य पदार्थ उपलब्ध नभएपछि ठेकेदार कम्पनीले पाल्पा, दाङ र नवलपरासीबाट ल्याएका थिए । आयोजनाले  गत वर्ष समयमा काम नगर्ने २ ठेकेदार कम्पनीलाई जरिवाना तिराएको छ । 

कालिका तामाङ प्यासिफिक जेबीलाई ३ करोड ८६ लाख, अलकापुरी निर्माण सेवाले पनि ६९ हजार जरिवाना तिराएको अधिकारीले जानकारी दिए । हालसम्म आयोजनाको कूल बजेटमध्ये ४ अर्ब ४६ करोड रूपैयाँ खर्च भएको छ ।