अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले दुईदिने भारत भ्रमणको पहिलो दिन गमक्क फुल्नका लागि अनेकौं अवसर पाएका छन् । वाशिङटन र नयाँ दिल्लीबीच अनेकौं मतभेद रहे पनि भ्रमणको पहिलो दिन तामझामले झपक्कै छोपेको थियो । 

सोमवार भारतीय भूमिमा टेकेदेखि बेलुका राजधानी दिल्लीमा होटेलको प्रेसिडेन्सियल सुइटसम्म ट्रम्पले आफ्नो वरिपरि स्वागतका लागि पंक्तिबद्ध मानिस मात्र देखे । 

अहमदाबादमा भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले ट्रम्प र उनकी पत्नी मेलानियालाई एयर फोर्स वान विमानको भर्‍याङमै पुगेर स्वागत गरे । त्यसपछि ट्रम्पको प्रतिनिधिमण्डललाई महात्मा गान्धीको साबरमती आश्रम लगियो अनि उनले आफ्नो राजनीतिक करीयरको सबभन्दा ठूलो सम्बोधन गरे । 

विमानस्थलबाट मोटेरा क्रिकेट स्टेडियमसम्म ट्रम्पको सवारी चल्दा दशौं हजार मानिस सडकका दुवै छेउमा उभिएका थिए । एक लाख मानिस अटाउने स्टेडियममा ट्रम्प आइपुग्दा भीडले हर्षबढाइँ गरेको थियो । हजारौं भारतीयहरूले ‘नमस्ते ट्रम्प’ लेखिएको सेतो टोपी लगाएको देख्दा ट्रम्पले त्यसलाई देखाएर अमेरिकामा रहेका ४४ लाख भारतीय मूलका मानिससँग मत माग्न सक्ने सम्भावना छ । 

अमेरिकी विश्लेषकहरूले यस महाभेलालाई राष्ट्रपतिको चुनावी अभियान नै मानेका छन् । ‘राष्ट्रपति ट्रम्प संसारको अर्को कुनामा पुगेर ३६ घन्टासम्म दौडादौड किन गरिरहेका छन् ?’ द वाशिङटन पोस्टका एश्ले पार्करले सोधे । ‘संकेत : विशाल भीड ! हामीले भीडको उल्लेख गर्‍यौं ?’

ट्रम्पको भाषण शुरू हुनुअघि लाउडस्पीकरबाट रेस्लिङको थिममा ‘माचो म्यान’ को धुन बजेको थियो । कार्यक्रममा गएका एक व्यक्तिले एनपीआर पत्रिकालाई यो ‘कन्सर्ट भएको तर राजनीतिक नेताहरूका लागि’ भने । 

यो र्‍याली कुनै कन्सर्ट हुन्थ्यो भने ट्रम्पले भीडलाई खुशी बनाउने अवसर गुमाएनन् । मोदीलाई उनले ‘मेरो सच्चा साथी’ भने अनि मोदीले अहमदाबादमा चिया बेचेको दिनदेखि प्रधानमन्त्रीको पद सम्हालेसम्मको कुरा झिकेर प्रशंसा गर्दै उनले ‘उग्र इस्लामिक आतंकवाद’ विरुद्ध लडिरहेको बताए । 

तर ट्रम्पले पाकिस्तानसँग ‘एकदमै राम्रो सम्बन्ध’ रहेको बताएपछि भीड चुप लाग्यो । पछि ट्रम्पले ३.५ अर्ब डलरको रक्षा सम्झौताको कुरा गरे र मंगलवार त्यसमा हस्ताक्षर हुने सम्भावना छ । यी दुई देशबीचको संयुक्त सैन्य अभ्यास भएको महिनौंपछि ट्रम्पले ‘भारतलाई यस ग्रहकै सबभन्दा उत्कृष्ट र त्रासद सैन्य उपकरण’ उपलब्ध गराउने प्रतिज्ञा गरे । अनि उनले भारतका खेलाडी र चलचित्र कलाकारको उल्लेख गर्दा भीडले बेस्सरी ताली बजायो । 

ट्रम्पले लामै भाषण दिए र सही शब्द बोले । उनी ताजमहल हेर्न आगरा जाँदा भ्रमणको नाटकीयता कायम रह्यो । फोटो खिचाउँदै उनले १७औं शताब्दीमा बनाइएको ताजमहल ‘समृद्ध र वैविध्यपूर्ण भारतीय संस्कृतिको कालजयी प्रमाण’ भएको बताए । 

यी सबै हेर्नमा रमाइला कुरा थिए । तर ट्रम्प मंगलवार अमेरिका फर्किंदा वाशिङटन र दिल्लीबीच रहेका केही समस्याहरू समाधान हुने छैनन् । ट्रम्प प्रशासनले गत जुन महिनामा भारतलाई व्यापार प्राथमिकताको सूचीबाट हटायो । नयाँ दिल्लीलाई अमेरिकी सामानमाथिको कर हटाउनका लागि दबाब दिन उक्त निर्णय लिइएको थियो । त्यो कदम प्रत्युत्पादक बन्यो र भारतले दर्जनौं अमेरिकी उत्पादनमा कर लगायो । 

अनि व्यापार सम्झौताको कुनै टुंगो छैन । ट्रम्पले ‘पछि हुने ठूलो सम्झौता’ का लागि विस्तृत विवरण थाती राखेको बताएका थिए । अनि सोमवार भीडका सामु उनले सहमतिहरू ‘प्रारम्भिक चरणमा’ रहेको बताए । 

आर्थिक प्रतिबन्धको धम्की दिएर समेत मोदी सरकारलाई रुसमा बनेको एस–४०० एयर डिफेन्स सिस्टम किन्नबाट रोक्न ट्रम्प प्रशासनले सकेको छैन । भारतले इरानबाट तेल आयात गर्न समेत छोडेको छैन र अमेरिका तथा भारतबीचको विवादको जड हो । 

ट्रम्प र मोदीले मंगलवार व्यापार तथा रणनीतिक मतभिन्नतालाई समाधान गर्नका लागि कदम चाले भने पनि भारतीयहरूले बन्द ढोकामा गरिएको सहमतिलाई सम्झने छैनन् । बरू दर्शकहरूले भीड, बधाई दिनका लागि गरिएका सम्बोधन र दुई नेताबीचको सुसम्बन्धलाई सम्झनेछन् । 

आरटीमा प्रकाशित आशिष शुक्लको विश्लेषण