कात्तिक २०, २०७४
काठमाडौँ, २२ चैत –निर्वाचन आयोगले न्यायपरिषद्को परामर्शमा ७५ जिल्लाका जिल्ला न्यायाधीशलाई मुख्य निर्वाचन अधिकृत नियुक्त गरेको छ । आगामी वैशाख ३१ गते हुने स्थानीय तह निर्वाचनका लागि आयोगले उनीहरुलाई मुख्...
कैलालीको कैलारी गाउँपालिका–७ का वडाध्यक्ष कमलप्रसाद चौधरीले १० कठ्ठा जमिनलाई पोखरी बनाएर गत वर्षदेखि माछापालन व्यवसाय थालेका छन् । हाल उनको पोखरीमा उत्पादित माछा बजारको पर्खाइमा छ ।
तर स्थानीय उत्पादनभन्दा भारतीय माछा बजारमा छ्यापछ्याप्ती बिक्रीवितरण हुन थालेपछि बजार पाउनै नसकिएको वडाध्यक्ष चौधरीले गुनासो गरे ।
वडाध्यक्ष चौधरीले भने, ‘भदौ महिनामै माछा तयार छन् तर बजार पाउनै सकेका छैनौं । जुनकारण उत्पादन लागत बढेको बढ्यै छ । खुला सीमाका कारण भारतबाट हुने तस्करीको माछाले गर्दा बजार पाउनै आपत भयो ।’
कैलालीको गोदावरी नगरपालिका–१ बिजौरामा २ विघा र धनगढी उपमहानगरपालिका–१४ ‘डी’ गाउँमा १५ बिघा गरी १७ विघा क्षेत्रफलमा माछापालन व्यवसाय गर्दै आएका कृषक रविन पन्तले भारतीय माछाका कारण माछा बेच्न नपाएको दुखेसो सुनाए ।
स्थानीय माछा बिक्री नहुने पीडा चौधरी र पन्तको मात्रै होइन, माछापालक कृषकको साझा समस्या हो । खुलेआम भारतीय माछा भित्रिन थालेपछि स्थानीय कृषकद्वारा उत्पादित माछाले बजार पाउन नसकेको हो ।
हाल सुदूरपश्चिमको प्रमुख व्यापारिक क्षेत्र रहेको कैलाली र कञ्चनपुरका बजारमा भारतबाट आयातित मंगुर र बैखा (जलकपुर) प्रजातिका माछा लुकाइछिपाइ ल्याउने गरिएको किसानले बताएका छन् ।
भारतीय माछा प्रतिकिलो २१० रुपैयाँका दरले बिक्री वितरण भइरहेको बताइएको छ । जुन माछा खानको लागि समेत अस्वस्थकर तथा अखाद्य रहेको बताइएको छ ।
मानव स्वास्थ्यका लागि हानिकारक मानिने ‘फर्मालिन’ प्रयोग गरिएको माछा ल्याउने गरिएको बताइएको छ । माछा व्यवसायी पन्तले भने, ‘हाम्रो लागत उताको भन्दा केही बढी हुन आउँछ । हाम्रो उत्पादन गुणस्तरीय हुँदाहुँदै पनि हामी प्रतिस्पर्धा गर्न सकिरहेका छैनौं तर प्रशासनका उच्च पदस्थ अधिकारीकै संरक्षणमा माछाको आयात भइरहेको हाम्रो आशंका हो ।’
कैलालीमा उत्पादित २ नम्बरको माछा मानिने बैखा, मंगुर, सिल्भर, बिगहेड प्रतिकिलो २५०–३०० रुपैयाँसम्म बिक्री हुन्छ भने १ नम्बरको माछा मानिने रहु, नैनी, कमन, ग्रास, रुपचन माछा प्रतिकिलो ३०० देखि ३५० रुपैयाँसम्म बिक्री हुने गरेको छ ।
कञ्चनपुरका प्रमुख जिल्ला अधिकारी (सीडीओ) रामप्रसाद पाण्डेले भारतीय माछा भित्रिने गरेको सूचना नआएको बताए । किसानको गुनासो हालसम्म नआए पनि नियन्त्रणतर्फ ध्यान दिने पाण्डेको भनाइ छ ।
बजारमा समस्या भएपछि कैलालीका माछापालक कृषकले स्थानीय प्रशासनको ध्यानाकर्षण गराएका छन् तर स्थानीय उत्पादन प्रवद्र्धनमा प्रशासन पनि निरीह देखिएको छ ।
जिल्ला प्रशासन कार्यालय कैलालीका सूचना अधिकारी शिवराज जोशीले किसानको दबाबपछि आफूहरूले बजार अनुगमन गरेको तर किसानले आशंका गरेको जस्तो अखाद्य माछा नभेटिएको बताए ।
जोशीले भने, ‘हामीले माछाको गुणस्तर परीक्षण रिपोर्ट हेर्ने हो । खाद्य आयात निर्यात गुणस्तर प्रमाणीकरण कार्यालय गड्डाचौकीको रिपोर्ट अनुसार आयातित माछामा फर्मालिनको उपस्थिति नभएको देखाउँछ तर ती माछा कहिले आयात गरिएको हो र कहिलेसम्म उपभोग गरिसक्नुपर्ने हो ? त्यसमा भने कैफियत देखाउन सकिन्छ ।’
स्थानीय उत्पादन प्रवद्र्धन गर्न सरकारको नीति र आमउपभोक्ताको चेतनाको स्तरमा भर पर्ने सूचना अधिकारी जोशीको भनाइ छ ।
सुदूरपश्चिमको कैलाली र कञ्चनपुर जिल्ला माछा उत्पादनको प्रचुर सम्भावना भएको जिल्ला हो । राज्यका निकाय गम्भीर नहुँदा माछा उत्पादक किसान मारमा परेका कृषकको गुनासो छ ।
कैलालीको भजनी नगरपालिका–९ स्थित ६० विघामा फैलिएको घोड्तालमा माछापालन व्यवसाय गर्दै आएका डेजी पाण्डेले माछापालनमा सरकारी नीति दूरदर्शी नभएको बताउँछन् । सरकारी लगानी प्रभावकारी नभएको बताउँदै उनले बजार व्यवस्थापनमा पनि राज्यका निकाय गम्भीर हुन नसकेको दुखेसो सुनाए ।
‘हामीसँग उत्पादन छ । बजार सम्भावना पनि छ तर खुला सीमाका कारण भारतीय उत्पादनले प्रभाव पारेको छ । भारतमा प्रतिभुरा माछा १० पैसा पर्छ तर नेपालमा प्रतिभुरा ५–१० रुपैयाँ पर्छ । आहारको कुरा गर्दा भारतमा प्रतिकिलो दाना ३०–४० रुपैयाँ पर्छ तर नेपालमा प्रतिकिलो ८०–१३५ रुपैयाँ पर्छ । १ किलो माछा उत्पादन गर्न ३०० ग्रामदेखि १ किलो ६०० ग्राम दाना चाहिन्छ । जसले गर्दा नेपालको उत्पादनभन्दा भारतीय उत्पादनको मूल्यमा करीब १०० रुपैयाँको अन्तर तथा सस्तो पर्न जान्छ ।’
सीमा व्यवस्थापन प्रभावकारी बनाउनुपर्ने उनको भनाइ छ तर सीमा क्षेत्रमा रहेको सशस्त्रको बीओपी, जनपदका घुमुवा प्रहरीका कारण सबैभन्दा बढी माछालगायत वस्तुको चोरीतस्करी हुने गरेको कृषक पाण्डेको दाबी छ ।
काठमाडौँ, २२ चैत –निर्वाचन आयोगले न्यायपरिषद्को परामर्शमा ७५ जिल्लाका जिल्ला न्यायाधीशलाई मुख्य निर्वाचन अधिकृत नियुक्त गरेको छ । आगामी वैशाख ३१ गते हुने स्थानीय तह निर्वाचनका लागि आयोगले उनीहरुलाई मुख्...
आफूलाई ‘लिटिल बुद्ध’ भनेर दाबी गर्ने रामबहादुर बम्जन पक्राउ परेपछि उनीबारे नयाँ–नयाँ तथ्य सार्वजनिक भइरहेका छन् । प्रहरीले उनलाई मंगलबार साँझ ७ बजे काठमाडौंको बूढानीलकण्ठस्थित निवास...
तत्कालीन प्रहरी नायब महानिरीक्षक (डीआईजी) अशोक सिंहले २०७९ फागुन १० गते जिम्मेवारीबाट राजीनामा दिए । प्रहरी महानिरीक्षक (आईजीपी)को लाइनमा रहेका सिंहको जन्ममितिमा कैफियत देखिएपछि राजीनामा दिनुपरेको थियो ।&...
बाराको कलैया उपमहानरपालिका–६ मदर्सा टोलमा रहेको बाल एकता इंग्लिस बोर्डिङ स्कूलका प्रिन्सिपल गुड्डु भनिने रुपेश स्वर्णकारको हत्याका मुख्य योजनाका सोही विद्यालयकी पूर्वशिक्षिका तथा लेखापाल राधा गुप्ता रहेको ख...
उदयपुरमा २१ वर्षीया युवतीलाई बलात्कार गरेको आरोपमा एक जना पक्राउ परेका छन् । पक्राउ पर्नेमा लिम्चुङबुङ गाउँपालिका १ बाँस्बोटेका २५ वर्षीय टवीन्द्र राई रहेका छन् । उनलाई आइतवार दिउँसो पक्राउ गरिएको प्रहर...
काठमाडौँ उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयले ‘कल गर्ल’ चाहिएमा उपलब्ध गराइदिने भनी ठगी गर्ने दुई जनालाई पक्राउ गरी आज सार्वजनिक गरेको छ । सामाजिक सञ्जालबाट ‘कल गर्ल’ उपल...
नेपालको निजामती सेवा (समग्र प्रशासन) कम व्यावसायिक भएको आरोप लाग्दै आएको छ । कर्मचारीहरूमा बुझाइको स्तर सतही देखिन थालेको छ । सकारात्मक सोच पनि खस्किएको छ । प्रस्तुतिमा आत्मविश्वास होइन, हीनभावना देखिन थालेको ...
निरन्तर १८ वर्ष लामो कन्जरभेटिभ पार्टीको सरकारलाई विस्थापित गर्दै लेबर पार्टीका नेता टोनी ब्लेयर सन् १९९७ को मे २ मा बेलायतको प्रधानमन्त्री बन्न सफल भएका थिए । लेबर पार्टीका नेता जोन स्मिथको निधनपश्चात पार्टीको ...
जनता समाजवादी पार्टीमा आएको विभाजन पहिलो पनि होइन र अन्तिम पनि होइन । राजनीतिक दलमा आएको विभाजनको लामो शृङ्खला हेर्ने हो भने पनि यो न पहिलो हो, न अन्तिम । दुःखद् कुरा के भने राजनीतिक दल विभाजनको नयाँ कोर्...