कैलालीको कैलारी गाउँपालिका–७ का वडाध्यक्ष ४४ वर्षीय कमलप्रसाद चौधरी केही वर्षयता व्यावसायिक रैथाने थारु आलु खेती र माछापालन व्यवसाय गर्दै आएका छन् ।

१० वर्षे सशस्त्र जनयुद्ध हुँदै अघिल्लो स्थानीय तह निर्वाचनमा वडाध्यक्षमा निर्वाचित भएयता उनी सक्रिय राजनीतिसँगै थारु आलु र माछापालनमा लागेका हुन् । जसबाट उनी राम्रो आम्दानी गर्न सफल भएका छन् ।

उनी भन्छन्, ‘म राजनीतिकर्मी हो । हामी जनताको स्वयंसेवक हो । साँझ–बिहान कृषि कर्ममा हुन्छु, दिनभर जनताको काममा । आर्थिक समृद्धिको लागि उत्पादन जरुरी छ ।’

तराईको थारु बस्तीमा उहिलेदेखि रैथाने थारु आलुको खेती हुन्छ । अन्य आलुभन्दा आकारमा सानो तर स्वादिष्ट हुनु थारु आलुको विशेषता हो । कुहिने गुण कम भएका कारण पनि यसको छुट्टै महत्त्व रहेको बताइन्छ तर सानो आकारमा फल्ने र उन्नत जातको आलुको तुलनामा कम फल्ने भएका कारण पछिल्लो समय रैथाने थारु आलुको खेती विस्थापन हुँदै आएको थियो ।

विस्थापित हुँदै आएको थारु आलुको संरक्षण तथा प्रबद्र्धन गर्ने उद्देश्यले वडाध्यक्ष चौधरीले व्यावसायिक रूपमा उत्पादन थालेका छन् । अन्य आलुको तुलनामा बजार मूल्य उच्च हुनु र बजार माग पनि उच्च भएपछि राम्रो कमाइ गर्दै आएको उनी सुनाउँछन् ।

पहिले परम्परागत रूपमा खेती गर्दै आएका उनी ४ वर्षयता व्यावसायिक रूपमा खेती गर्न थालेका छन् । १० कट्ठा जमिनमा थारु आलु खेती गर्दै आएका उनी वर्षमा प्रतिसिजन ४० क्वीन्टल बढी आलु उत्पादन गर्छन् भने डेढ लाख रुपैयाँसम्मको कारोबार गर्छन् । 

उनी मात्रै होइन, हाल ५० जनाभन्दा बढी किसानले १० विघा क्षेत्रफलमा व्यावसायिक थारु आलु खेती गर्दै आएका वडाध्यक्ष चौधरीले बताए । त्यसैलाई मध्यनजर गरी कैलारी गाउँपालिकाले ७ नम्बर वडालाई थारु आलु पकेट क्षेत्र नै बनाएको उनी बताउँछन् ।

पकेट क्षेत्रमा उत्पादित आलुबाट १ सिजनमा २० लाख रुपैयाँ बढीको कारोबार हुँदै आएको वडाध्यक्ष चौधरीले बताए ।

उनले भने, ‘व्यावसायिक आलु खेतीले स्थानीयको आर्थिक अवस्था सुधार मात्रै भएको छैन, हाम्रो पहिचानसँग जोडिएको आलुको संरक्षण र प्रबद्र्धन पनि भएको छ ।’

बेमौसमी वर्षाका कारण हाल आलु रोप्ने चटारो लागेको बताउँदै उनले थारु आलुको बिउ प्रतिकिलो ६३ रुपैयाँ र अन्य आलुको बिउ ४५ रुपैयाँमा बिक्री भइरहेको जानकारी दिए । स्थानीय किसानले थारु आलुसँगै कार्डिनल, टिपिएस, साठालगायत आलुको खेती गर्दै आएका छन् ।

राजनीतिक तनाव दूर गर्न माछापालन

कैलारी गाउँपालिकाका प्रवक्ता समेत रहेका वडाध्यक्ष चौधरीले व्यावसायिक आलु खेती मात्रै गरेका छैनन्, उनी व्यावसायिक माछापालन पनि गर्दै आएका छन् । जसबाट उनले मनग्ये फाइदा लिइरहेका छन् ।

आफ्नो १० कट्ठा जमिनलाई पोखरी बनाएर उनले २ वर्षदेखि माछापालन गर्दै आएका छन् । माछापालनले अर्थोपार्जनसँगै आफ्नो तनाव व्यवस्थापनको कार्य समेत गरेको उनी बताउँछन् ।

उनले भने, ‘दिनभर राजनीतिक गतिविधिमा सक्रिय हुन्छु । जनताको काममा हुन्छु । कहिलेकाहीँ निकै तनावमा हुन्छु । तनावमा भएको बेला माछापोखरीमा गएर एकोहोरो माछाहरू नियाल्छु । माछा खेलेको र रमाएको दृश्यले दिनभरको तनाव र थकान बिल्कुलै शान्त हुन्छ ।’

उनी १ सिजनमा २०–३५ क्वीन्टल माछा उत्पादन गर्दै आएका छन् । यसबाट करीब ७ लाख रुपैयाँसम्मको कारोबार हुँदै आएको उनी बताउँछन् ।

उनी अगाडि थप्छन्, ‘यहाँ राजनीतिलाई कमाइ गर्ने भाडो बनाइएको छ, पेशा बनाइएको छ, राजनीतिलाई नै विकृत बनाइएको छ । जसको सुधारको एउटै विकल्प हामीले उत्पादनमा जोड दिनुपर्छ । हामीले नै समाजमा गरेर देखाउने हो । अनि मात्रै परिवार, समाज र देश समृद्धिको दिशातिर जान्छ ।’