मंसिर ८, २०८०
‘यो कस्तो तरिका हो के रोडमा हिँड्न पनि नपाउने ? म बौद्ध जाने बस कुरेर बसेकी हुँ के । तपाईंहरू किन ममाथि आवश्यकताभन्दा बढी निगरानी गरिरहनु भएको छ,’ मेडिकल व्यवसायी दुर्गा प्रसाईंका कार्यकर्ता...
काठमाडाैं | चैत २४, २०८०
उम्मेदवारको मनोनयन दर्तासँगै इलाम–२ मा अब कसले बाजी मार्ला भन्ने आकलन शुरू भएको छ ।
प्रतिनिधि सभाको एक सिटका लागि आगामी वैशाख १५ गते हुने निर्वाचनमा भाग लिन स्वतन्त्रसहित २० उम्मेदवारले मनोनयन गर्दा गराएका छन् ।
यसअघि दुई पक्षीय भिडन्त भएको इलाममा यसपटक चारपक्षीय प्रतिस्पर्धा हुने देखिएको छ । एमाले सांसद सुवास नेम्वाङले अघिल्लो निर्वाचनमा ११४ को साँघुरो मतान्तरले चुनाव जितेका थिए ।
त्यतिखेर कांग्रेसका डम्बरबहादुर खड्का जीत निकट पुगेर पनि पराजित भएका थिए । अघिल्लोपटक दुई पक्षीय मात्रै प्रतिस्पर्धा भएको थियो । नेम्वाङले ३० हजार २० मत ल्याउँदा कांग्रेसका खड्काले २९ हजार ९०६ मत प्राप्त गरेका थिए ।
देशका अन्य शहरी भाग र मतदातामा प्रभाव जमाएको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले भने अघिल्लोपटक इलाम–२ मा प्रभाव जमाउन सकेको थिएन । अघिल्लोपटक रास्वपाका प्रकाश सापकोटाले १३८० मत प्राप्त गरेका थिए ।
नेम्वाङको निधनपछि इलाम–२ मा उपचुनाव हुन लागेको हो ।
तर यसपटकको चित्र भने फरक देखिँदैछ । एमालेले नेम्वाङका ३२ वर्षीय पुत्र सुहाङलाई उम्मेदवार बनाएको छ । बुवा सुवासको अप्रत्याशित निधनपछि उम्मेदवार बनेका सुहाङलाई सहानुभूतिको मत आउन सक्ने देखिन्छ । अघिल्लोपटक कांग्रेससँग गठबन्धन गरेको माओवादी केन्द्रले साथ दिँदा सुहाङ यसपटक बलियो दाबेदार देखिएका छन् ।
अघिल्लोपटकका बलियो प्रतिस्पर्धी कांग्रेसका खड्का फेरि पनि चुनावी मैदानमा उत्रिएका छन् । अघिल्लोपटक साँघुरो मतान्तरले पराजय बेहोर्दा खड्काले माओवादीसहित तत्कालीन गठबन्धनको मत पाएका थिए । यसपटक कांग्रेसलाई यो सुविधा छैन ।
तर, स्थानीय तहको निर्वाचनमा कांग्रेसले अघिल्लोपटक यो निर्वाचन क्षेत्रमा पर्ने पालिका र वडामा बलियो उपस्थिति जनाएको थियो । यसैले फेरि पनि कांग्रेसले सुहाङलाई बलियो चुनौती दिने देखिएको छ । फेरि पनि दुई पुराना र ठूला दल एकातिर आमनेसामने हुने स्थितिमा छन् ।
अर्कोतिर अघिल्लोपटक १५ सय मत पनि कटाउन नसकेको रास्वपा यसपटक तयारीसहित चुनावी मैदानमा उत्रिएको छ । स्वतन्त्र उम्मेदवारी घोषणा गरेका इलामकै रैथाने मिलन लिम्बूलाई रास्वपाले मैदानमा उतारेको छ । अघिल्लो निर्वाचन र उपनिर्वाचनमा रास्वपाले तहल्का नै मच्चाएको थियो । २०८४ को चुनावमा बहुमत ल्याउने दाबी गर्दै आएको रास्वपालाई आफ्नो मिसनमा अगाडि बढेको देखाउने चुनौती थपिएको छ । यसको खरो परीक्षा इलाम २ मै हुने देखिएको छ ।
अर्कोतिर कोशी प्रदेश नामकरणको विरोधमा उत्रिएको पहिचान पक्षधरको उम्मेदवारी पनि इलाममा फरक खालको प्रतिस्पर्धा हो । अघिल्लो निर्वाचनमा पहिचानवादीको पहिचान नै नहुँदा निर्वाचन दुई पक्षीय मात्रै भएको थियो । भूगोल र देशकै राजनीतिलाई प्रभाव पार्ने गरी पहिचानवादीहरूले पूर्वमा यसपटक राम्रै हल्ला खल्ला गरेका छन् ।
पहिचानवादीको तर्फबाट डकेन्द्रसिंह लिम्बूले उम्मेदवारी दर्ता गराएका छन् । उनलाई प्रदेश १ को पुनः नामकरण संघर्ष समितिमा आबद्ध ४१ बढी घटकसहितका दलको समर्थन रहेको छ ।
डा. बाबुराम भट्टराई नेतृत्वको नेपाल समाजवादी, जसपासहितका दलको पनि समर्थन छ । यसैले पहिचानवादीहरूको दाबेदारीलाई पनि यसपटक कम आँक्न सक्ने स्थिति नरहेको नेताहरू बताउँछन् । पहिचानवादीका उम्मेदवार लिम्बू लामो समय एमालेमा सक्रिय भएका नेता हुन् । यसैले पहिलोचानवादीको मुख्य निशानामा रहेको एमालेकै भोट काटिने जोखिम धेरै रहेको नेताहरू बताउँछन् ।
आफ्नो प्रभाव र विरासत भएको ठाउँमा फेरि पनि हार्न नचाहने मनस्थितिसँगै मत र संगठनको बल पनि एमालेसँग छ । जित्दाजित्दैको चुनाव हार्नुपरेको कांग्रेसलाई उसै प्रतिष्ठाको विषय बनेको छ ।
एमालेको मत बाँडिँदा आफूहरूलाई फाइदा हुने बुझाइ पनि कांग्रेसको रहेको नेताहरू बताउँछन् । अर्कोतिर रास्वपा आफूलाई परम्परागत दलबाट अलग देखाउने बाटोमा हिँडेको छ । साथै पहिचानवादीहरू पूर्वमा आफ्नो अस्तित्व र प्रभाव जबर्जस्त रहेको देखाउने मानसिकतामा छन् । यसैले इलाममा तीन पक्षीय होइन चार पक्षीय नै प्रतिस्पर्धा हुन सक्ने देखिएको छ ।
राजनीतिक विश्लेषक कृष्ण पोखरेल पनि तीन पक्षीयबाट चारपक्षीय प्रतिस्पर्धा इलाममा हुन सक्ने बताउँछन् । ‘हेर्दा एमालेको ठाउँ हो । कांग्रेस पनि उत्तिकै प्रतिस्पर्धी देखिएको छ । रास्वपाले पनि राम्रो उम्मेदवार उठाएको छ । अघिल्लोपटक समानुपातिक मत पनि रास्वपाको राम्रो आएको देखिन्छ । यस्तोमा इलाममा तीनपक्षीय प्रतिस्पर्धा त हुने ने देखियो,’ पोखरेलले लोकान्तरसँग भने, ‘यसपटक पहिचानवादीहरू पनि थपिएका छन् । उनीहरूले आफ्नो मुद्दामा कत्तिको बुझाउन सक्छन् यसले प्रतिस्पर्धा चारपक्षीय पनि गराउन सक्छ । केही दिनको चुनावी क्याम्पेन हेरेपछि परिस्थितिबारे अलि बढी मूल्यांकन गर्न सकिन्छ । तर, दल विशेषलाई यसपटक धेरै नै सहज भने छैन ।’
अघिल्लोपटक कांग्रेससँग गठबन्धन गरेको माओवादीको भोट बाँडिने पोखरेल बताउँछन् । ‘अघिल्लोपटक एमाले एक्लै उठ्दा माओवादीको समर्थनमा कांग्रेसले प्रतिस्पर्धी भोट ल्यायो । यसपटक कांग्रेसले आफ्नो भोट जोगाउन सक्नेमा पनि शंका छ । उम्मेदवार नभए पनि माओवादीको भोट बाँडिने देखिएको छ,’ पोखरेलले भने, ‘माओवादीकै पृष्ठभूमिका रास्वपाको उम्मेदवारले माओवादीको भोट काट्ने पनि देखिएको छ । एमालेमा पनि नयाँलाई टिकट दियो भन्ने तुष देखिए परिस्थिति अर्को बन्न सक्छ । पहिचानवादीका उम्मेदवार एमाले पृष्ठभूमिका हुँदा उनले पनि भोट काट्न सक्छन् ।’
इलाममा देखिएको फरक चित्र भनेको अधिकांश जनजाति उम्मेदवार पनि हुन् । जनजातिका कुरा बढी उठ्दाको फाइदा कांग्रेसका उम्मेदवारले पनि उठाउन सक्ने विश्लेषक पोखरेल बताउँछन् ।
‘धेरै जसो पार्टीका उम्मेदवार जनजाति पृष्ठभूमिका देखिनुभएको छ । जनजातिका कुरा बढी उठे भनेर जनमत जनजातिबाहेक पनि जान सक्छ,’ पोखरेल भन्छन्, ‘यस्तोमा फाइदा कांग्रेस उम्मेदवारले उठाउन पनि सक्छन् ।’
‘यो कस्तो तरिका हो के रोडमा हिँड्न पनि नपाउने ? म बौद्ध जाने बस कुरेर बसेकी हुँ के । तपाईंहरू किन ममाथि आवश्यकताभन्दा बढी निगरानी गरिरहनु भएको छ,’ मेडिकल व्यवसायी दुर्गा प्रसाईंका कार्यकर्ता...
नेकपा एमालेको भ्रातृ संगठन राष्ट्रिय युवा संघ नेपाल लुम्बिनी प्रदेश कमिटीको अध्यक्षमा रुपन्देही देवदहका सुरज खरेल निर्विरोध निर्वाचित भएका छन् । प्रथम अधिवेशनबाट उनी अध्यक्ष पदमा सर्वसम्मत निर्वाचित भएका हुन् । ...
दशैं वरिपरि मुलुकमा केही राजनीतिक परिदृश्यहरू देखिए । दशैंको रौनकसँगै पूर्वमा कोशीको छालले केही तरंग ल्यायो । कोशी प्रदेशमा कांग्रेसभित्रको ‘अर्ध विद्रोह’ले पाँच दलीय गठबन्धनमात्रै धर्मराएन, कांग्र...
जसपाबाट उपराष्ट्रपतिमा रामसहाय यादवको उम्मेदवारी कायम भएको छ। सत्ता गठबनधनको तर्फबाट उपराष्ट्रपतिको उम्मेदवार बनाइएका जसपा नेता रामसहाय प्रसाद यादवको उम्मेदवारी निर्वाचन आयोगले कायमै राख्ने ...
मोहन वैद्यले नेतृत्व गरेको नेकपा (माओवादी क्रान्तिकारी)ले गरेको लालमार्च तथा सभामा कुर्सी हानाहान भएको छ । क्रान्तिकारीले १३१ औं माओ दिवसका अवसरमा काठमाडौंको शान्ति वाटिकामा गरेको मार्चपासमा कुर्सी हानाहान...
नेकपा (एकीकृत समाजवादी)का अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले कोशी प्रदेशमा सर्वदलीय सरकारको आवश्यकता रहेको बताएका छन् । विराटनगर विमानस्थलमा शनिवार सञ्चारकर्मीहरूसँग कुराकानी गर्दै पूर्वप्रधानमन्त्रीसमेत रहेका न...
नेपालको निजामती सेवा (समग्र प्रशासन) कम व्यावसायिक भएको आरोप लाग्दै आएको छ । कर्मचारीहरूमा बुझाइको स्तर सतही देखिन थालेको छ । सकारात्मक सोच पनि खस्किएको छ । प्रस्तुतिमा आत्मविश्वास होइन, हीनभावना देखिन थालेको ...
निरन्तर १८ वर्ष लामो कन्जरभेटिभ पार्टीको सरकारलाई विस्थापित गर्दै लेबर पार्टीका नेता टोनी ब्लेयर सन् १९९७ को मे २ मा बेलायतको प्रधानमन्त्री बन्न सफल भएका थिए । लेबर पार्टीका नेता जोन स्मिथको निधनपश्चात पार्टीको ...
जनता समाजवादी पार्टीमा आएको विभाजन पहिलो पनि होइन र अन्तिम पनि होइन । राजनीतिक दलमा आएको विभाजनको लामो शृङ्खला हेर्ने हो भने पनि यो न पहिलो हो, न अन्तिम । दुःखद् कुरा के भने राजनीतिक दल विभाजनको नयाँ कोर्...