नेपालको एकमात्रै अन्तर्राष्ट्रिय एयरपोर्ट छेवैमा घर भएका दाहाल प्लेनको पाइलट बन्न भने खोजेका थिएनन् ।
उनी त प्याराग्लाइडिङ पाइलट बन्न चाहन्थे ।

त्यसबेलाका ३४ वर्षीय दाहालको पाइलट हुने सपना थियो जो बेला उनका कान्छा छोरा समीर र जेठा छोरा सुदीप क्रमशः १२ र १५ वर्षमा हिँड्दै थिए । स्कूल टेकेका छोरा भएका बाबु दाहाल भने एड्भेन्चर टेक्न चाहन्थे । तर, अहँ घरले पत्याएन । बाबु आमालाई सम्झाए, उनीहरूले मानेनन् । श्रीमतीलाई फकाए, उनले पनि मानिनन् ।

लन्डन छोडेर साहसिक पर्यटनमा

लगभग दुइ वर्षको लगातारको प्रयासपछि परिवार दाहाललाई पाइलट बन्न दिन तयार भयो । दाहालको ढिपीमा परिवार आउने त पुरानै परम्परा थियो ।

सन् २००१ देखि २००७ सम्म लन्डनमा लेखपढ गरेर बसेका दाहालले नेपाल पनि आफ्नै ढिपीले फर्केका थिए । उनको घरपरिवार, साथीभाइ र आफन्तहरूले सधैंलाई नेपाल नजा भने । तर दाहालले मानेनन् ।

शुभेच्छुकहरूले नेपालमा भविष्य छैन भने, तर दाहालले पत्याएनन् । अन्ततः दाहालको ढिपीले जित्यो र उनी नेपाल आए ।

नेपालको सुन्दरता, आत्मीयता र साहसिक पर्यटनमा लोभिएको बताउने दाहालले लन्डनमा आधुनिकता देखेको तर अपनत्व नपाएको बताए ।

‘लन्डनमा जत्तिसुकै गरेपनि आफ्नो जरा नेपालमै थियो र नेपालमै सानो शुरुवात गर्दा पनि ठूलो अर्थ हुन्छ भनेरै म नेपाल आएँ’, लन्डने सपना त्यागेर स्वदेश फर्केको प्रसंगमा दाहाल भन्छन्, ‘हो, लन्डनमा अग्ला भवन छन्, चिल्ला सडक छन्, आधुनिक जीवनशैली छ, तर त्यहाँ कतैपनि मैले आफ्नोपन भेटिनँ जुन म नेपालमा गल्लीगल्लीमा भेट्ने गर्छु ।’

तन्नेरी बेलाबाटै साहसिक पर्यटनमा सौखिन दाहालले गोसाईंकुण्डको यात्रा गरेका छन् । लाङटाङ र थोराङ्ला पास समेत दाहालको भ्रमण सूचीमा परिसकेका छन् । काठमाडौं–पोखरा त उनले थुप्रै फन्को मारेका छन् ।

पोखराको पुरस्कारले जन्माएको प्याराग्लाइडिङ प्रेम

थुप्रैपटक काठमाडांै पोखरा यात्रा गरेका दाहाललाई प्याराग्लाइडिङको संगत भएन । एकताका पोखरामा होटल व्यवसाय गर्दापनि उनलाई पाइलट हुने हुटहुटी जागेको थिएन ।

सन् २००८ मा दाहाल केही विदेशी मित्रहरूसँगै पोखरा यात्रामा थिए । पोखरामा पर्यटन उत्सव जस्तै एउटा कार्यक्रम थियो । त्यही कार्यक्रममा विदेशी पर्यटकलाई लक्षित गरी दुई किलोमिटरको टुरिस्ट रेसको आयोजना भएको थियो र विजेतालाइ निःशुल्क प्याराग्लाइडिङ उडानको अवसर प्रदान गर्ने प्रबन्ध थियो । नभन्दै दाहालका साथीले रेस जितेर निःशुल्क प्याराग्लाइडिङ उडान भरे ।

सँगैका साथीले निःशुल्क उडान भरेको देखेका दाहालले पनि उडान भरे । पैंतालीस सय रकम तिरेर उडान भरेका दाहाललाई आकाशमा यात्रुलाई उड्दाको आनन्द अनि पाइलटलाई उडाउँदाको सम्मान देख्दा प्याराग्लाइडिङ मोह बढेर आयो ।

२०१२ सम्ममा अनुभवी पाइलट बनिसकेका दाहालले पहिलो व्यापारिक उडान भने एक बेलायती युवतीलाइ उडाएर गरे । त्यो उडान पोखराको लेकसाइडमा रहेको फिनिक्स प्याराग्लाइडिङ कम्पनीबाट भएको थियो । पोखराकै ब्लु स्काई प्याराग्लाइडिङ कम्पनीमा पनि काम गरे उनले ।

पोखरामा सबैभन्दा धेरै उड्ने चिनियाँ पर्यटक

दाहालले नेपालीभन्दा बढी विदेशीलाई उडाएका छन् । विदेशीमा पनि सर्वाधिक उडाएकामा चिनियाँहरू हुन् । हुन त उनले ब्राजिली, युरोपेली, रुसी र भारतीयहरूलाई पनि उडाए तर पोखरामा भने चिनियाँहरू नै अत्यधिक उडाए ।

विगत दुई वर्षयता पोखरा छोडेर धरानमा उडान भर्ने दाहाल पूर्वमा भने चिनियाँहरूलाई उडाउन नपाएको बताउँछन् । ‘धरानमा मैले सय हाराहारीका उडानहरू भरें होला जसमा नेपाली, युरोपेली र भारतीयहरू परे तर चिनियाँहरू परेनन्’, आफ्नै कम्पनी धरान स्काई एडभेन्चर प्याराग्लाइडिङको धरान छाताचौक मास्तिरको अफिसमा बोल्दै दाहालले भने, ‘पूर्वमा चीन जोड्ने कोशीको किमान्थाङ्का र मेचीको ओलाङचुङ्गोला नाका खोल्ने हो भने यहाँ पनि चिनियाँ पर्यटकको थामिनसक्नुको भीड हुन्थ्यो किनभने चिनियाँहरू प्याराग्लाइडिङ प्रेमी हुन्छन् ।’

धरान कनेक्सन

प्याराग्लाइडिङ र पोखरा लगभग पर्यायवाची जस्तै भएको बेला दाहाललाई भने पूर्वको धरानमा पनि व्यावसायिक प्याराग्लाइडिङ गर्न सकिन्छ भन्ने लागेको थियो । धराने व्यवसायी मित्र रोशन अधिकारीको आग्रहमा दाहालले २०६९ सालको मंसिरमा धराने आकाशमा परीक्षण उडान भरे । उडान सफल भयो । उडान सफल भएपनि नागरिक उड्डयन प्राधिकरणबाट इजाजत लिन भने थप केही समय लाग्यो ।

९ अक्टोबर २०१५ बाट आधिकारिकता पाएको धरान स्काई एडभेन्चर प्याराग्लाइडिङले हालसम्म ३०० भन्दा बढीलाई उडान भरिसकेको छ ।

पूर्वको पहिलो व्यावसायिक उडान भर्ने कम्पनीको रूपमा स्थापित धरान स्काई एडभेन्चर प्रालिमा रोशन अधिकारीसँगै सञ्चालक रहेका दाहाल पूर्वमा प्याराग्लाइडिङको भविष्य सुन्दर भएको बताउँछन् । ‘अहिले हामीले दैनिक बढीमा नौवटासम्म उडानहरू भर्दै आएका छाैं जबकि अझै पनि थुप्रैलाई धरानमै यो सुविधा छ भन्नेसम्म थाहा छैन’, पाइलट दाहाल भन्छन, ‘जनस्तरसम्म कुरा पुग्ने हो भने यहाँको मार्केट व्यापक छ तर पाइलटहरू पाउन भने पोखरामा जस्तो सहज छैन पूर्वमा ।’

मकालु, कञ्चनजंघा र सगरमाथा हिमशृङ्खलासँगै तराईका सुन्दर फाँट अनि हरिया पहाडको दृश्य धराने प्याराग्लाइडिङका आनन्द हुन् भन्ने दाहाल पूर्वमा साहसिक पर्यटनप्रेमीहरू पनि मनग्गे रहेको बताउँछन् ।

‘सवारी दुर्घटनाभन्दा हवाई दुर्घटना कम हुन्छ’

पहिले पहिले घरबाट निस्कँदा दाहाललाइ सुरक्षित भएर चलाउनु भन्ने आदेश आउँथ्यो । दाहाल भने सडकमा हुने सवारी दुर्घटनाको तुलनामा हवाई दुर्घटना नगण्य हुने बताउँछन् ।

‘प्याराग्लाइडिङ दुर्घटना हुने भनेर कि त मौसमको खराबी कि पाइलटको दिमागमा खराबीले हो’, सुरक्षित उडानबारे बोल्दै दाहाल भन्छन्, ‘खराब मौसम त पाइलटले पूर्वानुमान गरेर हिँड्ने हो ।’ सफा मौसम र स्वस्थ मन÷मस्तिष्कले उडान भर्दा दुर्घटना नहुने ठोकुवा गर्दै दाहाल भन्छन्, ‘सचेत भएर स्वतन्त्र उडान भर्दा पटक्कै दुर्घटना हुँदैन र मै हुँ त्यसको प्रमाण ।’

‘चरासँगै प्याराग्लाइडिङ गर्दा दिमागै लगाउनु पर्दैन’

आठ वर्षभन्दा बढीको आकाशमा उडेको सुन्दर अनुभव बोकेका पाइलट दाहालको चरासँग उड्दाका रोचक अनुभवहरू पनि छन् । ‘सोलो उडानमा चरासँगै उड्दाखेरी कहिल्यै एक्लो महसूसै हुँदैन’, दाहाल भन्छन्, ‘उडानको भाषा हुन्छ र त्यो भाषा चराले जस्तो जन्मजात कुनै पाइलटले जानेको हुँदैन ।’

चरा कता जाँदैछ र कसरी कावा खाँदैछ हेर्दाखेरी पाइलटलाई हावाको गति र दिशा पत्ता लगाउन सहज हुने पाइलट दाहाल बताउँछन् । भन्छन्, ‘एक हिसाबमा आकाशमा भएका उडानका गुरु भनेकै चराहरू हुन् जसको चालढाल हेरेरै प्लेन अनि प्याराग्लाइडिङको जन्म भयो ।’

‘आम्दानी र आनन्द दुवै हो प्याराग्लाइडिङ’

सन २००८ बाट पाइलट कोर्स गर्न थालेका दाहालले हालसम्म ९०० वटा सोलो (एकल) उडान भरिसकेका छन् । दुई हजारजत्ति टेन्डेन (दुईजनाले गर्ने उडान) पनि गरिसकेका छन् । यसबीचमा थुप्रै फेरबदल भएको छ । जस्तै, पाइलट बन्दाका १२ वर्षीय कान्छा छोरा समीर अहिले बिएससी सिएसआइटी पढ्छन् । जेठा छोरा सुदीप पनि पाइलट सिक्दाको १५ वर्षे उमेरबाट बढेर स्नातकका विद्यार्थी भएका छन् ।

आफ्ना दुई छोरासँगै भाइका छोरालाई समेत उडाएका छन् दाहालले । यसबाहेक २५ लाख खर्चेर सिकेको ऋण तिर्न, घरखर्च चलाउन र दुई छोरा पढाउन दाहालले प्याराग्लाइडिङबाटै सकेका हुन् । दाहालका अनुसार प्रतिउडान यात्रुले तिर्ने फोटो, भिडियो सहितको सात हजारबाट ४५ सय पाउने एउटा व्यस्त पाइलटले महिनामा दुईदेखि पाँच लाखसम्म कमाउन सक्ने बताउँछन् ।

नाम र दाम हुने भएर पनि दाहाल आफ्नो पेशालाई औधी प्रेम गर्छन् । भन्छन्, ‘मेरो आम्दानी र आनन्द दुवै हो प्याराग्लाइडिङ ।’

---

---