कात्तिक ३०, २०८०
केही वर्षअघि विद्वान प्राध्यापक डा. अभि सुवेदीले कान्तिपुरमा लेख्नुभएको एउटा प्रसंगबाट आजको चर्चा शुरू गर्नु उपयुक्त हुनेछ । त्यस प्रसंगमा नेपाली कांग्रेसका वर्तमान सभापति शेरबहादुर देउवाले पूर्व प्रधानमन्त्रीको हैस...
नेपाल भारतबीच रहेका सबै सन्धिसम्झौता पुनरावलोकनका लागि सुझाव दिन बनेको प्रबुद्ध व्यक्ति समूह (ईपीजी)को छैटौ बैठक भर्खरै सम्पन्न भएको छ ।
पुस २७ र २८ गते भारतको राजधानी नयाँ दिल्लीमा सम्पन्न छैठौ बैठकमा आइपुग्दा हामीले नेपाल र भारतका बीचका सम्बन्धमा रहेका सबै पक्षलाई टेवलमा, छलफलमा ल्याएका छौ । छलफलमा आएका बिषय मध्ये कतिपय बिषयमा हामी सहमतिको नजिक पुगेका छौ ।
जुन बिषयहरु कम विबादित बिषयहरु थिए, विगतमा पनि विभिन्न अभ्यासद्वारा तिनीहरुको बीचमा सहमति खोज्ने कोशिष गरिएको थियो । ती बिषयमा हामी सहमति नजिक पुगेका छौ । कतिपय बिषयमा इतिहासमा हामी पहिलो पटक छलफल आरम्भ गरेका छौ, इपीजि समूह मार्फत । यो समूह मार्फत गरिएका बिषयमा छलफल निरन्तर जारी छ ।
उदाहरणको लागि हामीले सहमतिमा पुग्न लागेको बिषयहरु जस्तो द्विपक्षीय व्यापारको बिषय, पारबहनको बिषय, सामाजिक सांस्कृतिक सम्बन्धलाई अगाडि बढाउने बिषय, यस्ता बिषयमा हामी एक ढंगले सहमति नजिक पुग्दैछौ भने जलस्रोतको बिषय, सीमा व्यबस्थापनको बिषय, विदादित सीमाको हल गर्नेदेखि लिएर सीमा सुरक्षाको बिषय, दजगजाको समस्याको बिषय, आवत जावतको सहजतालाई कसरी सहजिकरण गर्ने भन्ने बिषय, सन् १९५० को सन्धी (नेपाल भारत शान्ति तथा मैत्री सन्धि) को बिषय, त्यो सन्धिसँग जोडिएका थुप्रै धारा उपधारासित जोडिएका बिषयका बारेमा हामी निरन्तर छलफलमा छौ र छैटौ बैठकमा पनि छलफल निरन्तर जारी राखेका छौ । र, हाम्रो बुझाइ छैटौ बैठकमा आइपुग्दा हामी सकारात्मकता तर्फ उन्मुख छौ । हामीले एउटै प्रतिवेदन आउने साउन १५ अर्थात जुलाईको अन्तिम सम्ममामा बुझाउनु पर्नेछ । त्यो साउन १५ सम्म हामी बुझाउन सक्नेछौ भन्ने हाम्रो विश्वास रहेको छ ।
यो बैठकबाट हामीले थप निर्णय के गरेका छौ भने, प्रतिवेदनको प्रारम्भिक खाका लेखन शुरु गर्नुपर्छ भन्ने निर्णयमा पुगेर हामीले यो बैठक पछिको अर्को बैठकको बीचको समयमा लेखनको कामलाई अगाडि बढाउँदै छौ । आउने फ्रेबुअरी २४ र २५ मा सातौ बैठक काठमाडौंमा बस्न गइरहेका छौ ।
सन् १९५० को सन्धी पुनरावलकोलक गर्न भारत तयार भएको हो, पुनरावलकोन गर्नकैलागि हाम्रो प्रबुद्ध व्यक्तिको समूह गठन भएको हो । पुनरवालकोलन हुन्छ, पुरानो अबस्थाकमा १९५० को सन्धि रहनु हुदैन भन्ने हाम्रो भनाइ हो ।
सहमति भएका कुरा प्रतिवेदनको खाकामा राख्दै जाने र सहमति नभएका कुरामा सहमति खोज्दै जाने कुरा हुन्छ । आउने जुलाइमा प्रतिवेदनलाई अन्तिम रुप दिइन्छ । नमिलेको बिषय यही भनेर बाहिर भन्ने पक्षमा छैनौ । हामीले मिलाउने कोशिष गरिरहेका छौ, मिलाउने तर्फ उन्मुख छौ । सकारात्मक दिशातर्फ छलफल अगाडि बढिरहेको छ ।
नेपालको पछिल्लो राजनीतिक घटनाक्रमको बिषयमा हामी बिषय प्रवेशै गरेनौ, हामी जे बिषयका लागि गएका हौ त्यसैमा केन्द्रीत रह्यौ । हामीलाई नेपाल भारत सम्बन्धका पुराना सन्धि, सम्झौता, अहिलेको वर्तमान सन्धि सम्झौता सहमतिहरुको पुनरावलोकन गर्ने र अब सम्बन्ध कस्तो हुन्छ भन्ने बारेमा छलफल गर्ने भएको हुनाले नेपालको आन्तरिक राजनीतिको बिषयमा त्यहाँ छलफल गर्ने कुरा हुँदैन । त्यो गर्ने ठाउपनि होइन ।
साउनसम्ममा हामीले काम सक्छौ, अहिलेसम्मको छलफल हेर्दा एउटै प्रतिवेदन बुझाउछौ र समयमा बुझाउछौ भन्ने छ । त्या भन्दा उता यसको म्याद थप्नै मिल्दैन । त्यसकारण हामीले साउन १५ सम्म बुझाउनै पर्छ ।
(नेपाल भारत प्रबुद्ध व्यक्तिहरुको समूहका एकजना नेपाली सदस्य डा.राजन भट्टराइसँग लोकान्तरले गरेको कुराकानीमा आधारित)
केही वर्षअघि विद्वान प्राध्यापक डा. अभि सुवेदीले कान्तिपुरमा लेख्नुभएको एउटा प्रसंगबाट आजको चर्चा शुरू गर्नु उपयुक्त हुनेछ । त्यस प्रसंगमा नेपाली कांग्रेसका वर्तमान सभापति शेरबहादुर देउवाले पूर्व प्रधानमन्त्रीको हैस...
धरान उपमहानगरपालिकाका मेयर हर्क साम्पाङले राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्रीको फोटो नगरपालिकाबाट हटाएको विषय अहिले निकै चर्चामा छ । २०५४ मा त्यही प्रकृतिको क्रियाकलाप गरेका थिए, लीला थापा मगरले । जिल्ला विकास समिति...
राजधानी काठमाडौंबाट कयौं सय माइल टाढा रहेका जाजरकोट र रुकुम पश्चिम यतिबेला भूकम्पले इतिहासकै सर्वाधिक पीडामा छन् । गोधूलि साँझसँगै ओठ काँप्ने जाडो शुरू हुन थाल्छ । आमाको मजेत्रोमा लपेटिएका बच्चाहरू चि...
मखमली फुल्दा, मार्सी धान झुल्दा बहिनी आउने छिन्, दैलाको तस्वीर छातीमा टाँसी आँसु बगाउने छिन् .....। हाम्रो समयका चर्चित गायक नारायण रायमाझीको ‘नमुछे आमा दहीमा टीका’ बोलको गीत नि...
उमेरले ३५ वर्ष पुग्नै लाग्दा मैले लोकसेवा आयोगको फाराम भरें । ३५ वर्ष कटेको भए फाराम भर्न पाउँदैनथें, तर नियुक्ति लिँदा भने ३५ वर्ष कटिसकेको थिएँ । लोकसेवा आयोगको सिफारिशअनुसार क्षेत्रीय सिञ्चाइ निर्देशनालयले...
गरिबको घरआँगन कसैलाई मन पर्दैन । गरिबको लुगाफाटो कसैलाई मन पर्दैन । गरिबले ठूला कुरा गरेको कसैलाई मन पर्दैन । गरिब नाचेको, गरिब हाँसेको कसैलाई मन पर्दैन । यतिखेर गरिबले लडेको जनयुद्ध दिवस पनि कसैलाई मन ...
नेपालको निजामती सेवा (समग्र प्रशासन) कम व्यावसायिक भएको आरोप लाग्दै आएको छ । कर्मचारीहरूमा बुझाइको स्तर सतही देखिन थालेको छ । सकारात्मक सोच पनि खस्किएको छ । प्रस्तुतिमा आत्मविश्वास होइन, हीनभावना देखिन थालेको ...
निरन्तर १८ वर्ष लामो कन्जरभेटिभ पार्टीको सरकारलाई विस्थापित गर्दै लेबर पार्टीका नेता टोनी ब्लेयर सन् १९९७ को मे २ मा बेलायतको प्रधानमन्त्री बन्न सफल भएका थिए । लेबर पार्टीका नेता जोन स्मिथको निधनपश्चात पार्टीको ...
जनता समाजवादी पार्टीमा आएको विभाजन पहिलो पनि होइन र अन्तिम पनि होइन । राजनीतिक दलमा आएको विभाजनको लामो शृङ्खला हेर्ने हो भने पनि यो न पहिलो हो, न अन्तिम । दुःखद् कुरा के भने राजनीतिक दल विभाजनको नयाँ कोर्...