काठमाडौं– नेपालको शैक्षिक इतिहाससँग जोडिएको त्रिचन्द्र कलेज पछिल्लो समय अस्तव्यस्त र भद्रगोलको नमूना बन्दै गएको छ । 

कलेजमा प्राध्यापक, सह–प्राध्यापक, उपप्राध्यापक र शिक्षण सहायक गरी २ सय ४७ जना ‘शिक्षक’ छन् । तर उनीहरू त्रिचन्द्रभन्दा बाहिरका निजी तथा संस्थागत कलेजमा बढी सक्रिय हुने गरेका छन् । 

राष्ट्रिय सतर्कता केन्द्रले गरेको छानबिनका क्रममा कलेजमा कार्यरत प्राध्यापक, सहप्राध्यापक, उपप्राध्यापक र शिक्षण सहायकमध्ये धेरैजना (तलब) पकाउन मात्रै कलेज आउने गरेको देखिएको छ । 

त्रिचन्द्र कलेजका शिक्षकदेखि कर्मचारीसम्मले कार्यालय समयको पालना समेत नगरेको सतर्कता केन्द्रको छानबिनबाट फेला परेको छ । यस्तै प्राध्यापकहरू कक्षा कोठामा सहभागी नै नहुने गरेको समेत सतर्कता केन्द्रले जनाएको छ । 

अस्तव्यस्तको नमूना

सतर्कता केन्द्रका अनुसार त्रिचन्द्र कलेजका भवनदेखि अन्य भौतिक संरचना समेत दयनीय अवस्थामा छन् । शौचालयहरू प्रयोग गर्न नसकिने अवस्थामा छन् । सरसफाइको अवस्थामा अत्यन्तै नाजुक रहेको सतर्कता केन्द्रले आफ्नो छानबिन प्रतिवेदनमा उल्लेख गरेको छ ।

क्याम्पसको भवन समेत जीर्ण हुँदै गएको छ । प्रयोगात्मक अभ्यासका लागि आवश्यक पर्ने सामग्रीदेखि रसायनसम्म पनि अपुग रहेको सतर्कता केन्द्रले औंल्याएको छ ।

कर्मचारी नियुक्तिमा अनियमितता

त्रिचन्द्र कलेजमा गणित, जलवायु, तथ्याङ्क, प्रणीशास्त्र, वातावरण, भूगर्भ, माइक्रोवायोलोजी, रसायनशास्त्र, भौतिकशास्त्र गरी १० वटा विभाग छन् ।

ती विभागका लागि १ सय ९७ जनाको दरबन्दी स्वीकृत भएकोमा १ सय ५१ जना स्थायी रूपमा नियुक्त छन् । रिक्त ४६ पदमा करारबाट नियुक्त गरिएको छ । तर करार कर्मचारी नियुक्तिमा आर्थिक अनियमितता भएको सतर्कताले जनाएको छ ।

त्रिचन्द्र कलेजमा १ सय ५० जना शिक्षण सहायक कार्यरत छन् । उनीहरूलाई पनि करारमा नियुक्त गरिएको हो । 

त्रिवि कर्मचारी सेवासम्बन्धी नियम १० को उपनियम (१) र (१) को (क) अनुसार सेवा आयोगको सिफारिसका आधारमा मात्रै रिक्त पदमा कर्मचारी नियुक्त गर्ने व्यवस्था गरिएको छ । 

पद रिक्त भएको १ महिनाभित्रमा सेवा आयोगलाई सूचना दिएर कर्मचारी नियुक्तिको प्रक्रिया शुरू गरिने नीतिगत व्यवस्था भएपनि त्रिचन्द्रमा शिक्षकदेखि कर्मचारी नियुक्त गर्दा सेवा आयोगलाई सूचनासम्म दिइएको छैन । 

त्रिवि कर्मचारी प्रशासन महाशाखाको निर्णय नम्बर ४५४ का अनुसार कुनै विषयको आंशिक शिक्षक नियुक्ति गर्दा त्रिवि केन्द्रीय कार्यालयबाट स्वीकृति लिनुपर्ने हुन्छ ।

स्नातक तहका लागि साप्ताहिक न्युनतम १५ पिरियड र स्नातकोत्तर तहका लागि साप्ताहिक कम्तिमा १२ पिरियड कक्षा भार भएमा पाठ्यक्रम बनाएर केन्द्रीय कार्यालयबाट स्वीकृति लिनुपर्ने व्यवस्था छ । तर त्रिचन्द्रमा नियुक्त गरिएका कुनै पनि आंशिक शिक्षकको हकमा भने यो व्यवस्था लागू भएको छैन । 

सतर्कता केन्द्रले गरेको छानबिनबाट त्रिचन्द्र कलेजमा सामग्री खरिदको विषयमा समेत अनियमितता भएको भेटिएको छ । 

सार्वजनिक खरिद ऐन, २०६३ तथा खरिद नियमावली, २०६४ अनुसार वार्षिक खरिद योजना तयार गर्नुपर्ने हुन्छ । साथै यस्तो खरिदका लागि खरिद इकाइ गठन गर्नुपर्ने कानूनी व्यवस्था छ । तर त्रिचन्द्र कलेजले गरेका सबै खरिदमा कानूनी प्रक्रिया मिचिएको सतर्कता केन्द्रले जनाएको छ । 

यस्तै विभिन्न कार्यक्रम आयोजनाका लागि  आर्थिक सहायताका वितरणको नाममा पनि अनियमितता भएको सर्तकर्ता केन्द्रले औंल्याएको छ । कलेज प्रशासनले कलेज भित्रैका विभिन्न संस्था र व्यक्तिलाई हचुवाका भरमा रकम बाँडेको अख्तियारको छानबिनबाट फेला परेको छ ।