इटहरी, १७ पुस — सुनसरीको इटहरीदेखि एघार किलोमिटर पूर्वमा पर्छ विराटचौक बजार । विराटचौकको मूल चौकबाट दुई–चार घर पूर्वमा गएपछि आउँछ एउटा व्यस्त चियापसल ।

हो, त्यही हो कुनै बेला एक रुपैयाँमा चिया बेचेर चर्चित बनेको चियापसल । शुक्रवार दिउसो ‘गाउँले होटल’ नामले परिचित पसलको व्यस्तता उस्तै थियो । दिउँसो तीन बजे पुग्दा पसलमा भीडमभीड थियो ।

ग्राहकले घेरिएका साहुजी लीलाप्रसाद सञ्जेल भन्दैथिए, ‘बोर्ड च्यातिएपनि व्यापार तलमाथि भएको छैन । मेरो दोकानमा इटहरीदेखि बिर्तामोडसम्मका ग्राहकहरू आँउछन् ।’

आधा स्थानीय र आधा बाहिरबाट पूर्व–पश्चिम राजमार्गमा यात्रा गर्नेहरूले दिनभर भीडभाड हुने गाउँले होटलको विशेषता भन्नु नै अन्त कतै नपाउने सस्तो मूल्य पाँच रुपैयाँ कपको दूधचिया र तत्तातो स्वादिष्ट खीर हो ।
मीठो खीर र सस्तो चियामा ब्रान्ड बनाइसकेको गाउँले होटलमा शुक्रवार दिउँसो तीन बजे नै खीर सकिसकेको थियो ।
खीर नपाउने कारणका बारेमा सोध्दा ५८ वर्षीय पसल सञ्चालक सञ्जेलले मुस्कुराउँदै भने, ‘मैले पकाएको खीर र नास्ताहरू बेलुका पाँच बजेभित्रै सकिन्छ । आज त खीर दुई बजे नै सकियो । मेरो दोकानमा बासी हुने भनेको दही मात्रै हो । बाँकी सबै ताजा पाइन्छ ।’

चिनी, चियापत्ती, दूध र ग्यासको मूल्य बढेपनि सञ्जेलले आफ्ना ग्राहकलाई पाँच रुपैयाँमै चिया पिलाइरहेका छन् । उनी भन्छन्, ‘थोरै जनासँग धेरै नाफा खानुभन्दा धेरैलाई चिया खुवाएर थोरै नाफा खान्छु ।’

एक रुपैयाँ चियाको कथा

सञ्जेलले यो होटल लिनुभन्दा अगाडि पुण्यप्रसाद सापकोटाले होटल चलाउँथे । एघार वर्षअघि सञ्जेलले होटल लिए । उनले होटल लिने कहानी पनि रमाइलो छ । अगाडिका साहुजी पुण्यप्रसाद सापकोटाले बिमारी भएर पसल बेच्न खोजे ।

विभिन्न इच्छुकहरू आएर पसल किन्न खोजे । सापकोटाले दिएनन् । पचास हजारसम्म हालेर पसल किन्न आए । साहुजी सापकोटाले उनीहरूलाई पत्याएनन् । बरू उल्टै सञ्जेललाई किस्ता–किस्तामा पैसा तिरेर किन्न सापकोटाले आग्रह गरे ।

यो २०६२ सालतिरको कुरा हो, जतिबेला सञ्जेल सडक विभागमा काम गर्थे । मोरङ्ग र झापा जोड्ने सडक खण्डको गोठगाउँदेखि विराटचौक पर्तिरको बजार बेलबारीसम्म सडक सफाइ गर्थे सञ्जेल । जागिरकै क्रममा सञ्जेल र सापकोटाको मित्रता बाक्लियो । सञ्जेलले सापकोटाको पसलमा आउन र सहयोग गर्न थाले ।

आफ्ना पुराना दिन सम्झँदै सञ्जेल भन्छन्, ‘पहिले म सडक विभागमा काम गर्दा साहुजीले कहिल्यै चिया खाएको पैसा लिनुभएन ।’ पछि सञ्जेलले पसल किने । किनेको एक वर्षभित्रमा पचास हजार किस्ता किस्तामा तिर्ने शर्तअनुरूप उनले पसल आफ्नो बनाए ।

उनले होटल किन्नु अघिदेखि पसलमा एक रुपैयाँमा चिया बिक्री हुन्थ्यो । सञ्जेलले पनि शुरुका दुई वर्ष एक रुपैयाँमै चिया बेचे । पछि ग्राहकहरूले एकमा चिया खाने र बीस, पचास, सय, पाँच सय जस्ता नोट दिन थाले । खुजुरा पैसा ग्राहकले नदिने र आफूसँग खुजुरा अपुग हुन थालेपछि खुजुरा आउला भनेर सञ्जेलले चियाको दाम दुई रुपैयाँ प्रतिकप पु–याए । त्यसो गर्दापनि फेरि खुजुरा अभाव नै भयो ।

पाँच वर्षअघिबाट भने सञ्जेलले चियाको दाम पाँच पु–याएका छन् । पाँच रुपैयाँमा चियाको पैसा फिर्ता दिन र लिन दुवै सजिलो भएको बताउँदै सञ्जेल भन्छन्, ‘पहिले–पहिले एकको चिया खाएर सय दिन्थे उनान्सय रुपैयाँ फिर्ता दिन गाह्रो हुन्थ्यो तर अहिले सजिलो छ ।’

सस्तो चियाले दियो मनग्गे आम्दानी

सस्तो चिया धेरै बेच्दा घाटा नहुने बताएका साहुजी सञ्जेल चियासँगै बिक्ने चुरोट, खीर र अन्य नास्ताले आम्दानी राम्रो भएको अनुभव राख्छन् । सस्तो र मीठो चियाले चर्चित गाउँले होटल आफूले चलाएको एघार वर्षको अन्तरालमा सञ्जेलले राम्रो कमाइ गरेका छन् ।

यही चियापसलबाट कमाएको पैसाले नौ लाख रुपैयाँ खर्च गरेर आफ्ना तीन छोरीको विवाह गरेको बताएका सञ्जेलले आफूले धान खाने खेत र घडेरी समेत जोडेको बताउँछन् । ‘दुई छोराले पढ्दैछन् र तीन छोरीको कन्यादान गरे ।

सबै कुरा यही पसलबाटै गरे’, पसलमै गफिएका सञ्जेलले भने, ‘यसभन्दा धेरै के खोज्नु र ?’
एघार वर्षअगाडि पन्ध्र सय रुपैयाँ कोठा भाडा तिर्ने सञ्जेलको भाडा हाल आएर छ हजार पुगेको छ । दिनमा कत्ति कप चिया बिक्री हुन्छ, सञ्जेललाई थाहा छैन । तर ६५ लिटर दूध खरिद गर्दा साँझ नपर्दै सकिने कुरा चाहिँ उनलाई थाहा छ । यही दूधबाट बनेको चिया र खीर बेचेर सञ्जेलले परिवार धानेका छन् ।

सन्जेलले थुक्पा, चनाचिउरा र चाउमिन पनि बनाउँछन् तर चल्न बढी चिया र खीरै चल्छ । बिहान साढे चारदेखि बेलुकी साढे छ बजेसम्म पसल खोल्ने सञ्जेललाई श्रीमती र दुई छोराले पनि पसलमा सहयोग गर्छन् । अबको दुई वर्षसम्म आफैं खटेर पसल चलाउने सोचेका सञ्जेलले ६० कटेपछि छोरालाई पसल सञ्चालन दिने सोचेको बताए ।

पुराना साहुजीले खोलेको नयाँ दोकान चलेन

गाउँले होटल चलाउने अघिल्ला साहुजीले पसल बेचेको तीन वर्षपछि पुनः चिया पसल खोले । तर आफैंले खोलेको पहिलो पसल जस्तो त्यो पसल चलेन । विराटचौकस्थित कोशीहरैचा नगरपालिका कार्यालयबाट पश्चिममा रहेको सापकोटाको पसलमा गाउँले होटलमा जस्तो ग्राहकको भीड देखिँदैन ।

‘चलेको पसलमा ग्राहकहरूले साहुजी हैन, पसल हेर्दा रहेछन । पहिलेदेखि चलेको यो पसल चलिरह्यो उहाँले चलाउँदा पनि र मैले चलाउँदा पनि’ सञ्जेलले भने ।

पहिलेदेखिका मित्रहरू हुन् सापकोटा र सञ्जेल । सञ्जेल त आफ्नो पसलको कारण जेजत्ति नाम र दाम कमाइएको छ, त्यो सबै जस सापकोटालाई दिन्छन् । सापकोटा र सञ्जेलको मित्रताको साइनो अब कुटुम्बेरी साइनोमा परिणत भएको छ ।

सञ्जेलको भतिजीलाई सापकोटाको भतिजाले बिहे गरेपछि सम्धी साइनोमा गाँसिएका सापकोटा र सञ्जेल आजकल कमै भेटघाट गर्छन् । ‘एक त पसले गर्दा जहिल्यै व्यस्त हुइन्छ भेटघाटै हुँदैन,’ सापकोटासँगको पातलो भेटघाटका बारेमा बोल्दै सञ्जेल भन्छन्, ‘फेरि सम्धी भइसकेपछि पहिले जस्तो खुसुखुसु भेटिरहन पनि नमिल्ने ।’