मन्त्री फेर्ने असफल प्रयासको भित्री कथा : निर्णय कसरी भयो, अनि किन उल्टियो ?

नेकपा एकीकृत समाजवादीले एक्कासि गरेको मन्त्री फिर्ता बोलाउने निर्णय उसैगरी रोकिएको छ ।

एकीकृत समाजवादीको सचिवालय बैठकले दिउँसो बैठक बसेर पार्टीको तर्फबाट संघीय सरकारमा मन्त्री बनेका पाँचै जनालाई फिर्ता बोलाउने निर्णय गरेर नयाँ मन्त्रीको नाम सिफारिश गरेको थियो ।

पार्टीले जिम्मेवारीबाट फिर्ता बोलाउँदैछ भन्ने कुरा मन्त्रीहरूले संकेत पनि पाएका थिएनन् । 

आइतवार बिहान एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई भेटेर आफ्ना पार्टीका मन्त्री हेरफेर गर्न लागेको जानकारी गराएका थिए । देउवाले पनि नेपालको प्रस्तावमा सहमति जनाएको एकीकृत समाजवादीका एक स्थायी कमिटी सदस्यले बताए । 

‘आइतवार बिहान प्रधानमन्त्रीलाई भेटेर अध्यक्षले मन्त्री फेर्नेबारे जानकारी गराउनुभएको थियो । त्यसबेला प्रधानमन्त्रीले सहमति व्यक्त गर्नुभएको थियो । त्यही आधारमा सचिवालयले निर्णय गरेको थियो’, ती स्थायी कमिटी सदस्यले लोकान्तरसँग भने । 

एकीकृत समाजवादीले सरकारमा सहभागी स्वास्थ्यमन्त्री विरोध खतिवडा, शहरी विकासमन्त्री रामकुमारी झाँक्री, पर्यटन मन्त्री प्रेम आले र श्रम तथा रोजगार मन्त्री कृष्णकुमार श्रेष्ठलाई फिर्ता बोलाउने निर्णय गरेको थियो ।

स्वास्थ्य राज्यमन्त्रीको जिम्मेवारीमा रहेका भवानी खापुङलाई भने स्वास्थ्यमन्त्रीमा बढुवा गर्ने र अन्य नयाँ मन्त्रीको जिम्मेवारीमा जीवनराम श्रेष्ठलाई पर्यटन, शेरबहादुर कुँवरलाई श्रम, मेटमणि चौधरीलाई शहरी विकास र हिरा केसीलाई स्वास्थ्य राज्यमन्त्रीको जिम्मेवारीमा सिफारिश गरिएको थियो ।

तर, प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा आइतवार बिहानको सहमतिबाट ब्याक भएपछि एकीकृत समाजवादीबाट सिफारिश भएका मन्त्रीहरूले बधाई खाइरहे तर, शपथ भने खान पाएनन् ।

पार्टीले मन्त्रीको जिम्मेवारीबाट फिर्ता बोलाउने निर्णय भएको थाहा पाएपछि पर्यटन मन्त्री प्रेम आलेले सबैभन्दा पहिले पार्टी अध्यक्ष माधव नेपाललाई पार्टी कार्यालयमै भेटेका थिए । त्यसबेलासम्म नेपालले बालुवाटार पुगेर नयाँ मन्त्रीको नाम प्रधानमन्त्री देउवालाई बुझाइसकेका थिए । 

पार्टी कार्यालयमा महासचिव डा. बेदुराम भुसालसहित आलेसँग संवाद गरेका नेपालले यसअघि ६ महिनाका लागि मात्रै भनेर मन्त्रीको जिम्मेवारी दिइएको स्मरण गराएका थिए । तर, आलेले भने अहिल्यै मन्त्रीबाट फिर्ता नहुने जिकिर दोहोर्‍याएका थिए । स्वास्थ्य मन्त्री विरोध खतिवडाले पनि आइतवार नै पार्टी अध्यक्ष नेपाललाई भेटेर मन्त्रीबाट फिर्ता बोलाउने निर्णयबारे असन्तुष्टि राखेका थिए । 

नेपाललाई भेटेलगत्तै आलेले प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई भेटेको थाहा पाएको एकीकृत समाजवादीकै एक नेताले जानकारी दिए । 

त्यसलगत्तै, उनले माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाललाई पनि भेटेको जानकारी आफूहरूले पाएको एकीकृत समाजवादीका नेता बताउँछन् । 

‘हाम्रा केही मन्त्रीबाट गैरराजनीतिक चरित्र प्रस्तुत भएको पाइयो । आफ्नो पार्टीको  निर्णयको विषयलाई लिएर अन्य पार्टीको सहयोग गर्ने प्रवृत्ति राजनीतिक चरित्र भएन’, ती नेताले भने ।

एकीकृत समाजवादीले फिर्ता बोलाएका मन्त्रीले प्रधानमन्त्रीलाई भेटेर संसद्मा बजेटमाथि छलफल भइरहेको र बजेटमा उठेका प्रश्नमा मन्त्रीलाई जवाफ दिने अवसर नै नदिई फिर्ता बोलाउँदा अपमान महशुस भएको गुनासो गरेका थिए ।

मन्त्री प्रेम आले र प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको सम्बन्धले पनि एकीकृत समाजवादीको मन्त्री फिर्ता बोलाउने निर्णय अलपत्र परेको हो । 

गत असार २८ मा संसद् पुनःस्थापना हुनुअघि नै आलेले कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवालाई भेटेर प्रधानमन्त्री बनाउन सहयोग गर्ने र त्यसबापत आफूलाई मन्त्री बनाउनुपर्ने बार्गेनिङ गरेका थिए । आफूले एमालेबाट ८ जना सांसदलाई देउवाको पक्षमा मत हाल्न लगाउने भन्दै आलेले मन्त्री पद मागेका थिए ।

एमालेमा शुरूमा माधव नेपाल गुटमै रहेका आले मन्त्री पाइने भएपछि गुट परिवर्तन गरेर ओली समूहमा पुगेका थिए ।

ओलीले आलेलाई वनमन्त्री बनाए तर, उनलाई थाहै नदिई तीन महिनामै हटाइदिए । त्यसपछि ओलीसँग आले बिच्किएका थिए । 

भदौमा एमाले विभाजन भएर एकीकृत समाजवादी बन्यो । आलेले एकीकृत समाजवादीमा आउनका लागि मन्त्री पदकै बार्गेनिङ गरेका थिए ।

एकीकृत समाजवादीले फिर्ता बोलाएका मन्त्रीहरूसँगको भेटपछि प्रधानमन्त्री देउवा माधव नेपालसँगको सहमतिबाट ब्याक भए र नेपालले दिएको नयाँ मन्त्रीको नाम शीतल निवास नपठाएर रोकिदिए ।

आफ्ना मन्त्रीहरूका दौडधूप थाहा पाएका माधव नेपालले सोमवार बिहान प्रधानमन्त्री देउवा र नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डसँग बालुवाटारमा छलफल गरेका थिए । नेपालले मन्त्री फिर्ता गराउन प्रचण्डको सहयोग चाहेका थिए तर, प्रधानमन्त्री देउवाले संसदबाट बजेट पारित नहुँदासम्म मन्त्रिपरिषद हेरफेर नहुने भनिदिएको एकीकृत समाजवादीका एक नेताले बताए । त्यति मात्रै होइन, देउवाले पार्टीभित्रको विवाद सुल्झाएर आउन समेत नेपाललाई सल्लाह दिएको थाहा भएको समाजवादीका ती नेताले बताए ।

पढ्नुहोस्, यो पनि :

तत्कालका लागि रोकियो मन्त्रिपरिषद् हेरफेर, बजेट पारित नहुँदासम्म मन्त्री नफेर्ने सहमति

बालुवाटारमा तीन नेताको भेटपछि अध्यक्ष नेपालले मन्त्रीहरूलाई अहिलेका लागि जिम्मेवारी यथावत रहने भनेको मन्त्रीहरूले बताएका छन् । 

मन्त्रीको सिफारिशमा परेका एकीकृत समाजवादीका एक नेताले भने, ‘प्रधानमन्त्रीले अन्य साना दललाई पनि सरकारमा समेट्ने प्रयास भएकाले एकैपटक मन्त्रिपरिषद् हेरफेर गरौं भन्ने प्रस्ताव गर्नुभएछ । तर, अध्यक्षले पार्टीको निर्णय हो कार्यान्वयन गर्नुहोस् भनेर आउनुभएको छ । निर्णय चाँडै कार्यान्वयन हुन्छ ।’

मन्त्रीको शपथका लागि तम्तयार रहेका जीवनराम श्रेष्ठले भने प्राविधिक कारणले शपथ रोकिएको बताए । ‘प्राविधिक कारणले मन्त्रीको शपथ रोकिएको हो । चाँडै शपथग्रहण होला भन्ने अपेक्षा गरेका छौं’, श्रेष्ठले भने । 

‘प्राविधिक’ कारणबारे सोध्दा श्रेष्ठले त्यो कारण पार्टी अध्यक्ष नेपाल र ‘सम्मानित नेता’ झलनाथ खनाललाई थाहा भएको बताए ।

मन्त्रीमा सिफारिश भएका अर्का नेता शेरबहादुर कुँवरले भने शपथ ग्रहणको प्रतिक्षामा रहेको र अहिले किन रोकियो भन्ने कारण आफूले थाहा नपाएको प्रतिक्रिया दिए ।

आफ्नो पार्टीको निर्णय कार्यान्वयनमा प्रधानमन्त्रीले अनिच्छा देखाएपछि एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपालका लागि भने नैतिक प्रश्न खडा भएको छ ।

एकीकृत समाजवादीका एक स्थायी समिति सदस्य भन्छन्, ‘पार्टीले निर्णय गरेर गएपछि प्रधानमन्त्रीले विभिन्न कारण देखाएर निर्णय रोकिदिनु जायज होइन । पार्टीले तत्काल निर्णय कार्यान्वयन गराउनुपर्छ ।’