सास हुञ्जेल आश भनिन्छ । मान्छे आशामुखी प्राणी हो । होला कि ! को बुलाकी झुण्ड्याएर बाँच्छ । हुने कहिल्यै होइन, होलाकिले छाडेन भन्छन् । सधैं आशावादी बन्छ, मान्छे । आशा छ र जीवन छ । पेन्डोराको बाकसबाट लाखौं जीवनाशक किटाणुहरू निस्केपछि अन्तिममा परी, परम सुन्दरी आशा निस्केकी थिई । त्यही आशाको त्यान्द्रोमा अल्झेर हामी मरेर पनि बाँचिरहेका छौं । हिस्सी हराएको हाँसो हाँसिरहेका छौं । यत्रतत्र सर्वत्र बिग्रिएको, नेपाल पूरै ध्वस्त हुन थालेको होहल्ला फिँजिए पनि नेपाली जनता आशाको दियो बालेर सत्तासीन नेकपालाई नियालिरहेका छन् ।

नेपाली राजनीतिले जनतालाई निराशाको पल्लो छेउमा पुर्‍याइरहेको साँचो हो । प्रेम कैदी वा प्रेम बस्न्यात लगायतका भाषणवाजहरूको ठूलै डप्फा वर्तमान नेकपाको सरकारबाट केही नहुने निराशा पस्किरहेका छन् । सरकारले जहाँ टेक्छ त्यहीँ पहिरो गैरहेको छ । बलियो प्रतिपक्ष छैन । कांग्रेस बीपीको नाम जप्दै रोएर बसेको छ । विकल्प झनै घिनलाग्दा छन् । नयाँ शक्ति जन्मिने बित्तिकै निमोनियाले थलियो । विवेकशील साझाले जरासन्धको कथालाई सम्झायो । नेपालका लागि नेपाली भन्नेहरू राजनीति गर्दैनौं भन्छन् । परिवार दलको ध्येय क्रिश्चिनिटी फैलाउनेभन्दा अर्को देखिएन । ऋषि कट्टेल, आहुति, गोपाल किराँती वा सीपी मैनाली जस्ता नेतागण सेनाहीन सेनापति जस्ता छन् ।

कमरेड रोहित ‘भक्तपुरे नेता’मै सीमित रहे । मधेसवादी दलहरू पारिको आशिर्वाद बोकेर वारिका जनता ठग्न व्यस्त छन् । मोहन वैद्य जनताको घरवार होइन, बादलमाथि दरबार बनाउने काल्पनिकीमा मस्त छन् । राप्रपा नामका गुटहरू पार्टी बन्नै सकेनन् । राजावादीहरू राजा चाहन्छन्, तर पूर्व राजा ज्ञानेन्द्र छोरो र भारदारहरूको रूप हेरेरै होला टन्टा बेसाउन मञ्जुर देखिँदैनन् । नेपाली कांग्रेस बीपीको नाम जप्दै रोएर बसेको छ । नेकपा विप्लव...! अँ, त्यसले दुर्गमका गाउँहरूमा र बिदेसिनेसम्म मौका नपाएका युवामा क्रान्तिको सपना बाँड्दैछ । यीनैसितको सरकारी रवैयाबारे बोर्णबहादुर कार्की लेख्छन्, ‘विद्रोही नेकपालाई हतियार उठाउन बाध्य पार्ने र मुलुकलाई गृहयुद्धमा फसाउने हतारोमा सरकार देखिन्छ । ओली सरकार गृहयुद्धको पक्षमा भेडा प्रवृत्तिले अघि बढिरहेको छ ।’ विश्लेषकहरूको यस्तो विश्लेषण हुँदाहुँदै पनि रक्षामन्त्री ईश्वर पोख्रेल प्याच्चै भन्छन्, ‘विप्लव समूहसँग वार्ता हुँदैन !’

यो कठोरता, जिद्दी वा हठलाई राज हठ भनिन्छ क्यारे । बाल हठ, स्त्री हठ र राज हठका अनेक कथाहरू छन् । बाल हठबारे मञ्जु आप्mनै संस्मरणको रोचक कथा भन्छिन्– अड्डाबाट बा (भीमनिधि) घर फर्किने बेलामा ३/४ वर्षकी मञ्जुको आमासित झगडा पर्छ । ऊ भुइँमा लडीबुडी गरेर रुन थाल्छे । सोच्छे, बा आएर उठाउँछन् । माया गर्छन् र मिठाई दिन्छन् । अमाविरुद्ध पोल लगाउन पाइन्छ । यही विचारले ऊ आमाले फकाउँदा झनै चिर्रिन्छे । तर त्यो दिन बा धेरै अबेला आउँछन् । ऊ सम्झौता गर्न चाहँदिन, भुइँमै निदाउँछे । स्त्री हठबारे बोल्नु खतरापूर्ण हुन्छ । माइत गएकी श्रीमती लिन जाँदा श्रीमानको धोबी धुलाइ हुन्छ । बिहे गर्ने हो कि छोरी ? भनेर सोधिँदा बाबुआमाले मुद्दा खेप्नु पर्छ । गंगाराम काठमाडौंमा गुहारको पर्चा बाँढ्छ, तर पुलिस उसैलाई भकुर्छ । पोखरामा सीताले रामलाई खुत्रुक्कै पारिछन् । पुराणकी सीताले राम खोज्न जान नपर्ने लक्ष्मणको तर्कलाई आफैंलाई दाउ पार्न खोजेको बात लगाइन् । लक्ष्मण निस्किन बाध्य भए । र, सीता अपहरणमा परिन् । इतिहासकी राज्यलक्ष्मीदेवीले गगनसिंहको हत्यारो तत्काल पत्ता लगाउने चर्को हठ लिँदा कोत पर्व भएको थियो । तर सत्य अंगाल्न चाहने महिलाहरू पनि छन् र समाज धानिएको छ । राज हठको गतिलो उदाहरण हालका हाम्रा रक्षामन्त्री हुन् । वार्ता हुँदैन भन्नु हठ हो । यो ठूलो खतराको संकेत हो । गृहमन्त्री बादलले सत्यलाई अति अप्रिय शब्दमा राखे । घनश्याम भुसाल संयमित सम्प्रेषण राखिरहेका छन् ।

नेकपा (विप्लव) माथिको दमनविरुद्ध बोर्णबहादुरजी खरो आवाज उराल्छन् भने शिष्ट साहित्यिक अभिव्यक्तिमा दिलनिशानी मगर राजनीतिक व्यवहारको माग गर्दछन् । उनी लोकप्रिय ‘लोकान्तर’ अनलाइनमा मार्मिक लेख लेख्छन् । माइला लामालाई राज्यले गरको व्यवहारप्रति खिन्नता प्रकट गर्दै चर्चित गायक राजेश राईको भनाई उद्धृत गर्छन्, ‘म माओवादी थिइनँ, तर माइला लामाको ठूलो प्mयान थिएँ । माइला लामाको सगरमाथा जस्तो प्रतिबद्धता र निष्ठा देखेर हामी रोमाञ्चित हुन्थ्यौं !’ मगर लेख्छन्, ‘माइला लामा केवल एकजना व्यक्ति होइन, उ त संस्था भैसक्यो । माइला लामाजस्ता महान व्यक्ति संसारमा दुर्लभ हुन्छन् ।  दुर्लभ चिज संरक्षण गर्नु के हामी सबैको कर्तव्य होइन ?’(०७६/०४/०९) ।

यसरी नेकपा (विप्लव)प्रति आम मान्छेको सहानुभूति खनिँदै जाँदा सरकार अलोकप्रियताको पल्लो छेउतिर धकेलिँदै छ । यहाँ हामी पार्टी र सरकारको सम्बन्धबारे तात्कालीन एमाले नेता मदन भण्डारीको कथनलाई जबर्जस्ती सम्झिन्छौं । नेपाली कांग्रेसमा सिंह–भट्टराईलाई गिरिजाले अति उपेक्षा गर्दा मदन भण्डारी भन्थे, ‘पुच्छरले कुकुर हल्लाउने होइन, कुकुरले पुच्छर हल्लाउने हो !’

दुइतिहाई बहुमतको नेकपाको सरकार बन्यो । गत चैतको शुरूमै पार्टीले भन्यो, ‘जनतामा जति भरोसा, विश्वास र उत्साह थियो, एकवर्षपछि त्यो बढेको छैन, बरु केही खस्केकै छ ।’ ५ महिनापछि त्यो ‘केही’ बढेर हदै भएको छ । सरकारमाथिको जनभरोसा लगभग छिनिसकेको छ । ०७५ चैत ३ गते ‘लोकान्तर’ का विमल गौतम र सुशील पन्तसँग कुरा गर्दै अध्यक्ष कमरेड प्रचण्डले सरकारको पक्षमै वकालत गरेका थिए ।

भनेका थिए, ‘संविधानले भनेअनुसार कानुनहरू बने, त्यो राम्रो भएको छ । भारत र चीनसँग व्यापारिक, पूर्वाधार निर्माण र व्यावसायिक विषयमा नेपालहितका केही समझदारी भएका छन् । ती महत्त्वपूर्ण छन् । सरकार भनेको झण्डै–झण्डैै बन्दुक जस्तै हो । त्यसले हान्दै जाने हो । त्यसले एक्सन गर्दै जाने हो तर विवेक भनेको पार्टी नै हो ।’ संसदीय व्यवस्था त्यस्तो हुनुपर्ने हो । कम्युनिस्टको सरकार त जनपक्षमा काम गर्न झनै कडा हुनुपर्ने हो । पार्टीसँग उचित समन्वय नहुँदा सरकार कडा होइन खुट्टा नटेक्ने भयो । यद्यपि दुईतिहाइको बहुमत छ, यसैले जनता अझै आशाको दियो बालेर नेकपालाई नियालिरहेका छन् ।