‘एकपछि अर्को हिमालले तानिरहन्छ भनेको हो रहेछ । अन्नपूर्ण हिमाल जाँदा अरु कुनै तत्काल योजना थिएन तर पोखरा फर्किएपछि नयाँ हौसला आएको छ । मैले नयाँ जमर्कोे गरेकी छु – यही सिजनमा ८ हजार मिटर अग्लो हिमाल धौलागिरि चढ्ने ।’

यो भनाइ हो फोटो पत्रकार तथा हिमाल आरोही पूर्णिमा श्रेष्ठको । आरोहणको लागि निकै कठिन मानिएको अन्नपूर्ण प्रथम हिमाल (८ हजार ९१ मिटर) को सफल आरोहण गरी कीर्तिमान रच्न सफल उनै पूर्णिमाले आरोहणको १ हप्ता नबित्दै पुनः धौलागिरि (८ हजार १६७ मिटर) आरोहणको अर्को कीर्तिमान रच्ने तयारीमा छन् । यदि उनको सफल आरोहण भए धौलागिरिमा नेपाली महिलाको पहिलो पाइला पुग्नेछ ।

गोरखा आरुघाटकी साहसी कविताको लागि धौलागिरि आरोहण चौथो हिमाल आरोहण हुनेछ । उनले क्रमशः मनास्लु, विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथा र अन्नपूर्ण प्रथमको सफल आरोहण गरिसकेकी छन् । नेपाली महिलाको तर्फबाट उनको पाइला अन्नपूर्ण प्रथममा पहिलो हो । सोही कीर्तिमानबाट हौसिएकी पूर्णिमाले अहिले कार्यक्षेत्र कामाठाडौं नफर्किकन सुन्दर नगरी पोखरामै धौलागिरि आरोहणको योजना बुन्दै फेसबूकमा स्टेटस पोस्ट्याएकी छन् । 

उनले लेखेकी छन्, ‘अन्नपूर्ण जस्तै धौलागिरि पनि कुनै नेपाली महिलाले आरोहण गरेका छैनन्, त्यसैले यो एक नयाँ इतिहास हुनेछ । यो पालि पनि यहाँहरूको आशिर्वाद, हौसला र सहयोग रहने छ भन्ने आशा लिएकी छु ।’

अन्नपूर्ण आरोहणपछि पोखरामा लोकान्तरसँगको कुराकानीमा पूर्णिमाले आरोहणको चुनौती र अनुभव साट्दै अझ उत्साह मिलेको र महिलाले सके जे पनि गर्न सक्ने बताइन् । 

संसारकै १० औं हिमाल अन्नपूर्ण प्रथम आरोहण गरेर उनले आफ्नो सपना मात्र पूरा गरेकी छैनन्, नेपाली महिलाको रूपमा ऐतिहासिक कीर्तिमान राख्न सफल भएकी हुन् । म्याग्दीको अन्नपूर्ण गाउँपालिका–४ नारच्याङस्थित अन्नपूर्ण प्रथमको पूर्णिमासहित ६ जना साहसी नेपाली महिलाले आरोहण गरेका हुन् ।

२०७८ वैशाख ३ गते दिउँसो १ देखि साढे १ बजे अवधिमा उनीहरू सबैले कीर्तिमानी आरोहण गरे । आरोहण दलका पूर्णिमासहित दावा याङ्जुम शेर्पा, दावुटी शेर्पा, पासाङ ल्हामु शेर्पा अकिता, माया शेर्पा र शर्मिला स्याङ्तेनको अहिले सर्वत्र चर्चा छ । नेपाली महिलाको यो अदम्य साहसको प्रशंसा भएको छ । 

नेपालमा ८ हजार मिटर अग्ला हिमालको सफल आरोहण सर्वप्रथम अन्नपूर्ण प्रथमबाटै शुरू भएको हो । सन् १९५० जुन ३ मा फ्रान्सेली नागरिक मौरिस हर्जोज र लुई म्याकनले पहिलो पटक सो हिमालमा पाइला टेकेको इतिहास छ । त्यसको ७ दशकपछि नेपाली महिला यसरी आरोहण गर्न सफल भएका हुन् । अन्नपूर्ण प्रथमको आरोहण आफैंमा चुनौतीपूर्ण मानिन्छ । 

‘अन्नपूर्ण प्रथम चढ्नु भनेको के मर्न जाने हो र भनी धेरैले डराउन गर्थे तर म डराइनँ । यसअघि पनि सगरमाथाको सफल आरोहण गरिसकेकी थिएँ,’ आरोही पूर्णिमाले भनिन्, ‘अन्नपूर्ण प्रथम चढ्ने गत वर्षकै योजना थियो । अहिले आएर मात्र साकार भयो । सहयोग गर्ने सबैलाई धन्यवाद ।’

पायोनियर नेप्लिज् एभरेस्ट एक्पिडिसन–२०१८ को आरोहण दलको सदस्यका रूपमा पूर्णिमाको टोलीले सफल आरोहण गरेको हो । धौलागिरि पनि सोही एक्सिपिडसको आरोहण दलकी सदस्य छन् पूर्णिमा । पूर्णिमाले अन्नपूर्ण प्रथम आरोहणको चुनौती र अनुभव साट्दै भनिन् –

पोखराबाट चैत ६ गते गण्डकी प्रदेश सरकारले हामीलाई बिदाइ गरेपछि भोलिपल्ट म्याग्दीको अन्नपूर्ण गाउँपालिका टोली पुगियो । अन्नपूर्ण गाउँपालिका नार्साङ हुँदै अप्रिल ४ मा बेस क्याम्प पुगियो । बेस क्याम्प सोचेकोभन्दा फरक थियो । फूटबल ग्राउण्डजस्तो । अगाडिपट्टि हेर्दा अन्नपूर्ण प्रथम पछाडिपट्टि नीलगिरिले घेरेको । एकदमै रमणीय ।

हामीहरूलाई छोड्न गएका ६ जना साथीहरू त्यहाँबाट फर्किए । काठमाडौंबाट ४ जना, कुष्माबाट १ र बागलुङ १ जना गरी ६ जना बेस क्याम्पसम्मै पुगेका थिए । बेस क्याम्प १ हप्तासम्म बसियो । बसाइँमा क्याम्प–१ र क्याम्प–२ सम्म पुगेर आरोहण अभ्यास गरियो । बेस क्याम्पबाट क्याम्प–१ पुग्न ५ घण्टा लाग्यो । क्याम्प–२ देखि क्याम्प–३ पुग्न ३ घण्टा । खासमा क्याम्प–२ देखि क्याम्प–३ लाई ‘रेड जोन’ भनिन्छ । जतिबेला पनि हिम पहिरो खस्ने सम्भावना थियो ।

आरोहण गरेर फर्केकाहरू पनि गाह्रो छ भन्थे । कति जनाले भारी बोकेर ओहोरदोहोर गर्नु हुँदैन भन्थे । यो क्रस गर्नु भनेकै समिट गर्नु हो भनिन्थ्यो । तैपनि हामीहरू डराएनौं । साहस बटुल्दै गयौं । 

अन्ततः समिट टार्गेट गरी क्याम्प–१ बाट प्रस्थान गरेको भोलिपल्ट अप्रिल ११ (चैत २९) मा क्याम्प–२ टेकियो । क्याम्प–२ देखि ३ पुग्न खतरा छँदै थियो । रक (चट्टान) थियो । तैपनि पार गरियो । अप्रिल १२ मा क्याम्प–३ मा पुगेपछि २ रात त्यही बस्यौं । क्याम्प–४ जान ह्याङ्गिङ सहयोग लिनुपर्ने थियो । टेक्निकल तरिका अपनाउनुपर्ने । केही गल्ती भए ज्याने जाने खतरा थियो । 

त्यसबीचमा अरुहरूले रोप फिक्सिङ गरेको देख्थ्यौं । दिनभरि हेरेर बस्थ्यौं । धेरै जना हिँडेपछि बाटो पनि सहज हुन्छ भन्थे । १–२ जनाले कसरी गर्ने होला भन्थे । सबैले गरिसकेपछि आफूले पनि गर्न सकिन्छ भन्ने लाग्यो । क्याम्प–३ मा २ दिन बसेपछि १४ तारेखमा क्याम्प–४ पुगियो । भोलिपल्ट १५ तारेखमा समिट गर्ने पूर्ण योजना थियो । तर दुर्भाग्य बन्यो । रोप नपुगेर समिट पुग्न सकेनौं । माथि जाऔं भने रोप छैन । अक्सिजन सँगै खानेकुरा पनि कम हुँदै गएको थियो । 

तल फर्केर जानै मन लागेन । जसरी पनि आरोहण गर्ने साहस थियो । हामीहरू ७ हजार ४०० मिटर आरोहण गरिसकेका थियौं । त्यसै बस्दा इनर्जी सकिने । बेस क्याम्पमा फोन गर्‍यौं । सेभेन समिटको सहयोगमा हेलिबाट लङ लाइन पठाइदिने कुरा भयो । हामीलाई हेलिकोप्टर सहयोगमा अक्सिजन, रोप र खानेकुरा उपलब्ध भयो । खुशी भयौं । 

रोप लगाइसकेकोमा फेरि टाँङ्ने भन्ने भयो । भोलिपल्ट गाह्रो भयो । एउटाबाट अर्को पाइला चाल्नै नसकिने । गनेर ५ पाइला हिँड्न पनि सकिनँ । इनर्जी नै थिएन । तैपनि जतिसम्म आफ्नो सास छ, त्यतिबेलासम्म पाइला चाल्छु भन्ने सोचे । बिस्तारै २–३ घण्टा हिँडेपछि सहज भयो । अरु सरह हिँडे । 

क्याम्प–४ बाट राति ११ बजेदेखि हिँड्न थालेको चुचुरो आउँदै नआउने । जति हिँडे पनि नपुगिने । झोलाको पानी पनि निकालेर खान नसकिने । ८ हजारमाथिको डेथ जाने हो । जति ढिलो गर्‍यौं, त्यति डरलाग्दो । अक्सिजन सकिएर केही आरोही लडिरहेका देख्थ्यौं । हाम्रो पाइला भोलिपल्ट अर्थात् अप्रिल १६ (वैशाख ३) गते दिउँसो १ बजे अन्नपूर्ण प्रथमको चुचुरोमा पाइला टेक्न सफल भयो । 

म औंधी खुशी भएँ । एकपछि अर्को गरी सबै सदस्यले आधा घण्टाबीचमा सफल आरोहण गर्‍यौं । खुशी एकातिर भए पनि शरीर गलेको थियो । हातहरू चिसो भएको थियो । फोटो खिच्न पनि गाह्रो थियो । 

त्यो दिन क्याम्प–४ आएर रातभरि सुत्यौं । भोलिपल्ट ओह्रालो झर्दा केही नदेखिने । मौसम खराब भयो । भारी हिमपात भयो । अगाडि हिँडेको गाइडलाई पनि नदेखिने । हामीहरूले १ दिन ढिलो गरेको भए आरोहण गर्न नसकिने रैछ । क्याम्प–४ बाट हिँडेको भोलिपल्ट बेस क्याम्पस आइयो । 

गोरखाको आरुघाट–९ की पूर्णिमा बुवा चन्द्रप्रसाद र आमा गंगाकी एक मात्र छोरी हुन् । उनका दाइ विदेश छन् । पूर्णिमा पेशाले फोटो पत्रकार हुन् । हाल कारोबार दैनिकमा आबद्ध उनले २०७५ जेठ ५ गते विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको सफल आरोहण गरेर चर्चा बटुलिसकेकी थिइन् । 

अन्त्यमा यी साहसी चेलीलाई धौलागिरिको कीर्तिमानी आरोहणको सतत् शुभकामना !