रैथाने परिकार प्रबर्द्धनका लागि कृषि ज्ञान केन्द्र रामेछापले बृहत् अभियान शुरू गरेको छ । केन्द्रको रामेछाप र दोलखा जिल्लामा आफ्नो कार्यक्षेत्र हेर्ने जिम्मेवारी रहेको छ ।

परम्परागत रूपमा चल्दै आएका पुराना मौलिक खाना लोप हुँदै गएको आजको अवस्थामा रैथाने परिकार खोज गरी नयाँ पुस्तालाई चिनाउने प्रयासमा केन्द्र लागि पर्दै आएको छ ।

स्थानीय मौलिक उत्पादनलाई विविधिकरण गरी एउटै सामग्रीबाट धेरै परिकार बनाउने र नयाँ पुस्तालाई बढी आकर्षण गराउने भन्ने अभियानमा लागेको कृषि ज्ञान केन्द्र मन्थलीले समय–समयमा विविध कार्यक्रम आयोजना गरेर जनतालाई रैथाने खानाका विषयमा सजग गराउने प्रयास र अनुदान दिइरहेको छ ।

यसै हप्ता कृषि ज्ञान केन्द्र मन्थलीले एक विशेष कार्यक्रम आयोजना गरी रैथाने परिकारको तालिम सम्पन्न गरेको छ । जिल्लाभर रहेका सम्पूर्ण गाउँपालिका र नगरपालिकालाई पत्राचार गरेर रैथाने खाना सम्बन्धी तालिम दिइएको छ । कार्यक्रमका सहभागीमा विद्यालयमा दिवा खाजा कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेका क्यान्टिन कूक, होटल, होमस्टे आदि रहेका थिए । कृषि ज्ञान केन्द्र रामेछाप, दोलखाकी प्रमुख निर्मला गुरुङको विशेष पहल र केन्द्रका प्रसार अधिकृत प्रमोद दाहालको संयोजकत्वमा ३ दिने तालिम सम्पन्न भएको थियो ।

नेपाल सरकार, कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालय, कृषि विभाग, बाली विकास तथा जैविक विविधता संरक्षण केन्द्रका प्रमुख डा. रामकृष्ण श्रेष्ठले रैथाने बाली र यसबाट बनाउन सकिने विविध परिकारका विषयमा १ घण्टा श्रव्यदृश्य प्रशिक्षण दिँदै पत्रु खानाका परिकार त्याग्न नसके भोलिका दिनमा बिकरालस्थित आउन सक्ने भनी प्रस्ट पारेका थिए ।

आफ्नै मौलिक र परम्परागत रैथाने परिकारलाई अँगालेर आफ्ना बालबालिकालाई स्वस्थ राख्न सकिने र बिस्कुट, चाउचाउ, चिप्स, कुरकुरे, दालमोठ, कोल्ड ड्रिङ्क्स जस्ता परिकारलाई त्यागेर आफ्नै गाउँघरमा उत्पादन हुने लोक खानालाई प्राथमिकता दिनुपर्ने विषयमा जोड दिए । एक रैथाने सामग्रीबाट जतिसक्दो धेरै परिकार बनाएर विविधता देखाउनु र मौलिक लोक परिकारलाई भोलिका पुस्तासम्म जोगाइराख्नु तालिमको मुख्य उद्देश्य रहेको प्रस्तुतिमा खुलस्त पारिएको थियो ।

कृषि ज्ञान केन्द्रले जिल्ला–जिल्लामा गर्ने यस्ता तालिमले धेरै उपलब्धि भएको र समय–समयमा हुने यस्ता खालका कार्यक्रमले रैथाने र जैविक बालीका साथसाथै मौलिक परिकार पनि बचिरहने उनको प्रस्ट भनाइ थियो । 

केन्द्रले राजधानी काठमाडौंबाट ग्यास्ट्रोनोमी टुरिज्म एशोसियशन नेपालका अध्यक्ष रमेश भण्डारी र पाँचतारे होटलका सिनियर सेफ तथा नेपाली रैथाने खानाका अभियन्तालाई निमन्त्रणा गरेर निःशुल्क रूपमा जिल्लाभरका २४ जना सहभागीलाई प्रशिक्षण पश्चात प्रमाणपत्र वितरण गरिएको थियो । केन्द्रको कार्यक्षेत्र दोलखामा पनि पर्ने हुनाले यो किसिमको रैथाने परिकार सम्बन्धी तालिम छिट्टै शुरू गरिने कुरा केन्द्रकी प्रमुख निर्मला गुरुङले कार्यक्रम समापनको सबैलाई जानकारी गराए ।

कार्यक्रममा के–के रैथाने परिकार बनेका थिए ?

रैथाने परिकार सम्बन्धी ३ दिने कार्यक्रममा स्थानीय उत्पादनलाई प्रबर्द्धन गर्ने उद्देश्यले सम्पूर्ण पकवानका सामग्रीमा स्थानीय उत्पादनलाई नै प्राथमिकता दिइएको थियो ।

तालिममा सैलुङ्गे टिमुरे आलु, फापर कोदो किमा नूडल्स, कोदो जौको थेन्फुक, जौको लाफिङ, चौरीको चिज, गुच्चे आलु, कोदो फापरको निम्की, मस्याङको बारा, कोदो जौको माडा रोटी, कोदोको पिज्जा, कोदो फापरको प्यनकेक, सिमीको परौठा, सक्खर कागतीको अमृत जल, सागको तरुवा, फर्सीको चप, कोदो जौको कप केक, भोल्टा, कागुनोको खिर लगायत २ दर्जनभन्दा धेरै परिकार तयार गरिएको थियो ।

मन्थली नगरपालिकाका प्रमुख लब श्रेष्ठले कार्यक्रमको समापनका दिन सम्पूर्ण परिकार चाखेर जानकारी लिएका थिए । यति छोटो समय र सीमित साधनस्रोतमा पनि यतिधेरै विविधताका साथ रैथाने परिकार तयार भएकोमा कृषि ज्ञान केन्द्र मन्थली, प्रशिक्षक र सहभागीहरूलाई बधाई दिएका थिए ।