पोखरा आर्ट ग्यालरी विगत १८ महिनादेखि भाडाको घरमा आश्रित छ । पोखराको मुख्य बजारबाट विस्थापित बनेका कलाकार आजभोलि ‘क्षत्री समाज’को घरमा चित्र प्रर्दशनी गर्न बाध्य छन् । पोखराको मुख्य चोक महेन्द्रपुलबाट विस्थापित बनेका कलाकार नयाँ बजारको सुनसान कुनामा चित्र प्रर्दशनी गर्छन् । कार्यक्रम भए/नभएको जानकारी नै हुन्न ।

‘पोखरा घर’को आश्वासन दिएर महेन्द्रपुलबाट कलाकार उठाएका प्रमुख धनराज आचार्यले १८ महिना बित्दासम्म आफ्नो वचन पूरा गर्न सकेका छैनन् । पोखरा घर बनाउन छुट्टाइएको जग्गामा बोर्डबाहेक केही ठडिन सकेको छैन । आर्ट ग्यालरी र पुस्तकालय भत्काएका प्रमुखले त्यहाँ  सार्वजनिक शौचालय र झण्डा पार्क बनाएर धुमधामका साथ उद्घाटन गरे । गत वर्ष भवन भत्काउँदा नै आलोचना खेपेका महानगर प्रमुखले झण्डा पार्क उद्घाटन गरेपछि थप आलोचना खेप्नुपर्यो । सामाजिक सञ्जालमा उनको कार्यविरुद्ध कलाकार र साहित्य प्रेमीले खनिए । मिडियामा चौतर्फी आलोचना भयो । 

चौतर्फी विवाद खेपिरहेको प्रमुखले बुधबार पोखराको एक कार्यक्रममा आक्रोश पोखेका छन् । गण्डकी प्रदेश प्रादेशिक ललितकला प्रदर्शनी २०८० को समापन समारोहमा बोल्दै प्रमुख धनराजले आर्ट ग्यालरीको विषयमा किन खेदेको भनेर प्रश्न गरेका हुन् । 

‘यो आर्ट ग्यालरी बनाउने भनेर महानगरले १० करोडको बजेट बनाउँदै छ । सम्पूर्ण कुरा हामीले नै सपोर्ट गर्छौं भनेका छौं । अनि त्यहाँबाट सार्न यो ठाउँ खोजेर हामीले नै ल्याएर राखेका हौं । अनि किन यसरी खेद्नुहुन्छ ?,’आक्रोशित हुँदै उनले प्रश्न गरे । 

भाडाको घरमा आर्ट ग्यालरी सञ्चालन गर्नुअघि महेन्द्रपुलमा रहेको जीर्ण भवनमा आर्ट ग्यालरी थियो । जसलाई भत्काउने निर्णय यसअघिका प्रमुखले नै गरेका थिए । आर्ट ग्यालरी व्यवस्थापन गर्ने अन्य स्थान नपाएपछि सो योजना रोकिएको थियो । 
 
सो योजनालाई अघि सार्दै महानगर प्रमुख आचार्यले गतवर्ष भदौ २३ गते पोखरा आर्ट ग्यालरीमा डोजर चलाए । विकल्प नदिई सारिएको विषयमा कलाकारले त्यस समय चित्त दुखाएका थिए । यद्यपि पोखरा घर बनाएर कलाकारलाई व्यवस्थित गर्ने भन्दै धनराजको आश्वासन पाएपछि पोखरेली कलाकार पर्खाइमा थिए । तर, १८ महिना बितिसक्दा पनि भवन ठडिन सकेनन् । भवन निर्माणका लागि महानगरले केही समयअघि मात्र टेन्डर आह्वान गरेको थियो । पोखरा घर बनाउन ध्यान नदिएका प्रमुखले यसबीच झण्डा पार्क र १ करोड लगानीमा बनेको सार्वजनिक शौचालय उद्घाटन गरे । त्यसपछि प्रमुख थप आलोचित बन्न पुगे । जसको प्रतिरक्षामा उत्रिँदै धनराजले महानगरले आर्ट ग्यालरी र लाइब्रेरी व्यवस्थापनको जिम्मा गरिरहेको बताए ।  

‘यो लाइब्रेरीको स्टाफ पनि हामीले दिएका छौँ । महानगरपालिका सञ्चालन गरेको छ । त्यो लेख्न पर्दैन ? अनि खाली त्यही लेख्या छ, खेद्या छ खेद्या छ । यस्तो कुरा चाहिँ नगर्नु,’ कड्किँदै उनले भने । 

समापन कार्यक्रममा प्रमुखसँग खुला अन्तरक्रिया कार्यक्रम भएको थियो । सो खुला प्लेटफर्ममा कलाकारले प्रमुखलाई ‘पोखरा आर्ट ग्यालरी कहिले बन्छ ?’ भन्दै प्रश्न गरेका थिए । उनले प्रतिष्ठानले राखेको सो अन्तरक्रिया कार्यक्रमलाई गलत डिजाइन भएको बताए । आफूलाई प्रश्न गर्ने र उत्तर दिने स्थान सार्वजनिक सुनुवाइ रहेको उनको भनाइ थियो । 

‘यसको व्यवस्थापन कसले गरेछ भनेर सोध्नु न यो लाइब्रेरी र आर्ट ग्यालरीको व्यवस्थापन महानगरले गरेको छ,’ उनी चर्किए,‘यो चाहिँ मसँग जुहारी खेल्ने ठाउँ होइन । प्रोगाम डिजाइन गलत भयो । मसँग प्रश्नोत्तर राख्न सार्वजनिक सुनुवाइ मै राख्छु नि ! यो त मलाई कठघरामा उभ्याउन जरुरी नै छैन ।’

चित्रबाट रुष्ट बनेका धनराज 

हातमा रङको बाल्टी बोकेर सडकमा हिँडिरहेका एक व्यक्ति । कालो चश्मा, ढाकाटोपी र  कोटमा ठाँटिएर । हातमा रङको ब्रस र बाल्टी हरियै । रङ मात्र हरियो थिएन । शहर नै हरियो थियो । कोट पेन्टमा ठाँटिएका ती व्यक्ति हिँड्दै थिए ‘ग्रिन सिटी’ बनाउन । शहरका सबै घर हरियो रङले पोतिएको । जित गुरुङले बनाएको चित्रको एक कुनामा लेखिएको थियो ‘ग्रिन सिटी’ । जुन व्यग्यं थियो पोखरा महानगरका प्रमुख धनराज आचार्यप्रति । सो चित्र ललितकला प्रर्दशनीमा थियो । महानगर प्रमुखले सोही चित्रमा समेत आक्रोश पोख्दै चित्रकारसँगै स्पष्टीकरण मागे ।  

‘कहाँं महानगरले हरियो पोत्ने भन्यो अनि हाम्रो आर्टिस्टले कसरी त्यो चित्र बनाउनुभयो । त्यसको पनि जस्टिफिकेसन होला । हरित शहर भनेर घर पोत्ने भनेको छ र हरियो भनेर । कहाँ भनेछ पुष्टि गर्नुस्,’ उनले भने । 

उनी त्यतिमा मात्र रोकिएनन् । आफ्नो बदनामीको क्षतिपूर्ति दिनसक्नेबारे सवाल गरे । ‘यसरी बदनाम गरियो । भएन भनेर यहाँ एउटा पेन्टिङ हरियो नै छ रे । को आर्टिस्टले बनाउनुभयो मलाई जवाफ दिनुस् त । म बदनाम भएको त्यसको क्षतिपूर्ति दिन सक्नुहुन्छ । सिटी मेयर हो म । तपाईँहरू सबैको साझा मेयर हो म । पोखरा बदनाम गरेर के पाइन्छ ?,’ उनले जंगिँदै प्रश्न गरे । 

७३ चित्र प्रदर्शनीमा ३५ छानिए 

नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठान र गण्डकी प्रज्ञा प्रतिष्ठानको संयुक्त आयोजनामा फागुन १९ गतेबाट सुरु भएको कार्यक्रम बुधबार सकिएको छ । पाँच दिन चलेको प्रदर्शनीमा ७३ जना कलाकारले आफ्नो चित्र प्रदर्शनी गरेका थिए । जसमध्येबाट ३५ वटा चित्र छानिएर थप प्रदर्शनीका लागि छानिएको छ । छानिएका चित्र आगामी जेठ १५ गते राष्ट्रिय ललितकलामा प्रदर्शनीका लागि राखिने छ । ललितकलाले जेठमा काठमाडौँमा गर्ने प्रदर्शनीका लागि सात वटै प्रदेशका कलाकारलाई समेट्न प्रदेशगत प्रदर्शनी गरेको हो ।