बुटवल – सरकारले विषादी परीक्षणपछि मात्रै तरकारी र फलफूल आयात गर्न दिने निर्णय गर्दा बुटवलस्थित विषादी अवशेष द्रूत विश्लेषण प्रयोगशाला बन्द अवस्थामा थियो । तसर्थ भैरहवा नाका भएर भित्रिने खाद्यवस्तुले केही दिन काठमाडौंको प्रयोगशालामा आएर नमूना परीक्षण गर्नुपर्‍यो ।

भारतीय दबाबमा सरकारले केही दिनमै विषादी परीक्षणको निर्णय स्थगित गर्‍यो । विषादी परीक्षण नगरिकनै भारतबाट तरकारी र फलफूल आयात हुन थाल्यो । अनि सञ्चालनमा आयो बुटवलको प्रयोगशाला ।
कर्मचारी अभावले ३ महिनादेखि बन्द रहेको बुटवलस्थित विषादी अवशेष द्रूत विश्लेषण प्रयोगशाला बुधवारदेखि पुनः सञ्चालनमा आएको हो । कर्मचारी समायोजन भएर त्यहाँ कार्यरत प्राविधिकसहित कर्मचारी संघमा गएपछि प्रयोगशाला बन्द भएको थियो । 

बुटवल कृषि उपज तथा थोक बजार केन्द्रमा रहेको प्रयोगशाला काठमाडौंको कालिमाटी पछिको दोस्रो ठूलो प्रयोगशाला हो । प्रदेश सरकारले समायोजन भएका प्राविधिक अधिकृतलाई प्रयोगशालामा पठाएपछि कृषिउपज थोक बजार केन्द्रमा विषादी मापन शुरू भएको हो । भूमि व्यवस्था कृषि तथा सहकारीमन्त्री आरती पौडेलले प्रदेशबाट तलबभत्ता खाने गरी कर्मचारी पठाएर प्रयोगशाला सञ्चालनमा आएको बताइन् ।

बन्द भएको प्रयोगशाला पुलः सञ्चालनमा आएपछि स्थानीय र उपभोक्ता उत्साहित भएका छन् । यो प्रयोगशाला २ वर्ष अगाडिदेखि (२०७४ भदौ) सञ्चालनमा आएको थियो । कार्यालयका बाली विकास अधिकृत रामबहादुर खत्रीले तत्काल १ जना प्राविधिकबाट जाँच्न शुरू गरिएको बताए । 

‘यस अगाडि ३ जना प्राविधिक थियौं । सबै संघमा सरूवा भएर गए । अहिले १ जनाले अस्तिबाट जाँच्न शुरू गरेका छौं । यसलाई व्यवस्थित र राम्रोसँग चलाउन कम्तीमा ५ जना कर्मचारीको आवश्यक पर्छ,’ उनले भने, ‘यो संघ अन्तर्गतको कार्यालय हो । अहिले प्रदेश सरकारको पनि भन्ने सुनिन्छ तर प्रदेशलाई हस्तान्तरण भएको छैन ।’ प्रयोगशालाको स्तरोन्नति गरी प्रदेश सरकारले चलाउने भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सरकारी मन्त्रालयले तयारी थालेको छ । 

भन्सारमा तरकारी र फलफूलजन्य वस्तुको परीक्षण गर्न थालेको सरकारले भारतीय क्षेत्रको दबाबपछि सरकार पछाडि हटेर विना परीक्षण हरियो तरकारी र फूलफूल नेपाल भित्रिन थालेको छ । आवश्यक तयारी नहुँदा सरकारले पछाडि हट्नुपरेको सरकारले स्वीकार गरेको छ । खत्रीले २ दिनमा आलु, बन्दा र टमटरको परीक्षण थालिएको बताए ।

कर्मचारी समायोजन अगाडि पनि खत्रीले नै परीक्षण गर्दै आएका थिए । उनी प्यूठान सरुवा भएका थिए । पुनः उनलाई प्रदेशले बोलाए प्रयोगशालामा खटाएको छ । 

काठमाडौंको कालिमाटीबाहेक बुटवल, झापाको बिर्तामोड, सर्लाहीको नवलपुर, कास्कीको पोखरा र बाँकेको नेपालगञ्जमा ‘विषादी अवशेष द्रूत विश्लेषण प्रयोगशाला’ कार्यालय राखिएको छ तर सबै ठाउँमा कर्मचारी अभाव छ । बुटवलमा रहेको कृषि उपज तथा थोक बजार केन्द्रका अध्यक्ष कलाधर पन्थीले स्वदेशी तथा भारतबाट आउने सबै तरकारीको परीक्षण गरिनुपर्ने बताए । 

मन्त्रालयका सचिव दुर्गाप्रसाद दवाडीले पूर्वाधार निर्माण र प्रयोगशालामा थप उपकरण खरिद प्रक्रियाको काम सकिएको बताए । ‘उपकरण खरिदको काम सकिएको छ । तालिम पनि शुरू भएको छ । सकेसम्म साउनको पहिलो हप्तादेखि विषादी परीक्षण शुरू गर्ने हाम्रो लक्ष्य हो,’ उनले भने ।  

गण्डकी प्रदेश भारतीय सीमा नाकासँग नजोडिएको भएपनि संघको अनुमतिमा अन्य प्रदेशमा भारतीय नाकाबाट आउने तरकारी तथा फलफूलको विषादी परीक्षण गर्न सकिने गरी योजना बनाएको छ ।  उपभोक्ता हित संरक्षण मञ्च रुपन्देहीका अध्यक्ष नर्बु लामाले प्रयोगशाला सञ्चालनमा आएपछि आफू उत्साहित भएको बताए ।