बुटवल – पछिल्ला केही वर्षयता महिलाहरू पनि पुरुष सरह हरेक क्षेत्रमा जमेरै काम गरिरहेका छन् । उनीहरू कुनै काममा पनि पछि छैनन् भन्ने देखाउँदै गएका छन् ।

बुटवलमा पनि महिलाहरू पुरूषले गर्ने भनिएको काम काम गर्न थालेका छन् ।

बुटवलको अमरपथमा निल डेभिड हेयर सलुन अर्थात् कपाल काट्ने ठाउँ छ । कपाल काट्ने भनेपछि धेरै नेपालीको दिमागमा पुरूष नै होलान् भन्ने बुझिन्छ । तर त्यहाँ कपाल काटिदिनेदेखि दाह्री मिलाइदिने र पुरूषको मुहार सिँगार्नेसम्म महिलाहरू छन् । सलुनमा केही–केही युवा पनि छन्, उनीहरूले महिलाको कपाल मिलाउने काम गर्छन् । ती महिला र युवा १५ देखि २५ वर्ष उमेरका छन् ।

समाजको भावना र बुझाइलाई चिर्दै फरक पेशा अँगालेका महिला हुन् रुपन्देहीको सैनामैनाकी सीमा थापा, प्यूठानकी उषा सिंह, बर्दियाकी सुजु गुरूङ र बुटवलकी छिरिङ राना । उनीहरूले केही फरक काम गरौं भन्ने सोचले कपाल काट्नेदेखि पुरूषको दाह्री मिलाउनेसम्मको काम गर्न शुरू गरिरहेका छन् ।

‘शुरूशुरूमा त मानिसहरू आउने, कपाल काट्न कुर्सीमा बस्नुस् भनेर काट्न जाँदा हिच्किचाएर मुखमा हेर्ने गर्थे । मलाई पनि शुरूमा काम गर्न केही असहजजस्तो लाग्थ्यो । अहिले त्यस्तो कुनै समस्या छैन,’ सीमा भन्छिन्, ‘क्षमता र सीप भए जे काम गर्न पनि सकिन्छ, सक्नुपर्छ/गर्नुपर्छ । कपाल काट्ने र दाह्री मिलाउने काम पुरूषको हो भन्ने समाजको सोचाइ तोडिएको छ ।’ 

उनले ६ वर्ष व्यूटी पार्लरमा तालिम लिएर दुबईमा काम गरिन् । त्यहाँ पनि राम्रो आम्दामी थियो तर आफ्नै देशमा गएर केही गर्नुपर्छ भन्ने सोचले उनी नेपाल फर्किइन् । उनले कपाल काट्ने पेशालाई नेपाल आएर पनि निरन्तरता दिइन् ।

उनी बिहान ८ बजदेखि राति ८ बजेसम्म काम गर्छिन् । उनलाई एकछिन पनि फुर्सद हुँदैन । दैनिक ३० देखि ३५ जनासम्म केटाकेटीको कपाल काट्नेदेखि विभिन्न सिँगारपटारको काम गर्छिन् । उनको आम्दानी पनि राम्रो छ । उनको तलब छ मासिक २२ हजार रुपैयाँ । त्यसमाथि ‘टिप्स’ छुट्टै ।

सुजु गुरूङ पनि सलुनमा सबै काम गर्छिन् । उनले बिहानैदेखि मेकअपदेखि पुरुषको फेसवास, मेहन्दी लगाउनेसम्मको सबै काम गर्छिन् । ‘पुरूषको मेकअपदेखि कपाल काट्ने काम गर्न असजिलो लाग्थ्यो शुरूमा, अहिले केही त्यस्तो हुँदैन । आउने ग्राहक पनि सहज रुपमा लिन्छन्,’ उनी भन्छिन् । 

सुजुको पनि ६ वर्षको अनुभव छ । ‘लैंगिक आधारमा कामको बाँडफाँड गरिनु हुँदैन । अब त्यस्को अन्त्य जरुरी छ । शुरूवात भइसकेको छ । क्षमता हुनेले जे काम गर्न पनि हुन्छ,’ उनी थप्छिन्, ‘कुनै पनि कुरामा गतिशीलता र अनुशासन सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण पक्ष हो । महिला स्वावालम्बी बन्नुपर्छ । सफलताको लागि इमान्दारिता सबैभन्दा ठूलो हतियार हो ।’

रूपन्देहीको सैनामैनाकी सीमा थापाले सैलुनमा काम गर्न थालेको ५ वर्षभन्दा बढी भइसकेको छ । उनले कपाल रंग्याउने, चमक ल्याउने र राम्रो बनाउने काम गर्छिन् । त्यसमा विभिन्न डिजाइन निकाल्ने उनको जिम्मेवारी छ । 

‘शुरूशुरूमा पुरुषलाई सिँगार्दा केही डर लाग्यो । आफन्तले पनि अप्ठ्यारो माने । धेरैले त अरू काम गर्न पनि सुझाव दिए,’ सीमाले भनिन्, ‘तर मैले वास्ता गरिनँ,’ उषा सिंह भन्छिन्, ‘प्रायःजसो महिलाहरूले सिलाइकटाई र ब्यूटीपार्लरजस्ता पेशा रोज्छन् तर कपाल काट्ने पेशा कसैले अँगाल्न चाहँदैनन् । म त्यही सोच परिवर्तन गर्नका लागि फरक पेशामा लागेकी हुँ ।’

निल डेबिडमा महिलाले कपाल काट्न थालेपछि मानिसको भीड लाग्ने गरेको छ । सलुनमा महिला इमान्दार हुन्छन् भन्ने सबैको सोचाइ हुन्छ । कपाल काट्न पटक–पटक सलुन पुग्ने बुटवलका रमेश ज्ञवाली भन्छन्, ‘यहाँमा कपाल काट्ने राम्रो सेवा दिएका छन् ।’

सलुनमा महिलाको कपाल मिलाउनेदेखि शृंगारका काम गर्छन् युवा देवा ठाकुर र राकेश ठाकुरले । उनीहरूलाई पनि शुरूमा केही अप्ठ्यारो लागेपनि अहिले कुनै काम गर्न असजिलो लाग्दैन । 

सलुनका सञ्चालक मोहन ठाकुरले महिलाको इच्छाशक्ति देखेर सैलुनमा अवसर दिएको बताए । ५ वर्षअघि खुलेको सैलुनमा २ वर्षयता महिलालाई अवसर दिएको थियो । अहिले ८ महिला कार्यरत छन् ।

त्यसमध्येका ४ जना यहीँ थप तालिम लिँदै, काम गर्दै गरेका महिला हुन् । ‘शुरूशुरूमा पुरुषको दाह्री, कपाल काट्न र अनुहार मुसार्न केही अप्ठ्यारो मान्छन् । कोही–कोही त हतोत्साही नै हुन्छन् । बिस्तारै बानी पर्दै पुरुषले भन्दा राम्रो गर्छन्,’ ठाकुरले भने । बुटवलमा करीब १ सयभन्दा बढी सलुन छन् ।