नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा पुर्पक्षका लागि कारागार चलान भएका नेपाली कांग्रेसका प्रभावशाली नेता बालकृष्ण खाण शुक्रबार रिहा भएका छन् ।

केन्द्रीय कारागारमा ७ महिना जेलजीवन बिताएका खाण माठमाडौं जिल्ला अदालतमा ३० लाख र सम्पत्ति शुद्धीकरण विभागमा १५ लाख धरौटी बुझाएर रिहा भएका हुन् ।

गृहमन्त्री समेत रहिसकेका खाण ७ महिनासम्म कारागारमा रहँदा पनि उनकी ९० वर्षीया आमा टोपकुमारी खाणलाई भने यसबारे कुनै जानकारी नगराइएको पाइएको छ ।

बालकृष्णका दाजु हरिकृष्णले भाइ जेल चलान भएको कुरा आमालाई जानकारी नभएको बताए ।

‘बालकृष्ण घर किन आएको छैन भनेर सोध्दा राजनीति, पार्टी र विभिन्न व्यस्तताले नआएको होला भनियो । ९० वर्ष कटेको आमालाई त्यस्तो कुरा भनिराख्न पनि आवश्यक जस्तो लागेन, त्यही भएर जानकारी दिएका थिएनौं,’ हरिकृष्णले लोकान्तरसँग भने ।

टोपकुमारीका चार भाइ छोरामध्ये जेठा हरिकृष्ण नेपाल प्रहरीबाट सेवानिवृत्त भएका हुन् ।

माइला बालकृष्ण र साइँला रामकृष्ण हुन् । रामकृष्ण रुपन्देहीको तिलोत्तमा नगरपालिकाको प्रमुख तथा नेपाली कांग्रेस रूपन्देहीको सभापति छन् । कान्छा श्यामकृष्णले जिल्लामा व्यवसाय गर्दै आएका छन् ।

तिलोत्तमा नगरपालिका वडा नम्बर ८ मा बालकृष्ण र श्यामकृष्णको घर नजिकै छ । टोपकुमारी कहिले बालकृष्ण र कहिले श्यामकृष्णको घरमा बस्दै आएको हरिकृष्णले बताए ।

बालकृष्ण जेल परेपछि रामकृष्ण भेटका लागि पटक–पटक काठमाडौं गइरहन्थे । तर, दाइलाई कारागारमा भेट्न गएको कुरा परिवारका सदस्यले टोपकुमारीलाई जानकारी दिएनन् ।

खाणलाई थुनामा पठाउनुपर्ने भनी जिल्ला अदालत काठमाडौंले दिएको आदेश बदर गरी उच्च अदालत पाटनले बिहीबार ३० लाख धरौटीमा छाड्न आदेश गरेको थियो ।

पूर्वगृहमन्त्री समेत रहेका खाण, नेकपा एमालेका सचिव तथा अर्घाखाँचीबाट निर्वाचित प्रतिनिधि सभा सदस्य टोपबहादुर रायमाझी, नेपाल सरकारका सचिव टेकनारायण पाण्डेसहित १६ जना जिल्ला अदालतको आदेशमा थुनामा थिए ।

पछि पक्राउ परेकासहित २० प्रतिवादीमध्ये उच्च अदालत पाटनले १५ मंसिरमा १० जनालाई छाड्न आदेश दिएको थियो भने खाणसहित १० जना थुनामै थिए । खाणका सम्बन्धमा न्यायाधीशहरूबीच राय बाझिएको थियो ।

तेस्रो न्यायाधीशको इजलासमा बिहीवार सुनुवाइ हुँदा खाणलाई ३० लाख धरौटीमा रिहा गर्ने भन्नेमा दुई न्यायाधीशको राय मिल्यो । सोही अनुसार खाणले शुक्रवार जिल्ला अदालतमा ३० रुपैयाँको बैंक जमानी बुझाए । लगत्तै सम्पत्ति शुद्धीकरण अनुसन्धान विभाग लगिएका खाणले त्यहाँ पनि १५ लाख धरौटीको बैंक जमानी बुझाएका थिए ।

त्यसलगत्तै अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगमा समेत हाजिर गराइएका खाणलाई बयान लिएर छाडियो ।

गृहमन्त्री छँदा आर्थिक लाभ लिएर छुटपुट भएका भुटानी शरणार्थीको कोटामा नेपालीलाई अमेरिका पठाउने कार्यमा संलग्न गिरोहलाई सघाएको अभियोग खाणमाथि छ । 

बालकृष्ण खाण वि.स‌ं. २०७९ को प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा रूपन्देही क्षेत्र नम्बर– ३ मा राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा) का नेता दीपक बोहोरासँग पराजित भएका थिए । 

बालकृष्णका दुई श्रीमती छन् । मञ्जु खाण प्रतिनिधि सभामा कांग्रेस सांसद हुन् भने दिलमाया खाण रूपन्देहीको एउटा आधारभूत विद्यालयमा स्थायी शिक्षिका छिन् ।

केही दिनअघि रूपन्देही कांग्रेसको जिल्ला सम्मेलनमा आइपुगेका कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले खाण निर्दोष रहेको भन्दै छिट्टै न्याय पाउने बताएका थिए । देउवाले त्यसो भनेको केही दिनमै खाण छुटेका हुन् ।