मंसिर १०, २०८०
सरकारमा सहभागी मन्त्रीको कार्यक्षमतालाई लिएर प्रश्न उठेपछि अहिले सरकारमा रहेका मन्त्रीलाई फिर्ता बोलाएर मन्त्रिमण्डल पुनर्गठन गर्न सत्तारुढ दलहरूभित्र दबाब बढ्न थालेको छ । अपवादबाहेक सरकारमा सहभागी मन्त्रीले जनअपे...
साउन ५, २०७९
ताइवानमाथि आक्रमण गर्नका लागि चीनलाई उक्साउने गतिविधि अमेरिकाले बढाउन थालेको छ ।
त्यसै सिलसिलामा अमेरिकी संसद्को तल्लो सदन हाउस अफ रिप्रेजेन्टेटिभ्सकी सभामुख न्यान्सी पलोसी ताइवान जान खोजिरहेकी छन् । गत अप्रिल महिनामा नै उनी त्यहाँ जान खोजेको भए पनि त्यतिखेर कोभिड लागेको भन्दै यात्रा रद्द गरेकी थिइन् ।
पलोसी त्यहाँ गइन् भने सन् १९९७ पछि ताइवान पुग्ने उच्चतम अमेरिकी अधिकारी हुनेछिन् । त्यो वर्ष सभामुख न्युट गिनग्रिच ताइवान गएका थिए ।
चीनले पलोसीको सम्भावित भ्रमणको खबर सार्वजनिक भएपछि त्यसमा घोर आपत्ति जनाएको छ । मंगलवार (१९ जुलाईमा) चीनको परराष्ट्र मन्त्रालयका प्रवक्ता चाओ लिच्यानले पलोसी ताइवान गएमा चीन–अमेरिका सम्बन्धमा गम्भीर असर पर्ने बताए । त्यस भ्रमणले अमेरिका स्वयंले अपनाएको एक चीन नीतिलाई उल्लंघन गर्ने तथा त्यो वाशिङटन र बेइजिङबीच भएका विभिन्न सहमतिको पनि विपरीत हुने उनको भनाइ छ ।
चाओले यसभन्दा पनि कडा बयान दिँदै अमेरिका आफ्नो तरिकाले अघि बढेमा चीनले राष्ट्रिय सार्वभौमसत्ता तथा भौगोलिक अखण्डताको सुरक्षाका लागि दृढ उपाय अपनाउने बताए । यस भ्रमणको सबै परिणाम अमेरिकाले नै बेहोर्नुपर्ने उनको भनाइ छ ।
चिनियाँ अधिकारीहरूले विगतमा पनि यस्तै कठोर बयान दिने गरेका छन् । गत जुन महिनामा चीनका रक्षामन्त्री वे फङ्हले अमेरिकी समकक्षी लोयड अस्टिनसँग सिंगापुरमा भएको वार्ताका क्रममा ताइवान स्वतन्त्र बनाउने प्रयास गरिएमा चीनले युद्ध गर्न नहिचकिचाउने र पृथक्तावादी सबै प्रयासलाई धूलोपीठो बनाउने चेतावनी दिएका थिए ।
पढ्नुहोस् यो पनि :
अझ त्यसमाथि केही समययता चिनियाँ जनमुक्ति सेनाको वायुसेनाले ताइवानको हवाईक्षेत्र नजिक रहेको एयर डिफेन्स आइडेन्टिफिकेसन जोनमा व्यापक रूपमा लडाकू विमानहरू उडाउन थालेको छ । ताइवानमा पृथक्तावादी स्वरहरू उच्च हुन थालेको भन्दै चेतावनी दिनका लागि चीनले यो गतिविधि बढाएको बताइन्छ ।
वायुसेनासँगै चिनियाँ जलसेनाले पनि ताइवान नजिक आफ्नो सक्रियतामा वृद्धि गरेको छ । उसले त्यहाँ विभिन्न किसिमका सैन्य अभ्यासहरू गरिरहेको छ ।
यसैबीच चिनियाँ जलसेनाको उभयचर आक्रमण जहाज हाइनान सैन्य कारवाहीका लागि योग्य बनिसकेको चीनको सरकारी मुखपत्र ग्लोबल टाइम्सले खबर दिएको छ । ताइवानमाथि चीनको आक्रमण उभयचर किसिमको हुने पश्चिमको आकलन छ ।
यससँगै चीनले ताइवानलाई नै ध्यानमा राख्दै डेढ महिनाअघि अन्य मुलुकमा युद्धको अवस्थामा बाहेक पनि चिनियाँ सेनाको तैनाथीलाई वैधता दिने परीक्षण प्रारूप (ट्रायल आउटलाइन्स) जारी गरेको छ । यी प्रारूपहरूले चीनको राष्ट्रिय सार्वभौमसत्ता, सुरक्षा तथा विकास चासोका साथै विश्व शान्ति र क्षेत्रीय स्थिरताको संरक्षण समेत गर्ने लक्ष्य लिएका छन् । ताइवानको भूमि उपयोग गरी पश्चिमले चीनको स्थिरता खलबल्याउन कोशिश गर्ने आकलनका साथ यो आउटलाइन्स ल्याइएको हो ।
पढ्नुहोस् यो पनि :
यी सबै घटनाक्रम विकसित भइरहँदा कुनै पनि बेलामा ताइवानमाथि चीनको आक्रमण हुन सक्ने आकलन अमेरिकाले गरेको छ । अनि अमेरिकी अधिकारीहरूको भनाइ र क्रियाकलापले चीनलाई आक्रमणका लागि उत्तेजित बनाउन खोजेको आभास पनि पाइन्छ ।
अमेरिकाको ट्रम्प प्रशासनले चीनविरुद्ध व्यापारयुद्ध शुरू गरेपछि अनि चीनको घेराबन्दीका लागि हिन्द प्रशान्त रणनीति ल्याएपछि उक्त प्रशासनका अधिकारीहरू ताइवान जान थालेका थिए । बाइडन प्रशासनले त्यसैलाई निरन्तरता दिएको छ र यसै वर्ष मात्र पनि अमेरिकी सांसदहरू ताइवान पुगेका छन् । अब संसद्की सभामुख नै ताइवान जान खोजेर चीनलाई सन्देश दिन चाहेकी छन् ।
त्यसो त अमेरिकी सेनाले पलोसीको भ्रमण यस समयमा उपयुक्त नभएको सुझाव दिएको राष्ट्रपति बाइडनले पत्रकारहरूलाई बताएका छन् । मासाचुसेट्स राज्यबाट एयर फोर्स वन विमान चढी वाशिङटन आउने क्रममा पत्रकारहरूसँग कुराकानी गर्दै बाइडनले सेनाको अनिच्छाको जानकारी दिएका हुन् ।
तर तिनै बाइडनले क्वाड सम्मेलनमा भाग लिन जापान गएको बेलामा पत्रकारहरूसँग कुरा गर्दै ताइवानमाथि चीनको आक्रमण भएको खण्डमा अमेरिकी सेनाले हस्तक्षेप गर्ने बताए । ताइवानका विषयमा अमेरिकाले अपनाएको रणनीतिक दुविधाको नीति परित्याग गर्ने संकेत उनले दिएको भए पनि पछि अमेरिकी अधिकारीहरूले बाइडनको आशय त्यो नभएको भन्दै विवाद थामथुम पार्न खोजेका थिए ।
पढ्नुहोस् यो पनि :
चीनलाई उत्तेजित पार्नका लागि अमेरिकी जलसेनाको युद्धपोत विगत एक सातामा तीनपटक ताइवान जलसन्धिमा प्रवेश गरेको छ । स्वतन्त्र तथा खुला हिन्द प्रशान्तको प्रतिबद्धताका नाममा अमेरिकी सेनाले चालेको कदमलाई चीनले उत्तेजनात्मक कदम भनेको छ ।
रुसले युक्रेनमाथि चलाइरहेको विशेष सैन्य कारवाहीलाई चीनले निकै ध्यान दिएर नियालिरहेको र रुसले गरेको गल्ती नदोहोरिने गरी आक्रमण गर्न खोजेको अमेरिकाको भनाइ छ ।
अमेरिकी गुप्तचर निकाय सीआईएका प्रमुख विलियम बर्न्सले बुधवार (२० जुलाईमा) यसको विस्तृत वर्णन गरे । अमेरिकाको प्रभावशाली थिंकट्यांक एस्पन सिक्योरिटी फोरमले आयोजना गरेको कार्यक्रममा बोल्दै बर्न्सले ताइवानमाथि चीनको आक्रमण अवश्यम्भावी रहेको तर यो तत्कालै नहुने बताए ।
कतिपय विश्लेषकहरूले चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको राष्ट्रिय महाधिवेशनअघि राष्ट्रपति सी चिनपिङले ताइवानमाथि आक्रमण गरी पार्टीमा आफ्नो पकड थप बलियो बनाउने र तेस्रो कार्यकाल चलाउनका लागि माहोल तयार पार्ने योजना बनाएको बताएका छन् । तर बर्न्सले उक्त आकलनलाई अस्वीकार गरेका छन् ।
बर्न्सका अनुसार, चीनले युक्रेनमा रुसको संघर्ष देखेर अहिल्यै ताइवानमाथि आक्रमण गर्नु उचित नहुने निष्कर्ष निकालेको छ । भविष्यमा आफूले द्रुत गतिमा निर्णायक विजय हासिल गर्ने सामर्थ्य प्राप्त भएको अनुभव गरेपछि चाहिँ चीनले आक्रमण गर्ने सम्भावना रहेको उनी बताउँछन् ।
उनको भनाइलाई पुष्टि गर्ने गरी अमेरिकी गुप्तचर निकाय नेसनल इन्टेलिजेन्सकी निर्देशक एभ्रिल हाइन्सले पनि सन् २०३० सम्ममा चीनले ताइवानमाथि आक्रमण गरिसक्ने बताएकी छन् । राष्ट्रपति सीले सैन्यशक्ति प्रयोग गरी ताइवानलाई चीनमा मिसाउन खोजेको हाइन्सको भनाइ छ ।
तर अमेरिकी अधिकारीहरूको यो आकलनलाई सोलोडोलो पत्याउनुपर्ने कुनै कारण छैन । चीनले ताइवानलाई मुख्यभूमिमा मिसाउने भनी आकांक्षा व्यक्त गरेको भए पनि त्यस्तो पुनरेकीकरणका लागि युद्ध नै आवश्यक छ भन्ने अर्थ निकाल्न मिल्दैन । चिनियाँ पत्रकार मु चुनशानका अनुसार, चिनियाँ जनता र चिनियाँ समाज नै युद्धको पक्षमा छैनन् ।
चिनियाँ अधिकारीहरूले चर्को कुरा गरे पनि चिनियाँ जनता युद्धमा इच्छुक नरहेको द डिप्लोम्याटमा मु लेख्छन् । तर चीनले ताइवानलाई पृथक्तावादी सोच त्याग्नका लागि र पश्चिमबाट ताइवानले पाउने समर्थन रोक्नका लागि चर्को कुरा गर्ने अनि आफ्ना हातहतियार देखाउने गरेको मुको भनाइ छ । अमेरिका र इजरायलले इरानलाई आणविक हतियार बनाउनबाट रोक्ने उद्देश्यले अपनाएको अधिकतम दबाबको रणनीति चीनले ताइवानमा लागू गर्न खोजेको उनी लेख्छन् ।
तर रुस युक्रेनमा फसे जस्तो गरी चीन ताइवानमा फसोस् र उसको आर्थिक विकासको गति रोकियोस् भन्ने उद्देश्य अमेरिकीहरूले लिएको चाहिँ देखिन्छ । ताइवानलाई करोडौं डलर बराबरको हातहतियार उपलब्ध गराउनका लागि उनीहरूले जोड दिएको देख्दा ताइवानको युक्रेनीकरण रणनीतिको आभास पाइन्छ ।
चीनले ताइवानमाथि आक्रमण गरी त्यसलाई आफ्नो अधीनमा ल्याउने परिदृश्यको आकलन गर्दै अमेरिकाको थिंकट्यांक सेन्टर फर ए न्यु अमेरिकन सिक्योरिटीले अक्टोबर २०२१ मा एउटा द पोइजन फ्रग स्ट्राटेनी शीर्षकको दस्तावेज सार्वजनिक गरेको छ । क्रिस डोगर्टी, जेनी माटुस्चाक र रिप्ली हन्टरले तयार पारेको उक्त दस्तावेजमा चीनलाई आक्रमणबाट विमुख बनाउने रणनीतिका बारेमा विशद चर्चा गरिएको छ ।
यो थिंकट्यांकको दस्तावेजलाई गम्भीरतापूर्वक लिनु जरूरी छ किनकि बाइडन प्रशासनका एसियाली प्रमुख कर्ट क्याम्बेलले मिशेल फ्लोर्नोयसँग मिलेर यो थिंकट्यांक खोलेका हुन् । यस संस्थाको दस्तावेजले बाइडन प्रशासनको सोचको थोरबहुत संकेत दिन्छ ।
हुन त ताइवानमाथि चीनको सम्भावित आक्रमणको हौवा पिटाएर अमेरिकी हतियार उद्योगलाई मालामाल बनाउने योजनाको संकेत जुलाई १ मा सीएनएनकी काइली एटवूडले तयार पारेको रिपोर्टबाट पनि पाइन्छ । त्यसमा उल्लेख भएअनुसार, अमेरिकी सांसदहरूले ताइवानलाई व्यापक संख्यामा छिटो हतियार उपलब्ध गराउन बाइडन प्रशासनलाई जोड दिइरहेका छन् ।
यी घटनाहरूलाई नियाल्दा अमेरिकीहरू ताइवानमाथि चीनको आक्रमणका लागि उत्सुक भइरहेको जस्तो लाग्छ । चिनियाँ अधिकारीहरूको बयान र चिनियाँ सेनाको गतिविधिले पनि त्यसैको संकेत गरेका छन् । र अमेरिकीहरूले बिछ्याएको यस जालोमा चीन पर्छ कि पर्दैन भविष्यले बताउनेछ ।
सरकारमा सहभागी मन्त्रीको कार्यक्षमतालाई लिएर प्रश्न उठेपछि अहिले सरकारमा रहेका मन्त्रीलाई फिर्ता बोलाएर मन्त्रिमण्डल पुनर्गठन गर्न सत्तारुढ दलहरूभित्र दबाब बढ्न थालेको छ । अपवादबाहेक सरकारमा सहभागी मन्त्रीले जनअपे...
अन्तिम समयमा आएर कुनै फेरबदल नभएको खण्डमा सम्भवत: आज एनसेलको शेयर खरिद बिक्री सम्बन्धमा छानबिन गर्न सरकारले गठन गरेको समितिले आफ्नो अध्ययन प्रतिवेदन बुझाउने छ । बहस चरम उत्कर्षमा पुगेका कारण एक निजी कम्पनीको अप्...
एकाधबाहेक अधिकांश मन्त्रीले प्रभावकारी कार्यसम्पादन गर्न नसकेपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वयंले मन्त्रीहरूलाई प्रस्ट चेतावनी दिएका छन् । नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका ला...
चरम आर्थिक संकटबाट गुज्रिएको श्रीलंकाले सन् २०२२ को अन्त्यतिर औषधि किन्ने क्षमता पनि गुमाएको थियो । ५० अर्ब डलरभन्दा बढीको विदेशी ऋण 'डिफल्ट' भएको थियो भने लाखौंले रोजगारी गुमाएका थिए । दशौं लाख मान्छे...
दुई–दुईपटक मिर्गौला फेरेको शरीर । मध्यजाडो नजिकिँदै गरेका मंसिरका चिसा दिन । त्यसमाथि वृद्धावस्था । यस्तो बेला ७० नाघेकाहरूको अधिकांश समय ओछ्यानमै बित्छ । नभए पनि घरको चार दिबारभित्र आराम गरेर अनि तात...
सत्ता र शक्तिको आडमा गैरकानूनी ढंगले सरकारी जग्गा हडप्ने नेपालको शक्तिशाली व्यापारिक घराना चौधरी ग्रुपमाथि राज्यको निकायले पहिलोपटक छानबिन थालेको छ । काठमाडौंको बाँसबारीमा ठूलो परिमाणमा सरकारी जग्गा...
ललितपुरको गोदावरीस्थित सनराइज हलमा नेकपा (एमाले)का दुई महत्वपूर्ण कार्यक्रम भए । एमालेको प्रथम विधान महाधिवेशन (२०७८ असोज १५ र १६ गते) सनराइज हलमै भएको थियो । विधान महाधिवेशनले विभाजनदेखि चौतर्फी घेराबन्दी...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...