जनता समाजवादी पार्टी नेपालका अध्यक्ष उपेन्द्र यादव सप्तरी– २ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्य पदका लागि निर्वाचनमा होमिएका छन् । 

उनलाई लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी नेपालका जयप्रकाश ठाकुर र जनमत पार्टीका डा. चन्द्रकान्त राउतले टक्कर दिइरहेका छन् ।

चुनावी प्रचारप्रसारको दौडधुपमा रहेका यादवसँग लोकान्तरकर्मीहरू विन्देश दहाल र अजय अनुरागीले निर्वाचनकेन्द्रित तथा राष्ट्रिय राजनीतिसँग सम्बन्धित विषयमा कुराकानी गरेका छन् । प्रस्तुत छ, कुराकानीको सारसंक्षेप:

चुनाव प्रचार कस्तो भइरहेको छ ?

– जनताको सहभागिता तीव्र रूपमा बढिरहेको छ । त्यसले उत्साहित बनाएको छ ।

यसपालि चुनावमा जाँदा तपाईंले के भनिरहनुभएको छ ? के वाचा गरिरहनुभएको छ ?

– हामीले लिएका नीति, गरेका प्रतिबद्धताहरू, सार्वजनिक गरेका आफ्ना घोषणाहरू र आफूले गर्न सक्ने कुराहरू जनताको माझमा हामीले लिएर गइरहेका छौं । पार्टीका नीति, योजना र कार्यक्रमहरू जनताको बीचमा राखिरहेका छौं । 

यहाँ त्रिकोणात्मक प्रतिस्पर्धा हुने भनिएको छ । तपाईंलाई अन्य उम्मेदवारले प्रतिस्पर्धा दिएकै हो ?

– हैन, त्यो चटकले प्रतिस्पर्धा हुँदैन । जनता अहिले सचेत भइसकेका छन् । कसले विगतमा अन्यायका विरुद्ध, लोकतन्त्रका लागि, परिवर्तनका लागि लड्यो, संघीय गणतान्त्रिक लोकतन्त्र कसले ल्यायो, कुन पार्टीले बलिदान दियो यी सारा कुरा जनतालाई थाहा छ । जनता समाजवादी पार्टी भनेको बलिदान र जनताको संघर्षको मैदानबाट जन्मेको हो । त्यसका नेतृत्वकर्ताहरू सक्रिय छन् । ती मूल्यांकनका आधारमा कसले कसरी चुनौती दिने ? त्यससँग कसले प्रतिस्पर्धा गर्ने ?

तपाईं यहाँको स्थानीय नभई बाहिरबाट आएको उम्मेदवार हुनुहुन्छ भन्ने कुरा उठेको सुनियो । यसबारेमा के भन्नुहुन्छ ?

– यो पनि कुनै भन्ने कुरा हो ? म सप्तरीमा जन्मेको, स्कूल पनि यहीँ पढेको, बाहिरको कलेजमा पढ्दापढ्दै यहीँ कर्मक्षेत्र बनाएको, राजनीतिक क्षेत्र यही भएको मान्छे हो । यही माटोमा जन्मिएँ, यहीँ हुर्किएँ । मेरा सबै आफन्तहरू यहीँ छन् । कसैले भ्रम फैलाउने काम गर्छ भने त्यो यथार्थ हैन, सत्य हैन । 

तपाईंले मधेशका तीनवटा आन्दोलनको नेतृत्व गर्नुभयो । तर पनि तपाईंलाई अहिलेको चुनावमा मेहनत गर्नुपर्ने अवस्था आयो नि !

– मेहनतको फल मीठो हुन्छ नि त । सित्तैमा त के पाइन्छ र ? हामीले विगतमा गरेको क्रान्ति त्यसै भएको हो र ? 

मेहनत गर्ने, जनताको बीचमा जाने कुरा त निरन्तरको प्रक्रिया नै हो । चुनाव नभएको बेलामा पनि त जनताको बीचमा गइरहेको हो । 

यहाँका स्थानीय जनताले तपाईं विगत पाँच वर्षमा यहाँ एकदम कम आउनुभयो भनिरहेका छन् । जनताको सम्पर्कमा त्यति आउनुभएन ?

– लोकतन्त्र, गणतन्त्र र संघीयतामाथि लगातार प्रहार भइरहेको छ । त्यस प्रहारलाई परास्त पार्न सक्रिय भइयो । त्यस सक्रियताका बावजूद पनि जनतासँग भेटघाट गरिरहें । जनताको अपेक्षा त हाम्रो घरमा आइदेओस्, केही खाइदेओस्, गफ गर्न पाऔं भन्ने हुन्छ । 

देशको विशिष्ट राजनीतिक परिस्थितिका कारण त्यो सम्भव भएन । पार्टीका अध्यक्षहरूले त्यसरी सक्दैनन् । जनताले त्यो कुरा बुझेका पनि छन् । तर केही आफैं दिग्भ्रमित भइरहेकाहरूले जनताकहाँ बसेन, खाएन भनेर दुष्प्रचार गरिरहेका छन् । 

२०७४ सालको निर्वाचनमा तपाईंको मुख्य एजेन्डा संविधान संशोधन थियो । अहिले ती मुद्दाहरू गौण भएको जस्तो देखिन्छ । विकासलाई तपाईंले जोड दिइरहनुभएको रहेछ । प्राथमिकता बदलिएको हो ? 

– विकास त चाहिन्छ । हामीलाई दुईटा कुराले निर्देशित गरिरहेको छ ः पहिलो, राजनीतिक अधिकार र परिवर्तन । दोस्रो, सुशासन, विकास र समृद्धि । विकास नभइकन गरीबी, बेरोजगारी अन्त्य हुँदैन । त्यसलाई अन्त्य नगरिकन प्रदेश र देशको समृद्धि सम्भव छैन । जनताको अधिकार, पहिचान, असमानता र विभेदको अन्त्यका साथै आर्थिक विकासको एजेन्डालाई हामीले एकसाथ अघि बढाइरहेका छौं ।

संविधान संशोधनको मुद्दाचाहिँ के भयो ?

– हामीले जारी गरेको घोषणा र प्रतिबद्धतापत्रमा पनि हाम्रो प्राथमिकता राजनीति नै हो । संविधान संशोधन, शासकीय स्वरूपमा परिवर्तन, निर्वाचन प्रणाली तथा न्यायिक प्रणालीलाई सुधार, उत्पीडित समुदायको मुक्ति, उनीहरूको पहिचान स्थापना, उनीहरूलाई मूलधारमा ल्याउने, मधेशी जनताको मुक्ति, अन्य राष्ट्रियताहरूको मुक्तिको लडाइँ हामी लडिरहेकै छौं । यो हाम्रो उच्च प्राथमिकतामा परेको छ । 

मधेश प्रदेशमा तपाईंको सरकार थियो । अहिले तपाईंहरू प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभाहरूमा पनि उठिरहनुभएको छ । कति सीट आउँछ होला ?

– हामी यो प्रदेशमा सरकार बनाउँछौं । प्रतिनिधिसभामा पनि हामी पहिलेको भन्दा धेरै सीट जित्छौं । 

एमालेसँग तालमेल गरेर जाँदा तपाईंलाई धेरै गाह्रो भइरहेको छ भन्छन् नि ! 

– एमालेसँग तालमेल गर्नु कुनै नयाँ कुरा हो र ? हामीले पहिले पनि एमालेसँग मिलेर सरकार बनाएको हो । गणतान्त्रिक नेपालको पहिलो सरकार एमाले, माओवादी र हामीले बनाएका हौं । त्यसपछिका हरेक सरकारमा तालमेल भएकै हो, सहकार्य भएको हो । 

अचम्मको कुरा त, शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री हुँदा माओवादीको टाउकोको मूल्य तोकेका थिए । आज त्यही टाउकोमा चढेर शेरबहादुरजी हिँडिरहनुभएको छ । हाम्रो त केही सीटमा तालमेल मात्र हो । 

एमालेसँग गठबन्धन गर्नुभयो तर कतिपय सीटमा असन्तुष्टि भएर बेग्लाबेग्लै चुनाव प्रचार भइरहेको देखियो । 

– पहिले त तपाईंको प्रश्न नै सुधार्नुपर्ने भयो । हामीले गठबन्धन गरेका हैनौं । केही सीटमा तालमेल मात्र गरेका हौं । हामी ८१ सीटमा संसदीय चुनाव लड्दैछौं । त्यसमध्ये १७–१८ सीटमा मात्र हाम्रो तालमेल हो । कसैले सबै ठाउँमा तालमेल देख्छ भने त्यो देख्नेको दोष हो । 

रौतहटमा हामीले एमाले र जसपाका उम्मेदवार बेग्लाबेग्लै प्रचार गरिरहेको देख्यौं । 

– त्यहाँ हामीले तालमेल नै गरेका छैनौं । केही आन्तरिक समस्या पनि छन् त्यहाँ । 

मंसिर ४ मा सत्ता गठबन्धनकै सरकार बन्न सक्छ । त्यस्तोमा तपाईंहरू के गर्नुहुन्छ ? 

– कहाँ गठबन्धनको सरकार बन्छ र ? तपाईंहरू कुन दुनियाँमा हुनुहुन्छ ?

सरकार कसको बन्छ त ?

– हाम्रो बन्छ । हाम्रो तालमेलबाट सरकार बन्छ ।

अनि अहिलेको तालमेल नै गठबन्धन बन्छ त ?

– चुनावको परिणामपछि कस्तो परिस्थिति विकास हुन्छ, त्यसलाई हामी हेर्छौं ।

समाजवादी केन्द्र बनाउने कुरा थियो । त्यो के हुन्छ ?

– त्यो चुनावपछिको कुरा हो ।