माघ २०, २०८०
नृत्यका पारखीहरूका लागि लुम्बिनी प्रदेशमा लोकप्रिय नाम हो किशोर थापा । रुपन्देहीका किशोरको परिचय खाली नृत्यकार (डान्सर)मा मात्र सीमित छैन । उनी नृत्य निर्देशक, गायक, मोडल र फूटबल खेलाडीको रूपमा समेत उत्तिकै च...
घर नजिकैको खुला चौरमा लहरै पार्किङ गाडी हेर्न तोयनाथ गौतम घरिघरि गइरहन्छन् । गाडीको अवस्था के छ, टायर बिग्रिसकेकी ? इन्जिनको मोबिल जम्यो कि, ब्याट्री नचल्ने भयो ? वा अरु केटाकेटीले बिठ्याइँ पो गरे कि ?
झन्डै २ महिनादेखि चल्न नपाएका उनका लाखौं लगानीका गाडीको हालतले बेचैन बनाउँदो रहेछ ।
‘दिनरात निद्रा पर्दैन । बैंकको ब्याज कहिले तिर्ने हो ? चल्न नपाएको गाडी झन् बिग्रिँदै जाने भो,’ गौतम निराश मुद्रामा भन्छन् ।
पोखरा महानगरपालिका–७ अन्नपूर्ण टोलका ४० वर्षीय तोयनाथ यातायात व्यवसायी हुन् । १८ वर्षदेखि व्यवसायमा आवद्ध उनको सम्पत्तिका नाममा ४ गाडी छन् । पृथ्वी राजमार्ग बस सञ्चालक कम्पनी प्रालिअन्तर्गत चल्ने ती गाडी पोखराबाट काँकडभिट्टा, जोमसोम, दरबाङ र बागलुङ आउजाउ गर्छन् ।
तर कोरोना महामारीले गत वर्षझैं यसपालि पनि खुला आकाशमा घामपानी खाँदै थन्किएका हुन् । वरिपरि घाँसमा डुबेका छन् । लामो समय एकै ठाउँमा राखिरहँदा घामपानीले टायर, ब्याट्री, मोबिल लगायतमा खराबी उत्पन्न हुनेमा चिन्तित छन् । पछि मर्मत गरेर चलाउनुपर्दा पनि २–३ लाख रुपैयाँ जति खर्च पर्ने उनले बताए । किनकि गाडीको एउटा चक्का फेर्नुपरे कम्तीमा १५ हजार रुपैयाँ पर्छ ।
यी पीडा र चिन्ता सबै कोरोना महामारीका कारण उत्पन्न भएका हुन् । महामारी नियन्त्रणका लागि देशभर डेढ महिनादेखि लकडाउन (निषेधाज्ञा) जारी छ । कास्कीमा पनि जिल्ला प्रशासन कार्यालयले गत वैशाख १५ गतेदेखि निषेधाज्ञा गरेको छ ।
जेठ मसान्तसम्म बढाइएको पछिल्लो निषेधाज्ञाको आदेशअनुसार अन्य सेवाझैं अत्यावश्यकबाहेक निजी तथा सार्वजनिक यातायातका कुनै पनि सवारीसाधन चलाउन दिइएको छैन ।
‘कोरोनाको दोस्रो लहर शुरू भएसँगै हामीहरूलाई वैशाख लागेदेखि नै प्रभाव परेको थियो । लामो दूरीका यात्रामा मानिसहरू निस्कन कम भइसकेको थियो । हत्तपत्त बस चढ्दैन्थे,’ उनले भने, ‘पोहोरको लकडाउनले ढाड सेकेकोमा पछि केही भइहाल्छ कि भन्दाभन्दै अहिले झन् ठूलो महामारी बनेर आयो । कोरोनाका कारण यतिखेर विषम परिस्थितिमा छौं । यसको वर्णन गरिसाध्य छैन । हातमुख जोड्न पनि समस्या पारिसकेको छ ।’
गाडी चल्न नपाउँदा आम्दानी सुको छैन । गाडी खरिदमा बैंकबाट लिएको ऋणको साँवा–व्याज तिर्नुपर्छ । ४ गाडीको गरी मासिक झण्डै २ लाख रुपैयाँ किस्ता तिर्नुपर्नेमा अहिले नसकेको गुनासो उनले गरे ।
‘हामीलाई त यो समस्या कोरोना महामारी शुरू भएको १५ महिनादेखिकै हो,’ लोकान्तरसँगको कुराकानीमा उनले भने, ‘अघिल्लो वर्षको चैत ११ गतेदेखि झण्डै ८ महिनासम्म गाडी चलाउन पाइएन । बीचमा कोरोना हटेजस्तो भयो । कात्तिकदेखि अलिअलि शुरू भयो । यातायात व्यवसाय सुध्रिँदै गएकोमा फेरि वैशाख १५ गतेदेखि बन्द गर्नुको विकल्प भएन ।’ कोरोना कहिले हट्ने हो र व्यवसायमा कहिले फर्किन पाइने हो निश्चित नभएको उनले बताए ।
गाडीको मोडल अनुसार मासिक किस्ता कुनैको ५० हजार, कुनैको ५२ हजार, कुनैको ५८ हजारसम्म पर्दो रहेछ । गत वर्ष बैंकले ६ महिना किस्ता अवधि पछाडि सारेर सुहलियत दिए पनि पुनः अवस्था उस्तै दोहोरिएको गौतमले सुनाए । तर ब्याज त तिर्नु नै थियो । साँवा मात्र पर सार्दा पनि के–के शुल्क तिर्नुपर्ने रैछ, तिरेर ६ महिना पछि त धकेलियो । ‘तर अहिले त्यस्तो अवस्था छैन । कति पर सार्ने ? समय घर्किंदै जाँदा गाडी पनि पुरानो हुने भएकाले बैंकलाई पनि गाह्रो छ,’ उनले भने, ‘क्लोजिङ बेला भयो भन्दै फोन आउन थालिसक्यो । हामीलाई पनि सधैं सारेर भएन । कहिले कसरी तिर्न सकिने हो निश्चित नै भएन । तिर्न जसै पर्यो ।’
यसका लागि उनले एउटा उपाय सुझाएका छन् । उनी राज्य तहबाटै केही पोलिसी ल्याई ब्याजदरमा अलि न्यूनतम दर तोकिए सहज हुने बताउँछन् । ‘पर धकेलेर र सारेर मात्रै समस्याको समाधान हुँदैन,’ उनले भने ।
पोखरामा प्रधान कार्यालय रहेको पृथ्वी राजमार्ग बस सञ्चालक कम्पनीसँग हाल करीब १ हजार ४०० गाडी आबद्ध छन् । कास्की कोरोनाको उच्च जोखिम क्षेत्र भनी स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले नयाँ भेरियन्ट सहितको कोरोनाको दोस्रो लहर शुरू हुँदा तोकेको थियो ।
कास्कीमा अझै पनि करीब १ हजार जना कोरोनाका सक्रिय संक्रमित छन् । गण्डकी प्रदेशमा यसको संख्या झण्डै ५ हजार छ । प्रदेशमा एकैदिन सबैभन्दा धेरै ३० जनाको मृत्यु भएको रेकर्ड छ ।
नृत्यका पारखीहरूका लागि लुम्बिनी प्रदेशमा लोकप्रिय नाम हो किशोर थापा । रुपन्देहीका किशोरको परिचय खाली नृत्यकार (डान्सर)मा मात्र सीमित छैन । उनी नृत्य निर्देशक, गायक, मोडल र फूटबल खेलाडीको रूपमा समेत उत्तिकै च...
भगवान् गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी विश्वकै लागि शान्तिक्षेत्र हो । यो क्षेत्र आउँदो महिना विशेष हुने भएको छ । विश्वकै प्रतिष्ठित र ठूलो पुरस्कार मानिने नोबेल पुरस्कार विजेताहरूको जमघट हुने भएपछि विशेष हुन लागेक...
रोल्पाका देवराज बुढामगर गाउँकै साधारण किसान हुन् । परिवर्तन गाउँपालिका–४ पाथावाङ निवासी देवराजका ६ छोरी र एक छोरा सरकारी जागिरे छन् । छोराको आसमा ६ छोरी जन्माए देवराज र उनकी श्रीमती नन्दाले । हुन पन...
प्रगतिशील राजनीतिको 'फ्रन्टलाइन'मा देखिने नेताहरू जति कठोर हुन्छन्, त्यो भन्दा बढी ‘इमोसनल र सेन्टिमेन्टल’ पनि हुन्छन् । त्यस्तै ‘इमोसनल फिलिङ्स’का बाबजुद परिस्थितिले कठोर बन्दै गएक...
पोखराका अशोक खड्काको पारिवारिक वातावरण सानैदेखि उद्यमशीलताको थियो । उनका बुवा सधैं एकै सुझाव दिइरहन्थे– नेपालमै केही गर्नुपर्छ । उनको बालमस्तिष्कमा त्यही छाप पर्यो । विदेश जाने सोच कहिल्यै बनाएनन् । नेप...
श्रीमान्–श्रीमती नैं शाखा अधिकृत, त्यो पनि एकसाथ । यस्तो सुखद संयोग सरकारी सेवामा प्रवेश गर्न चाहनेमध्ये कमैलाई मात्र जुर्ने गर्छ । तर, गुल्मीको धुर्कोट गाउँपालिका वडा नम्बर–६ का सुरेन्द्र पाण्डे र रमित...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...