पुस १८, २०८०
देशका विभिन्न शहरमा गरिब–मजदूरहरूले छाक काटेर सहकारीमा जम्मा गरेको पैसा बदनियतपूर्ण ढंगले हिनामिना गरेर टेलिभिजनमा लगानी गरेको विषयले बजार तातिरहेको छ, जसमा जोडिएका छन् रास्वपा सभापति रवि लामिछाने...
असार १२, २०७९
कानुन मन्त्रीबाट राजीनामा गर्ने क्रममा २०७५ साउन ८ गते शेरबहादुर तामाङ रुँदै रुँदै सिंहदरबारबाट बाहिरिएको दृश्य अझैपनि धेरैले बिर्सन सकेका छैनन् । बंगलादेशमा अध्ययनरत छात्राको सम्बन्धमा दिएको एउटा अभिव्यक्तिका कारण उनी राजीनामा गर्न बाध्य भएका थिए ।
‘नैतिकताका आधारमा दिएको’ राजीनामाको प्रसंग अहिले पनि यदाकदा संसदमा उठ्ने गर्दछ । राजीनामा गरेपनि उनीप्रति सहानुभूति थियो । फलस्वरुप पछि केपी ओलीकै क्याविनेटमा दोहरिएर मन्त्री बने । सर्वोच्च अदालतको आदेशले १३ दिनमै पद गुम्यो यो बेग्लै कुरा हो ।
शेरबहादुर तामाङ रुँदै बाहिरिएको चार वर्षपछि सिंहदरबार छाड्दै गर्दा आइतवार रामकुमारी झाँक्री त्यसैगरी रोइन् । यसपटक रामकुमारीको रुवाइमा त्यति धेरै सहानुभूति र आलोचना दुवै मिश्रित छ । सत्ता छाड्नु पर्दा रोएको भनेर व्यंग्य र कटाक्ष भइरहेको छ ।
पछिल्ला २० दिनमा सत्ता घटक नेकपा एकीकृत समाजवादीमा देखिएको घटना नेपालको संसदीय राजनीतिका लागि अनौठो थियो । झण्डै ९ महिना अघि पार्टीको सिफारिसमा सरकारमा सहभागी भएका मन्त्रीलाई नेकपा एसले जेठ २२ गते फिर्ता बोलाउने निर्णय गर्यो । ६ महिनामा मन्त्री परिवर्तन गर्ने पूर्व सहमति अनुसार नयाँलाई अवसर दिन भन्दै चार जना मन्त्रीको नाम सिफारिस भयो ।
तर, पार्टी सचिवालयको निर्णयलाई मन्त्रीहरुले चुनौती दिए । पद थमौतीका लागि मन्त्रीहरु कहिले बालुवाटार त कहिले खुमलटार धाएका थिए । संसदमा बजेट पेश भएको र विनियोजन विधेयकको मन्त्रायगत छलफल बाँकी रहेको भन्दै प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले जेठ २३ मा शपथ गराउन अस्वीकार गरे ।
पार्टीभित्र मन्त्री फेर्न दवाव पर्ने भएकोले नेकपा एसको निर्णय कार्यान्वयन नगराउन माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले समेत देउवालाई साथ दिए । आइतवार शहरी विकास मन्त्री नियुक्त भएका मेटमणि चौधरीले प्रचण्डले खेल्दा नेकपा एसका मन्त्रीले शपथ लिन नपाएको आरोप लगाएका थिए ।
धूलिसात भएको रामकुमारी र विरोध खतिवडाको क्रान्तिकारी छवि
रामकुमारी झाँक्रीको परिचय क्रान्तिकारी युवा नेतृको थियो । एमालेको शक्तिशाली अखिलको अध्यक्ष भएर उनी राजनीतिमा परिचित भएकी थिइन् ।
२०७४ सालमा प्रत्यक्ष चुनाव लड्न चाहेकी उनी गुल्मीबाट टिकट नपाएपछि समानुपातिकबाट सांसद बनिन् । जनआन्दोलनको समयमा प्रहरीको लाठीबाट घाइते रामकुमारीलाई अहिले प्रदेश १ को मुख्यमन्त्री रहेका राजेन्द्र राईले काँधमा उचालेर अस्पताल लग्दै गरेको तस्वीर अहिले पनि चर्चामा आउँछ ।
रामकुमारीलाई पोष्टर गर्लको उपमा पनि दिइएको थियो । एमाले अध्यक्ष केपी ओलीको ‘अधिनायकवाद’बाट उन्मुक्तिको लागि भन्दै नयाँ पार्टी बनाउन निर्वाचन आयोगमा माधव नेपालको हात समाएर हिँडेको तस्विरले रामकुमारीको राजनीतिक यात्रालाई उचाइमा पुर्यायो । हिम्मत वाली भन्दै उनको प्रशंशा भयो, त्यो राप सेलाउन नपाउँदै उनी शहरी विकासजस्तो आकर्षक मन्त्री बनिन् ।
सरकारमा सहभागी भएपनि ९ महिनामा कुनै उलेख्य काम गर्न नसकेकी रामकुमारी एकपछि अर्को विवादमा फसिन् । आफ्नो क्रान्तिकारी विरासत विर्षेर उनी पिर्के सलामीमा रमाउन थालिन् । चर्को विरोध हुँदा पनि उनले पिर्के सलामी गलत थियो भनेर आत्मालोचना गर्नुको सट्टा प्रतिरक्षा र प्रतिवादमा उत्रिइन् ।
राष्ट्रपति विद्या भण्डारीलाई दिएको अभिव्यक्तिका कारण गतवर्ष उनी केही घण्टा प्रहरी हिरासतमा पुगेकी थिइन् । चौतर्फी दवावका कारण उनी हिरासतमुक्त भइन् । अभिव्यक्ति स्वतन्त्रतामा संकुचन लगाएको भन्दै उनले प्रतिनिधि सभा विघटनविरुद्ध आयोजना गरिएको सभामा मुखमा कालो टेप टाँसेर पुगेकी थिइन् । सरकार छाड्ने बेलामा उनले देखाएको रवैया र दम्भले राष्ट्रपति भण्डारीविरुद्ध दिएको उनको अभिव्यक्ती फिका बनेको छ ।
गत महिना रामकुमारीका विरोधीले बंगलादेशको एउटा भवनको तस्वीर सार्वजनिक गर्दै रामकुमारीको भन्दै अफवाह फैलाउन खोजे । यो फैल्याउने काममा एमालेका कार्यकर्तादेखि यो देशका स्थापित लेखकसम्म थिए । सरकारमा गएका र सार्वजनिक पद धारण गर्ने व्यक्तिलाई विना प्रमाण भ्रष्ट करार गर्ने यो परपीडक समाज हो । त्यस बखत रामकुमारीको पक्षमा जनमत देखिएको थियो ।
जब पार्टीको निर्णय लत्याउँदै सरकारबाट नहट्ने बालहट प्रदर्शन गर्न लागिन्, रामकुमारीको क्रान्तिकारी विरासत क्षणभरमै धुलाम्मे भयो । राजनीतिक भविष्य भएको नेत्री भविष्यमा पनि मन्त्री बन्ने सम्भावना छँदै थियो । यो सरकार बढीमा ६ महिना चल्ने हो । अरु केही दिन मन्त्री बन्न नपाएको र सरकार छाड्नु पर्दा झरेको उनको आँसुप्रति सहानुभूति भन्दा विरोध धेरै देखिएको छ ।
ती विरोध यी विरोध
२०४८ सालको प्रतिनिधि सभामा सभामुख थिए, नेपाली कांग्रेसका दमननाथ ढुंगाना । त्यही प्रतिनिधि सभामा एमालेको सांसद थिए, विरोध खतिवडा ।
संसदीय इतिहास राजनीतिको कुरा गर्दा २०४८ सालको संसदलाई मानक मानिन्छ । जसलाई जीवन्त बनाउने यी पात्र थिए । क्रान्तिकारी छविका विरोधले नियमापत्ति गर्छ भनेर थाहा पाएपछि मन्त्रीहरु सजग हुन्थे भनिन्छ ।
पञ्चायतमा पनि जनपक्षीय उम्मेदवार खतिवडा मकवानपुरमा क्रान्तिकारी छवि बनाएका छन् । पटक पटक सांसद निर्वाचित भएपनि उनले मन्त्री बन्ने अवसर पाएका थिएनन् । नेकपा एमाले विभाजनमा माधव नेपाललाई दह्रो साथ दिएका खतिवडाले पार्टी निर्देशन अनुसार सरकार छाड्ने बेलामा देखाएको बचपनाले उनको क्रान्तिकारी छविलाई धूलिसात बनायो ।
सरकारबाट बाहिरिएका अर्का दुई पात्र प्रेम आले र कृष्णकुमार श्रेष्ठको बारेका समाजले धेरै टिप्पणी गरेको छैन । केपी ओली सरकारमा बनमन्त्री रहेका आले २०७८ साउन ५ गते देउवाले विश्वासको मत लिने क्रममा फ्लोर क्रस गरेर नेकपा एसमा ढल्किएका थिए ।
राजनीतिक सिद्धान्त भन्दापनि सत्ताका लागि उनले जतिबेला पनि रंग बदल्न सक्छन् । चुनावको बेलासम्म उनी नेकपा एमाले या कांग्रेसमा गए भने आश्चर्य मान्नु पर्दैन । जसपा सांसद सुरेन्द्र यादव अपहरणको बात लागेका तनहुँका किसान श्रेष्ठ पनि मन्त्री बन्नकै लागि माधव नेपालकोमा आएका थिए ।
चार मन्त्री फिर्ता प्रकरणले नेकपा एसभित्र हलचल मात्र ल्याइदिएन, मन्त्री छाड्न चारजनाले गरेको तिकडमले अर्को संसदीय विकृतिको उजागर गरेको छ ।
नेताहरु मन्त्री बन्न किन मरिहत्ते गर्छन् र मन्त्री बनेकाहरू पद छाड्नु पर्दा किन प्राण त्यागेजस्तो गर्छन् भन्ने अहम प्रश्न र बहस आइतवार घर फर्केकाहरूले उजागर गरिदिएका छन् ।
पदलोलुपताको नयाँ उदाहरण दिएर उनीहरु बिदा भएका छन् ।
ज्यान गए मन्त्री त्याग्दैनौँ भनेकाहरू घर फर्केका छन र नयाँ चार जनाले झण्डा हल्लाउने अवसर पाएका छन् ।
देशका विभिन्न शहरमा गरिब–मजदूरहरूले छाक काटेर सहकारीमा जम्मा गरेको पैसा बदनियतपूर्ण ढंगले हिनामिना गरेर टेलिभिजनमा लगानी गरेको विषयले बजार तातिरहेको छ, जसमा जोडिएका छन् रास्वपा सभापति रवि लामिछाने...
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
आफ्नो तेस्रो कार्यकालको दोस्रो वर्षलाई प्रभावकारी बनाउने भनी दाबी गरेका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले कांग्रेस महामन्त्री गगन थापालगायत केही नेतासँग नियमित सल्लाह सुझाव लिन थालेका छन् । रा...
अन्तिम समयमा आएर कुनै फेरबदल नभएको खण्डमा सम्भवत: आज एनसेलको शेयर खरिद बिक्री सम्बन्धमा छानबिन गर्न सरकारले गठन गरेको समितिले आफ्नो अध्ययन प्रतिवेदन बुझाउने छ । बहस चरम उत्कर्षमा पुगेका कारण एक निजी कम्पनीको अप्...
दुई–दुईपटक मिर्गौला फेरेको शरीर । मध्यजाडो नजिकिँदै गरेका मंसिरका चिसा दिन । त्यसमाथि वृद्धावस्था । यस्तो बेला ७० नाघेकाहरूको अधिकांश समय ओछ्यानमै बित्छ । नभए पनि घरको चार दिबारभित्र आराम गरेर अनि तात...
सरकारमा सहभागी मन्त्रीको कार्यक्षमतालाई लिएर प्रश्न उठेपछि अहिले सरकारमा रहेका मन्त्रीलाई फिर्ता बोलाएर मन्त्रिमण्डल पुनर्गठन गर्न सत्तारुढ दलहरूभित्र दबाब बढ्न थालेको छ । अपवादबाहेक सरकारमा सहभागी मन्त्रीले जनअपे...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...