जनकपुरधाम– बारा जिल्लामा आएको विनासकारी आँधीहुरीका कारण महिलाहरूलाई शौच गर्न समस्या भएको छ । घरसँग शौचालय पनि भत्किएकाले गाउँका पीडित महिलाहरूलाई शौचालयका लागि समस्या आई लागेको हो ।

‘हुरी बतासका कारण घरसँगै शौचालय पनि भत्कियो, ‘बाराको फेटा गाउँपालिका वडा नम्बर ३ पुरनिया गछिया टोलकी एकबाल मियाँकी जेठी छोरी तहजुन नेसाले भनिन्, ‘शौचालय नभए पछि शौचका लागि महिलाहरूलाई धेरै अफ्ट्यारो भएको छ ।’ 

त्यति मात्र होइन उनीहरू कपडा अभावका कारण दुई दिनदेखि नुहाएका पनि छैनन् । दिसा पिसाब लाग्दा खुला खेतमै जानु पर्ने बाध्यता सुनाउँदै उनले भनिन्, ‘त्यो पनि दिनमा जान सकिएको छैन, रातमा मात्र शौचालय गर्न खेतमा जानुपर्ने स्थिति छ ।’

मंगलवार उनको गाउँमा मेला नै लागेको थियो । १० हजारभन्दा बढी मानिसहरू गाउँमा आएका कारण दिनमा खेतमा शौच गर्न सम्भव नभएकाले प्रायःजसो महिलाले दिसा पिसाबलाई रोकेर राख्नु परेको उनले सुनाइन् । नेसाले घरमा उनका आमा मोबिना खातुन, भाइबुहारीहरू बिस्मिल्ला खातुन, कालमा खातुन  र उनकी बहिनी सियाना खातुन गरी पाँच जना महिला सदस्य छन् । 

बुहारी बिस्मिल्ला घाइते छिन् । अर्की बुहारी कालमा खातुन गर्भवती पनि छन् । उनले भनिन्, ‘गर्भवती हुँदाहुँदै पनि घरबाट बाहिर निस्किने बेला पर्खालले उनी किचिएर घाइते भइन् ।’ उनको विरगंजस्थित नारायणी उपक्षेत्रीय अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ । 

सोही गाउँकी ३५ बर्षीया महिला मायदा खातुन खुला चापाकलमैं नुहाई रहेकी थिइन् । हावाहुरीले संरचना भत्काइदिएपछि उनी खुला आकाशमुनी नुहाउन बाध्य भएकी हुन् । मंगलवार दिनको करिब २ बजे चापाकलमा नुहाउँदै थिइन् । उनको पनि घरसंगै शौचालय पनि भत्किएको छ । ‘घर भत्किनुका साथै सबै सामान हुरी बतासले उडाएर लग्यो,’ उनले लोकान्तर संग भनिन्, ‘कपडा लत्ता समेत नभएकाले चापाकलमा टाउको नुहाउन लागेको हो ।’ 

पहिले उनको घरमा रहेको चापाकलमा चारै तिरबाट पर्खालले घेरिएको थियो । चापाकलमैं नुहाउने घर समेत बनेकाले घरका सबै महिला सदस्यहरू त्यहाँ नुहाउने गर्थे । तर, अहिले खुला रुपमै नुहाउनु पर्ने स्थिति आएको छ । एक त आँधीका कारण गाउँमा ठूलो बज्रपात भएको छ, अर्को तर्फ महिलाहरूलाई आएको यो समस्या सामधान गर्नु अत्यन्तै आवश्यक रहेको भन्दै मायदा खातुनले भनिन्, ‘के सरकारले हाम्रो लागि सेफ्टी ट्यांक बनाइ दिन्छ ?’ 

शौचालयलाई गाउँमा सेफ्टी ट्यांक नै भन्ने गरिएको छ । प्रदेश सरकारले प्रभावितहरूको पुनर्वासका लागि घर बनाउने घोषणा पनि गरि सकेको लोकान्तरले उनलाई जानकारी गराउँदा उनी आश्चर्यचकित हुँदै सोध्न थालिन्, ‘ए सरकारले हामीलाई घर बनाई दिन्छ त ।’ कतिवटा कोठाको घर बनाई दिन्छ, शौचालयसहितको घर बनाउछ त भन्दै उनले प्रश्न गरेकी थिइन् ।

महिनावारी भएका महिलालाई समस्या 
सोही गाउँकी ४५ बर्षीया नाजमा खातुले शौचालय समस्यासंगै महिलाहरूको अर्को समस्या बारे ध्यानाकर्षण गराइन् । उनको घरमा ३ छोरी र १ बुहारी छन् । महिलाहरूलाई हुने गरेको महिनावारीका लागि सरकार वा राहत ल्याउने संस्थाले सेनेटरी प्याड समेत ल्याउनुपर्ने उनले सुझाव छ ।

‘गाउँमा कतिपय महिला महिनावारी भएका हुन सक्छन् । अहिले सबै लत्ताकपडा भग्नावशेषमा दबिएका कारण महिलाको इज्जत जोगाउन समस्या परेको हुन सक्छ ? गाउँमा अहिले पनि महिलाहरूले महिनावारी हुँदा कपडा नै प्रयोग गर्ने गरेको उनले सुनाइन् । उनका अनुसार महिलाले महिनावारी हुँदा प्याड प्रयोग गर्दैनन् । प्याड पनि राहत सामग्री संगै ल्याउँदा उपयुक्त हुने उनले बताइन् ।

गाउँमा कतिपय सुत्केरी महिला तथा गर्भवती महिलालाई समेत अप्ठ्यारो हुने गरेको छ । उनीहरूको पर्याप्त हेरचाह वा स्यारसुसारका लागि आवश्यक पर्ने ओत वा छत समेत नहुँदा बढी नै समस्या भई रहेको खातुनले जानकारी दिइन् । आइतवार राति आएको विनासकारी आँधीहुरीका कारण बारा जिल्लामा ठूलो जनधनको क्षति भएको छ । घर भत्किएका छन् ।