कात्तिक ८, २०८०
असोज तेस्रो साता बिहीबार, बुकीबाट गोठ औल झर्ने दिन । लाहुरेहरू आउनु र बुकीबाट गोठालाहरूको हुल गाउँमा झर्नु दशैंको रौनक हो । ‘भोलि साँझ डाँफे चराउन जाने’, सुत्ने बेला गोठमा सल्लाह भयो । घर...
बस्तीमा कोरोनाको डर भाइरसजस्तै फैलिएको थियो । चीनको वुहान, इटली, न्युयोर्क तथा लण्डनमा कोरोनाको झरी लागेको थियो । झरीले भिज्ने डरका कारण हुकुम्वासी बस्तीका सबै जनाले छाता ओढेका थिए ।
कोरोनालाई संक्रमण वा रोगको रूपमा होइन कालको रूपमा चित्रित गरिएको थियो । कालसँग सबैलाई डर लाग्छ ।
हुकुम्वासी बस्तीका पिटर शिव खानलाई हनहनी ज्वरो आयो । सुख्खा खोकीले रातलाई समेत दिन बनायो । ओछ्यानमा सुतिरहँदा पनि थकाइले क्लान्त बनायो ।
‘हैन बूढी, चियामा चिनी किन नराखेको ?' पिटरले आफैँ दुई चम्चा चिनी राखे । चिया उस्तै खल्लो थियो। ‘स्याला, डुब्लिकेट चिनी !’ चिनीलाई मनमनै गाली गर्दै उनले तीन चम्चा चिनी थपे । जिब्रोका स्वाद अंकुरहरू बिरक्त भए ।
नाकमा कपडा झुण्ड्याउने क्लिप लगाएर उनी शौचालय गए । सय वर्षको पिनासलाई समेत जरैदेखि उखेल्ने शौचालयमा कुनै गन्ध आएन । उनले नाकको क्लिप खोलेर खल्तीमा राखे । अहँ! शौचालयमा गन्धको नामोनिसान छैन ।
कोठामा गएर रेडियोको कान बटारे । रेडियोले फुक्दै थियो– 'यदि तपाईंलाई ज्वरो आएमा, सुख्खा खोकी लागेमा, सास फेर्न गाह्रो भएमा, अत्यधिक थकाई लागेमा तथा स्वाद र गन्ध हराएमा कोरोना संक्रमण हुनसक्छ ।
पिटरका हातखुट्टा लुला भए, ओठमुख सुकेर बोल्न नसक्ने भए । त्यसपछि उनी अस्पताल गएर पीसीआर टेस्ट गरे ।
अर्को दिन रातो बत्ती बाल्दै तथा हुइँहुइँ गर्दै उनको घर अगाडि एम्बुलेन्स आयो । उनलाई एम्बुलेन्समा राखेर अस्पताल लग्यो । हुकुम्वासी बस्ती शिल गर्यो । त्यो बेला नेपालमा संक्रमण भर्खर भित्रिएको थियो । त्यसैले सरकार निकै फुर्तिलो थियो ।
हुकुम्वासी बस्तीमा कोरोना आयो रे भन्ने समाचारले काठमाडौं स्तब्ध भए । धेरैले सुरुवाल भिजाए । रातलाई अनिदो बनाए । सञ्चार माध्यमले डर युक्त मसला पाए, तिललाई ताड बनाए ।
हुकुम्वासी बस्तीमा ठूलो सन्नाटा छायो । सिलबन्दी खोलेपछि पनि मान्छेहरू घरबाहिर निस्किन हिम्मत जुटाउनु पर्ने अवस्था आयो ।
५ दिनपछि एम्बुलेन्स पिटरको घरमा आयो । उसकी श्रीमती तथा ४ जना छोराछोरीको नमूना लिएर गयो ।
अर्को दिन एम्बुलेन्स फेरि आयो । बाँकी ५ जनालाई पनि लिएर गयो । सञ्चार माध्यमले सनसनीपूर्ण समाचार बनाए– 'शेयर गर्नुहोस्, पिटरको घरका ६ जनालाई यस्तो भयो ।'
२ हप्ता अस्पतालमा बसेपछि उनीहरू घरमा फर्किए । सबै जनाले सजिलोसँग कोरोनालाई जिते भन्ने समाचार आयो ।
आफन्त तथा छिमेकीसँग आफ्ना अनुभव सुनाउन ऊ व्यग्रातुर थियो । रोकथामका उपाय बताउने चाहना थियो उसको । अस्पतालको बसाइमा उसले आफन्त तथा छिमेकीलाई खुब सम्झेको थियो ।
छिमेकीहरू उसको घरको बाटो हिँड्न छाडे । उसलाई देखे पनि टाउको मोड्न थाले । उसको घरबाट हावा आउँछ कि भनेर आफ्ना झ्यालढोका बन्द गरे। उसले गरेको फोन उठाउन छाडे । उसको घरअगाडि विद्युत्को पोलमा पोस्टर टांगे- खबरदार ! पिटर शिव खान तथा उसको परिवार घरबाहिर निस्केमा हामीले यो बस्तीबाट निष्कासन गर्नेछौं ।
बिहानै दूध ल्याउने दाइले खबर गरे पनि दूध ल्याएनन् । सागसब्जी तथा अन्य सामान किन्न पसल जाँदा पसलेले देखेको नदेख्यै, सुनेको नसुन्यै गरे । पिटरले झमक्क साँझ परेपछि भेष बदलेर टाढाको बजारमा गएर आवश्यक सामग्री किनेर ल्याउने गर्यो ।
*****
पिटरको छोराले नयाँ मोटरसाइकल ल्यायो। पिटरको घर कुन हो भन्दै फ्रिज, स्मार्ट टेलिभिजन, सोफा, माइक्रो ओभन आदि सामान बोकेका भरिया देखिन थाले । पिटरको परिवार नयाँ कपडामा देखिन थाल्यो। घरबाट मासु र बासमती चामलको बासना छिमेकीका घरसम्म फैलियो ।
यो देखेर छिमेकमा उकुसमुकुस भयो । उनीहरूले आफ्नो मोबाइललाई स्यानिटाइजरले सफा गरेर तथा डबल मास्क लगाएर आफ्नो घरबाट पिटरलाई फोन गरे । ‘पिटर दाइ, घरमा नयाँ सामान आइरहेका छन् । छोराछोरीको बिहे गर्न लाग्नुभएको हो ?’
‘कहाँ बिहे गर्नु ? हामी सबैले एक / एक लाखको कोरोना बिमा गरेका थियौं । त्यहाँबाट ६ लाख आयो । त्यही पैसाले मोटरसाइकल, फ्रिज, माइक्रो ओभन, टिभी, सोफा किनेको हो भाइ ।’
यो खबर कोरोनासरि हुकुम्वासी टोलमा फैलियो ।
- पिटरलाई कोरोना भएकोले सरकारबाट दश लाख मिल्यो रे !
- उसले पैसा भुसुक्कै पाएजस्तो छ ।
- कहाँ हुनु ? कोरोना बिमाको पैसा पाएको हो ?
- एक पटकराम्रोसँग बुझ्नुपर्यो ।
छिमेकीहरू लाइन लागेर बिमा गर्न गए । सबैले एक–एक लाखको बिमा गरे ।
*****
लकडाउनका कारण हुकुम्वासी बस्तीका धेरैजना बेरोजगार भए । सानोतिनो व्यवसाय गर्ने पेशाबाट विस्थापित भए ।
दैनिक काम गरेर खाने धेरै परिवारको चुल्हो बल्न मुस्किल भयो ।
पिटर शिव खानको छोरो पल्सर बाइकमा हुइँकिइरहेको थियो ।
*****
छिमेकी घरमा कानेखुसी शुरू भयो ।
- अब त्योबाहेक अर्को उपाय भएन ।
- आखिर कोरोना लागेर पिटरको घरमा कोही पनि मरेन ।
- सरकारले फ्रीमा उपचार गर्दोरहेछ ।
- अहिले त कोरोना छ्यापछ्यापी छ, अस्पताल बस्नु पर्दैन । घरमै बस्न पाइन्छ ।
- म टेकुको पीसीआर चेक गर्नेको लाइनमा बस्छु, सकभर इन्डियाबाट आएका मान्छेको बीचमा । तँ न्युरोड, इन्द्रचोक, असन र भोटाहिटी जा, नाकमुनि मास्क लगाएर । तिमी तरकारी बजारमा चिउँडोमा मास्क लगाएर छानीछानी तरकारी किन्न जाऊ । तँ अस्पतालमा लखरलखर हिँड, खल्तीमा मास्क राखेर । केटाकेटी घरमा नबस, खेल्न जाऊ । अब घरमा स्यानिटाइजर र साबुन बन्द ।
*****
हुकुम्वासी बस्तीका युवा पल्सर बाइक खोज्न भीडमा हिँडे । गृहिणी माइक्रो ओभन र फ्रिज खोज्न तरकारी बजार गए । तन्नेरी/ तरुनीहरू टिभी, दराज तथा नयाँ कपडा खोज्न सार्वजनिक बसमा चढ्न थाले ।
केटाकेटी दशैंको खसी खोज्न टोलमा खेल्न गए ।
१० दिन खोजमा निरन्तर लागेपनि परिणाम केही आएन । उनीहरू दिक्क भए । थप केहि दिन मेहनत गरेपछि छोरालाई ज्वरो आयो, खोकी लाग्यो । उनीहरू निकै खुशी भए ।
यसको उपलक्ष्यमा कुखुराका पांग्रा र नंग्रा ल्याएर भोज खाए । उसलाई सबैको सामु खोक्न लगाए, जबर्जस्ती हाच्छ्युँ गर्न लगाए ।
*****
बिमाको पैसा पाउन सरकारी प्रयोगशालाको रिपोर्ट मात्र मान्य हुन्छ भनेर छिमेकी पल्सर बाइकले भनेको थियो । उनीहरू बिहानै पीसीआर टेस्ट गर्न टेकुस्थित प्रयोगशालामा गए । बुवा, आमा, ४ जना दिदी र ऊ ।
उनीहरूले औंला भाँचे – ७ जना अर्थात ७ लाख । केटोले भन्यो– मैले सबैलाई सारेको हो, त्यही भएर मलाई पल्सार बाइक चाहिन्छ ।
दिदीहरूले भने – हामीले त एक–एकवटा ब्रासलेट किन्ने हो । आमाको इच्छा थियो, माइक्रो ओभन र फ्रिज किन्ने । उसको बुवाको इच्छा थियो, ६४ इन्चको स्मार्ट टिभी ।
स्वाब दिएपछि उनीहरू घर फर्किए । सबैले मनमनै प्रार्थना गरे –हे ईश्वर, हाम्रो सकारात्मक परिणाम अर्थात पोजिटिभ रिपोर्ट आओस ! उसका बुवाले पोजिटिभ रिपोर्ट आयो भने दक्षिणकालीमा कालो बोको चढाउने भाकल गरे, आमाले पशुपतिनाथलाई नरिवल चढाउने भाकल गरिन् ।
*****
अर्को दिन घरमा एम्बुलेन्स आएन । सरकारी फोन आयो ।
ऊ अर्थात् छोराको रिपोर्ट पोजिटिभ आयो । बाँकी सबैको नेगेटिभ ।
रिपोर्ट थाहा पाएपछि हुर्रे भन्दै ऊ चार हात उफ्रियो ।
‘हाम्रो खप्परमा भाग्य लेखेको भए पो ? कोरोनाले समेत हेप्यो हामीलाई ।’ घरमा ८५.७ प्रतिशत निराशा छायो ।
*****
पल्सरप्रेमीलाई उच्च ज्वरो आयो, स्वाद र गन्ध हरायो । खोकी सुख्खा स्याँस्याँतर्फ बढुवा भयो । रातभर पखाला लागेर ऊ इन्तु न चिन्तु भयो । धेरैपटक पखाला लागेकोले मुहान आगो जस्तै पोल्यो, चहरायो । टिभीमा भने झैँ ऊ बेहोस् हुन लागेको, अलिअलि बोहेस भएको तथा पिशाव नआएकाले उसका बुवा तथा दिदीहरूले अस्पताल र एम्बुलेन्समा फोन गरे । १०२ नम्बर कहिले व्यस्त हुन्थ्यो, कहिले उठ्दैनथ्यो, कहिले बिग्रिएको आवाज आउँथ्यो ।
अस्पतालहरूमा एम्बुलेन्स प्याक छन् भनेर उत्तर आयो । निरुपाय भएपछि पल्सर बाइकले उसलाई बाइकको पछाडिराखेर तथा उसको छाती र कम्मरमा सलले आफ्नो शरीरसँग बाँधेर टेकु अस्पताल, बीर अस्पताल, टिचिङ अस्पताल, पाटन अस्पताल, एपीएफ अस्पताल आदि सरकारी अस्पतालमा दौडियो । सबै ठाउँबाट एउटै उत्तर आयो– बेड खाली छैन।
उसका बुवाले रुँदै पल्सर बाइकलाई फोन गरे– मेरो ४ वटा छोरीपछि जन्मिएको एउटा छोरोलाई जसरी भएपनि बचाउनु पर्यो बाबु । बरु यो झुप्रो बेचौंला । आमा र दिदीहरू रुँदारुँदा बोल्न सक्ने अवस्थामा थिएनन् ।
*****
पल्सर बाइकले अनेक अनुरोध गरेपछि एउटा एम्बुलेन्स पायो । बाइकलाई अस्पतालको पार्किंगमा छोडेर ऊ प्राइभेट अस्पताल चहार्न थाल्यो । कुनै पनि अस्पतालमा बेड पाइएन । उता पल्सरप्रेमी झाडापखाला, ज्वरो र खोकीको कारण इन्तु न चिन्तु भएको थियो, पानीपानी भनिरहेको थियो । उसलाई जीवनजल खुवाउँदै एम्बुलेन्सलाई नाम थाहा भएका जति अस्पतालमा पुर्यायो तर कतै एउटा बेड भेटिएन ।
बल्लतल्ल एउटा प्राइभेट अस्पतालको गल्लीमा भुइँ भेटियो । त्यहाँ उसलाई सलाइन दिन शुरू गरियो । २ लाख डिपोजिट गर्नुपर्छ भनेकोले पल्सर बाइकले उसको बुवालाई खबर गर्यो । उसका बुवाले दुई लाख खोज्नका लागि सरकारी तथा प्राइभेट धेरै आफन्तलाई अनुरोध गरे ।
सबैको एउटै उत्तर आउँथ्यो – यो लकडाउनले जोगी बनायो हजुर । एक हजार पनि छैन । अनेक प्रयत्नपछि उसले गल्लीमा २ लाख भेटायो । त्यसको ब्याज निकै चर्को थियो । छोराको जीवनको लागि उसले मिटर ब्याजको मतलब गरेन ।
दुई लाख अस्पताललाई बुझाएपछि उसका लागि बेड मिल्यो । उ गल्लीबाट बेडमा प्रमोसन भयो । अस्पतालले भनेको थियो – उहाँको अवस्था सिरियस छ । आईसीयूमा राख्नुपर्ने हुनसक्छ । पाँच लाख भोलिसम्म डिपोजिट गर्नुहोला । उसको बुवालाई खलखली पसिना आयो । कहाँ खोज्ने पाँच लाख ? ऊ एक्लै बोल्यो - आफन्तहरू देवता भएपछि निकै गाह्रो हुँदो रहेछ ।
अस्पतालबाट फोन आयो – तपाईको बिरामी एकदम सिरियस छ । हामीकहाँ आईसीयू खाली छैन । अर्को अस्पतालमा लैजानुहोला ।
उसले श्रीमती तथा छोरीका गहना बेच्यो । ससुरालीबाट अलिअलि ऋण पायो । छिमेकीबाट अलिअलि ऋण पायो । पल्सर बाइकले मोटरसाइकल बेचेर अलिकति जोहो गर्छु भनेर पार्किङ गरेको अस्पतालमा गयो । बाइक चोरी भएछ । त्यसपछि उसले आफ्नै घरबाट गहना चोरेर ल्यायो । यसरी ५ लाख जम्मा भयो ।
अस्पतालमा पुगेर उसले आईसीयूमा राख्न अनुरोध गर्यो । बेड खाली छैन भन्ने जवाफ पायो । उसले लाखका पाँचवटा बिटा निकालेपछि अस्पतालले एउटा मात्र बेड खाली छ भन्यो । कुरो मिल्यो । ऊ हर्षले विभोर भयो ।
उता घरमा पल्सर प्रेमीको आमालाई कन्ट्याक्ट ट्रेसिंग गर्दा पीसीआर पोजिटिभ आयो । उसकी आमा दम, सुगर, प्रेसर र मुटुको दीर्घ बिरामी थिइन् । उनलाई एकदम गाह्रो हुँदै गयो ।
एउटा कोभिड अस्पतालको फिभर क्लिनिकमा छातीको एक्स रे गर्दा कोभिड निमोनिया तथा छातीमा पानी भरिएको देखियो । उनलाई तुरुन्तै आईसीयूमा राख्नुपर्ने भयो । सरकारी अस्पतालमा एउटा बेड पनि भेटिएन । प्राइभेट अस्पताल पनि प्याक थिए । प्राइभेट अस्पतालमा उपचार गर्ने स्रोत सुकेको थियो ।
उसको बुवालाई असह्य पिडा भयो । यता श्रीमतीलाई कहाँ उपचार गर्ने टुंगो छैन । उता छोराको हालत के हुने हो ? उनको दिमागले काम गर्न छोड्यो ।
अस्पतालबाट फोन आयो– तपाईंको बिरामीको अवस्था अत्यन्तै नाजुक भयो । भेन्टिलेटरमा राख्नुपर्छ । ५ लाख अहिल्यै डिपोजिट गर्नुहोला ।
पल्सर बाइकले भन्यो – अंकल काकीलाई सरकारी अस्पतालको इमर्जेन्सीमा छाडेर आउँछु । अस्पतालले जे गर्छ, गर्छ । पल्सर प्रेमी आइसीयुमै छ, निश्चय पनि अस्पतालले मर्न दिने छैन ।
उसलाई खलखली पसिना आयो, छाती कसियो, मुटुबाट शुरू भएको दुखाइ दाहिने हाततिर फैलियो, एकाएक सास बढ्यो अनि ढल्यो ।
त्यसपछि पल्सर बाइकले जबर्जस्ती एउटा ट्याक्सी रोकेर साथीको बुवालाई मुटु अस्पतालको इमर्जेन्सीमा पुर्याएर भाग्यो ।
असोज तेस्रो साता बिहीबार, बुकीबाट गोठ औल झर्ने दिन । लाहुरेहरू आउनु र बुकीबाट गोठालाहरूको हुल गाउँमा झर्नु दशैंको रौनक हो । ‘भोलि साँझ डाँफे चराउन जाने’, सुत्ने बेला गोठमा सल्लाह भयो । घर...
गुणराज ढकाल सामाजिक सञ्जालमा अभ्यस्त हुन थालेपछि अध्ययन गर्ने बानी निकै घटेको छ । सामाजिक सञ्जालमा आउने टिप्पणीबाटै हामीले आफ्नो दृष्टिकोण बनाउने गर्दछौं । विषयको गहिराइसम्म पुगेर अध्ययन तथा विश्लेषण गर...
गोपाललाई सानैदेखि धूमपानको लत बसेको थियो, शायद संगतको प्रभाव भनेको यही हुनुपर्छ । घरमा बाबुदाजुहरू हुक्का तान्थे । त्यति बेलाको चलन के भने सबैभन्दा सानोले तमाखु भर्नुपर्ने । त्यतिसम्म त ठीकै थियो, सल्काएर समे...
विसं २०७९ को मदन पुरस्कार प्राप्त गरेको ‘ऐँठन’ उपन्यासका लेखक विवेक ओझालाई गृहनगर टीकापुरमा विभिन्न संघसंस्थाले सम्मान गरेका छन् । ओझालाई नेपाल रेडक्रस सोसाइटी टीकापुर उपशाखा, उद्योग वाणिज्य सङ्घ, ...
लेखक एवं पत्रकार अखण्ड भण्डारीको उपन्यास ‘बोरा’ विमोचन भएको छ । अन्नपूर्ण पोस्ट दैनिकका प्रधान सम्पादक भण्डारीको ‘बोरा’ उपन्यास शुक्रवार काठमाडौंमा आयोजित कार्यक्रममा विमोचन गरिए...
त्यो शिक्षकले पढायो, नेता बन्न सिकायो र त आज देशको बागडोर चलाइरहेका छौ । त्यो शिक्षकले पढायो, कर्मचारी बन्न सिकायो र त आज देशको प्रशासन चलाइरहेका छौ । त्यो शिक्षकले पढायो, डाक्टर बन्न सिकायो र त आज हजारौ...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...