कात्तिक २५, २०८०
बुटवलका कुलचन्द्र पाण्डे सफल पर्यटन व्यवसायी हुन् । कुनै समय भारतको एउटा कम्पनीमा काम गरेका पाण्डे अहिले रूपन्देहीमा ‘एसियन ब्राण्ड’ चम्काउने ‘टुरिजम’ उद्यमीका रूपमा चिनिन्छन् । तीन दशकअघि...
कात्तिक ३, २०७८
अन्नको भण्डारका रूपमा चिनिने लुम्बिनी प्रदेशमा तीन दिन देखिको बेमौसमी झरीले धान बालीमा ठूलो नोक्सान पुर्याएको छ ।
किसानले धान काटेर सुकाएको खेत ताल बनेका छन् । काटेर भित्र्याउन तयार भएको धान कतै बाढी पसेर बगाएको छ भने कतै पूरै डुबेको छ ।
लहलहाउँदो धान धेरै दिन पानीमा डुबिरहेपछि उम्रिन थालेको छ । मौसम विभागले यस वर्षको मनसुन बाहिरिएको बताएपछि किसान धान काट्न खेतमा पसेका थिए ।
कृषि, खाद्य प्रविधि तथा भूमि व्यवस्था मन्त्रालयका अनुसार प्रदेशको झण्डै ३७ हजार हेक्टरमा काटेर सुकाइएको धान कामै नलाग्ने गरी नोक्सान भएको छ ।
लुम्बिनी प्रदेश कृषि निर्देशनालयका प्रमुख याम नारायण देवकोटाले ३६ हजार ४८० हेक्टर क्षेत्रफलको धान नोक्सान भएको बताए ।
‘लुम्बिनी प्रदेशमा ३ लाख १७ हजार ४१४ हेक्टर क्षेत्रफलमा धान खेती लगाइएको छ । किसानले ५५ हजार हेक्टर क्षेत्रको धान भित्र्यइसकेका थिए,’ देवकोटाले लोकान्तरसँग भने, ‘पानी र हावाहुरीले ५५ हजार हेक्टरको धान ढलाएको छ । बाँकी धान अझै काट्न बाँकी छ ।’ ढलेको धान पनि पानीमा डुबेको छ ।
लुम्बिनीमा रुपन्देही, कपिलवस्तु र बर्दियामा धान उत्पादन धेरै हुुने जिल्ला हुुन् । यिनै तीन जिल्लामा पानीले बढी क्षति पुर्याएको देवकोटाको भनाइ छ । प्रदेश सरकारले प्रदेशका १२ वटै जिल्लाका कृषि ज्ञान केन्द्रबाट क्षतिको तथ्यांक संकलन गरेको थियो । पानी कटान गर्न मिल्ने खेत भए काट्न किसानलाई देवकोटाले आग्रह गरे । सरकारले बीउमा किसानलाई अनुदान दिने गरी छलफल अगाडि बढाएको उनले बताए ।
असोज अन्तिम सातादेखि कार्तिकसम्म धान भित्र्याउने समय हो । रूपन्देहीको दक्षिणी क्षेत्र मर्चवार, सियारी, शुद्धोधन, सम्मरीमाई, कोटहीमाई, तिलोत्तमा, देवदह, कञ्चनलगायत क्षेत्रका धेरै किसानले खेतमा धान काटेका छन् । यी धानको पकेट क्षेत्र पनि हुन् ।
‘खेतमा धान पूरै पाकेको थियो’ देवदह वडा नम्बर १ की किसान ज्ञानु रोकाले भनिन्, ‘बाढी र वर्षाले कामै नलाग्ने बनायो । वर्षभरीको गुजारा अब कसरी गर्ने ? राज्यले किसानलाई राहत उपलब्ध गराउनुपर्छ ।’ उनले अहिलेसम्म कात्तिकमा यति ठूलो पानी परेर धान बिगारेको थाहा नभएको बताइन् ।
पाल्पाको माडी फाँटमा पनि हावाहुरी सहितको वर्षाले सबै धान लडाएको छ । खेतमा पानीका मूल फुटेका छन् । चिदिपानी, दमकडा, रामपुर, खहरे लगायत धान धेरै राम्रो हुने खेतका सबैजसो धान ढलेको त्यहाँका किसानहरूले बताए । त्यस्तै डुम्रे, दोभानलगायत क्षेत्रमा तिनाउ खोलाको बाढी पसेको तिनाउ गाउँपालिका पाल्पाका प्रवक्ता राजेश श्रेष्ठले बताए ।
उता दाङमा पनि काटेको धान उम्रिन थालेको छ । ‘काटेको धान उम्रियो’ दाङका किसान हरिराज धितालले भने, ‘धान स्याहार्न नपाउँदै उम्रिन थाल्यो । अब के खाने होला ?’ दाङ जिल्लाका सबैजसो किसानको धान खेतमै छ ।
काटेर सुकाएको धान पानीले भिजेर उम्रिन थालेको छ । लगातार परेको पानीका कारण दाङका १० स्थानीय तहमा भित्र्याउन तयार भएको ३० प्रतिशत धान पूर्णरूपमा क्षति भएको हो । जिल्लाको दंगीशरण गाउँपालिका र राप्ती गाउँपालिकामा करिब १५० हेक्टर धान खेतमा बाढी पस्दा काटेर सुकाएको धान बगाएको कृषि ज्ञान केन्द्रका कृषि प्रसार अधिकृत रुद्रमणि पौडेलले जानकारी दिए ।
राप्ती गाउँपालिकास्थित राप्ती नदी किनारमा रहेको करीब १५० विघा खेत राप्ती नदीमा आएको बाढीले कटान गरेको छ । जिल्लामा ३९ हजार हेक्टर जमिनमा धान खेती गरिएको थियो । राज्यले क्षति अनुसारको राहत दिनुपर्ने किसानहरूको माग छ ।
बर्दियाको ठाकुरबाबा, गुलरिया, बाँकेको कोहलपुर, नेपालगञ्जलगायत धेरै क्षेत्रमा काटेको धान नष्ट भएको छ ।
पानी परिरहेको चार दिन हुँदा समेत प्रदेश सरकारले किसानको क्षतिबारे अहिलेसम्म स्पष्ट बोल्न सकेको छैन ।
लुम्बिनी प्रदेशका मुख्यमन्त्री कुलप्रसाद केसीले पानीले धानमा क्षति पुगेका किसानलाई राहत प्याकेज ल्याउने बताए ।
‘क्षतिको विवरणहरू संकलन भैरहेको छ । क्षतिको आधारमा किसानलाई राहत प्याकेज घोषणा गर्छौं,’ उनले भने, ‘बेमौसमी झरीले किसानलाई दुःख दियो ।’
यस वर्ष समयमै पानी परेको प्रदेशमा धान उत्पादन राम्रो भएको थियो । किसानले मल र बीउ पनि सहज रूपमा प्राप्त गरेका थिए ।
अहिले पनि लुम्बिनी प्रदेशका सबैजसो जिल्लामा पानी परिरहेको छ । वर्षा अझै केही दिन जारी रहने जल तथा मौसम विभागले जनाएको छ ।
बुटवलका कुलचन्द्र पाण्डे सफल पर्यटन व्यवसायी हुन् । कुनै समय भारतको एउटा कम्पनीमा काम गरेका पाण्डे अहिले रूपन्देहीमा ‘एसियन ब्राण्ड’ चम्काउने ‘टुरिजम’ उद्यमीका रूपमा चिनिन्छन् । तीन दशकअघि...
रोल्पाका देवराज बुढामगर गाउँकै साधारण किसान हुन् । परिवर्तन गाउँपालिका–४ पाथावाङ निवासी देवराजका ६ छोरी र एक छोरा सरकारी जागिरे छन् । छोराको आसमा ६ छोरी जन्माए देवराज र उनकी श्रीमती नन्दाले । हुन पन...
पोखराका अशोक खड्काको पारिवारिक वातावरण सानैदेखि उद्यमशीलताको थियो । उनका बुवा सधैं एकै सुझाव दिइरहन्थे– नेपालमै केही गर्नुपर्छ । उनको बालमस्तिष्कमा त्यही छाप पर्यो । विदेश जाने सोच कहिल्यै बनाएनन् । नेप...
श्रीमान्–श्रीमती नैं शाखा अधिकृत, त्यो पनि एकसाथ । यस्तो सुखद संयोग सरकारी सेवामा प्रवेश गर्न चाहनेमध्ये कमैलाई मात्र जुर्ने गर्छ । तर, गुल्मीको धुर्कोट गाउँपालिका वडा नम्बर–६ का सुरेन्द्र पाण्डे र रमित...
भगवान् गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी विश्वकै लागि शान्तिक्षेत्र हो । यो क्षेत्र आउँदो महिना विशेष हुने भएको छ । विश्वकै प्रतिष्ठित र ठूलो पुरस्कार मानिने नोबेल पुरस्कार विजेताहरूको जमघट हुने भएपछि विशेष हुन लागेक...
समय : आइतवार बिहान ७ बजे स्थान : नलगाड नगरपालिका, १ चिउरी, जाजरकोट (भूकम्पले सबैभन्दा धेरै क्षति पुर्याएको ठाउँ) ‘मेरी आमालाई किन यस्तो भयो ? मलाई पनि बाँच्न मन छैन,...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...