असोज ५, २०८०
वरिष्ठ मुटु रोग विशेषज्ञ डा. ओम मूर्ति ‘अनिल’द्वारा लिखित पुस्तक ‘जीवन्त सम्बन्ध’ लोकार्पण गरिएको छ। शुक्रबार राजधानीको बसुन्धरामा एक कार्यक्रमकाबीच लेखक डा. ओम मूर्तिकी आमा राजकुमा...
दशैं मान्नासाथ सुटुक्क हिँडेको गोपाल सोही दिन साँझ मामा घर पुग्यो । मामाको घर पुग्न छिटो हिँडे १ दिन र ढिलो हिँडे डेढ दिन लाग्थ्यो ।
पढ्ने उद्देश्यले मामा घर त पुग्यो तर त्यहाँ पनि त्यस्तो वातावरण पाएन । कारण त्यहाँ पनि नजिक स्कूल थिएन ।
मामाको बाध्यता आफ्नै, खर्च सामल हालेर पढ्न राखिदिने शक्ति थिएन । १५ दिनजति मामाका छोराहरूका साथमा गाईबाख्रा चराएर बस्यो । कहिले गोठालो जान्थ्यो, कहिले घाँस दाउरा त कहिले घरकै अन्य काम सघाउने गथ्र्यो ।
१ दिन बिहान खाना खाएर के बसेको थियो अचानक भाउन्न छुटेर आयो । उसको मनले भन्यो, यसरी बसेर हुँदैन तर जाने कहाँ थाहा थिएन । तैपनि मसक्क आँटेर उठ्यो र ‘मामा ! हिँडे है’ भन्दै बाटो लाग्यो ।
मामाले राम्ररी ‘कता भान्जा ?’ भन्न पनि भ्याएका थिएनन्, उसले आँगनको डिल काटिसकेको थियो । मामा घरमाथि डाँडामा एउटा ठूलो चौतारो थियो, जहाँबाट हालको गण्डकी प्रदेशमा पर्ने प्रायः सबै हिमाल देखिन्थे । एकछिन सुस्ताउने विचार गरी चौतारोमा बसेर तिनै हिमाल र आसपासका पहाडी दृश्यमा आँखा लगायो ।
हेर्दाहेर्दै मनमा कताकता गोरखा तान्द्राङ भन्ने स्थानको सम्झना आयो । उसले तान्द्राङमा हाईस्कूल छ भन्ने सुनेको थियो । हेडमास्टर वनारसबाट आचार्य पास गरी आएका भान्दाइ नाता पर्ने राजु खनाल छन् भन्ने पनि सुनेको थियो, बुवा हरिदासबाट अघि कुनै बेला । त्यसपछि उसको मनले त्यतै जाउँ भन्यो र २ दिन हिँडेर पुग्यो पनि तर त्यहाँ पनि भने जस्तो भएन ।
भर्खर लागू भएको नयाँ शिक्षाका कारण हाईस्कूल खारेजीमा परेको रहेछ । भान्दाइ राजु खनाल आरुघाट भीमोदय हाईस्कूलमा सरुवा भएका रहेछन् ।
भान्दाइ बिहान ८ बजे खाना खाएर हिँड्थे, साँझ ७ बजेतिर घर पुग्थे । न उनको साथमा बसेर पढ्ने अवसर मिल्थ्यो, न न आरुघाट झरेर पढ्न सकिने अवस्था थियो । केही दिन त्यतै हल्लिएर करीब डेढ महिनापछि घर फक्र्यो । घरमा बुवा हरिदास रगतमासीले नराम्ररी थलिएका रहेछन् । दशैंमा घरमै पालेको मोटो खसीको मासु खाएपछि शुरू भएको रगतमासी अझै ठीक भएको रहेनछ । त्यतिबेला गाउँमा अस्पताल पुगेको थिएन । बिरामी पर्दा गाउँघरकै जडीबुटीमा भर पर्नुपथ्र्यो । साह्रै भए मात्र कविराज, वैद्यको खोजी हुन्थ्यो ।
कविराज, वैद्य कहाँ लगिदिने मानिस थिएनन् । मानिस खोजेर जाने उनको आफ्नै हैसियत थिएन । आमा र भाइबहिनीले जडिबुटीको रस खुवाएका त रहेछन् तर छोएको रहेनछ । बुवाको हालत देख्नासाथ नरमाइलो मान्दै जडिबुटी खोज्न जंगलतिर लाग्यो । गाउँले जडीबुटीबारे राम्रै जानकार थियो ऊ । पहिले पनि बुवालार्ई पखाला लागेको बेला उसले नै भट्टेको जरा, कोइरालाको बोक्रा र अम्माको पात पिसेर खुवाउने गरेको थियो ।
यस्तैमा एकपटक उसले कोइरालाको बोक्रा ताछ्न खोज्दा खुर्पाले आफ्नै घुडा छप्काएको थियो । त्यसले बनाएको खत उसको घुँडामा ताजै थियो । त्यसमाथि यसैका कारण झण्डै १ महिना थलिन परेको कुरा किन बिर्सन्थ्यो र ? जे होस् उसले जंगलबाट जडीबुटी ल्याएर बुवालाई खुवायो, जसले रोग ठीक पारेको भए पनि रगतमासीले गलेकाले कमजोरी भने पछिसम्म पनि कायमै थियो ।
बुवा हरिदास ठीक भएपछि गोपालले पुनः घर छाड्ने विचार गर्यो तर भइदियो के भने त्यति नै बेला बुवाले बसाइ सर्ने कुरा निकाले । कारण के परेको थियो भने हरिदासलाई सो स्थान साँघुरो भइसकेको थियो । एक त गरीब थिए, जग्गाजमिन खासै थिएन । दोस्रो कुरा भएको जमिनमध्ये पनि लेकको बारी बेचेर चितवनमा हालिसकेका थिए । साथमा भएको घरबारी र २ सुर्को खेतको उब्जनीले धान्नै छाडिसकेको थियो । त्यसैले करीब २ कोस परको पखेरो बारी किन्ने निधो गरेका थिए उनले ।
जग्गा सुक्खा पखेरो भए पनि खनीखोस्री खान पुग्ने खालको थियो । मकै, कोदोबाहेक मास, भटमास, बोडी, बदाम प्रशस्तै फल्थे । यही लोभमा हरिदासले बसेको स्थान बेचेर जग्गा किन्न खोजेका हुन् । सायद त्यसै भएर हुनुपर्छ आमा जमुनाले पनि स्वीकृति दिएकी थिइन् । बुवाआमाको कुरा गोपाललाई पनि ठीकै लाग्यो र घर छाड्ने विचार थाती राखी बसाइ सर्ने काममा सघाउन थाल्यो ।
खाडीबाट निकालेको मल गह्रौं हुने भएकाले टाढा ओसार्न गाह्रो पथ्र्यो । यस्तो अवस्थामा पहिले मललार्ई सुकाउने चलन थियो त्यतातिर । लेकको बारीमा मल पुर्याउन हरिदासले पनि त्यस्तै गर्ने गरेका थिए । अहिले पनि त्यस्तै गर्न लागे हरिदास । यस काममा गोपालले पनि राम्रै सघायो । बसाइ सर्ने भन्ने कुरा भन्न जति सजिलो, गर्न त्यति नै गाह्रो रहेछ । घरका मालसामान बोक्नैपर्यो, मलखाद ओसार्नै पर्यो । अन्नपात, भाँडावर्तन, दाउरा, फर्निचर भइहाले । यसैका लागि नै झण्डै २ महिना लाग्यो ।
बसाइ सर्ने काम राम्ररी सकिन पनि भ्याइएको थिएन वर्षाले छोपिहाल्यो, जसले गर्दा त्यो साल गोपालले घरबाट निस्कन पाएन । खेतीपातीमा लागेर असार र साउन बितायो । हेर्दाहेर्दै भदौ पनि आयो । आखिर समय न हो किन रोकिन्थ्यो र ? कसैले काम भ्याएको छैन भनेर रोकिन थाल्यो भने संसारै चल्दैन । संसार देखाउने पनि समयले हो, बनाउने र बिगार्ने पनि समयले नै हो । उसले एकैसाथ धेरै काम गर्नुपर्ने हुन्छ । त्यसैले चाहेर पनि रोकिन पाउँदैन ।
गाउँघरमा भदौ लागेपछि खेत गोड्ने काम शुरू हुन्छ । गोपाल पनि बुवा र भाइबहिनीका साथमा खेत गोड्न जान्थ्यो तर मन भने त्यहाँ हुँदैनथ्यो । यताउता भड्किरहन्थ्यो । कहिले यता कहिले उता । १ दिन साँझ खाना खाएर सुतेको निद्रै परेन उसलाई । पूरा रात कोल्टे फेर्दैमा बित्यो । मानसिक ज्वारभाटाले यति सतायो कि एकैछिन पनि निदाउन पाएन ।
बिहान उज्यालो हुने बेलासम्म उसको बेचैनीको डिग्री बढेर धान्नै नसक्ने भइसकेको थियो । यही बेसुरापनले झिसमिसेमै कसैले थाहा नपाउने गरी पुनः घर छाड्न बाध्य पार्यो उसलाई । त्यसपछि कता पुग्यो अहिलेसम्म थाहा पाउन सकिएको छैन ।
वरिष्ठ मुटु रोग विशेषज्ञ डा. ओम मूर्ति ‘अनिल’द्वारा लिखित पुस्तक ‘जीवन्त सम्बन्ध’ लोकार्पण गरिएको छ। शुक्रबार राजधानीको बसुन्धरामा एक कार्यक्रमकाबीच लेखक डा. ओम मूर्तिकी आमा राजकुमा...
गुणराज ढकाल सामाजिक सञ्जालमा अभ्यस्त हुन थालेपछि अध्ययन गर्ने बानी निकै घटेको छ । सामाजिक सञ्जालमा आउने टिप्पणीबाटै हामीले आफ्नो दृष्टिकोण बनाउने गर्दछौं । विषयको गहिराइसम्म पुगेर अध्ययन तथा विश्लेषण गर...
असोज तेस्रो साता बिहीबार, बुकीबाट गोठ औल झर्ने दिन । लाहुरेहरू आउनु र बुकीबाट गोठालाहरूको हुल गाउँमा झर्नु दशैंको रौनक हो । ‘भोलि साँझ डाँफे चराउन जाने’, सुत्ने बेला गोठमा सल्लाह भयो । घर...
सानीमा भेट्न चितवन गएको थियो गोपाल चार दिन हिँडेर । राप्ती किनार नजिकको सानो गाउँमा बस्दै आएकी थिइन् उनी, जो पहाडमा खान लाउन नपुगेपछि केही वर्ष अघि पुगेकी हुन् त्यतातिर । त्यतिबेला अहिलेजस्तो यातायातको साधन...
त्यो शिक्षकले पढायो, नेता बन्न सिकायो र त आज देशको बागडोर चलाइरहेका छौ । त्यो शिक्षकले पढायो, कर्मचारी बन्न सिकायो र त आज देशको प्रशासन चलाइरहेका छौ । त्यो शिक्षकले पढायो, डाक्टर बन्न सिकायो र त आज हजारौ...
वरिष्ठ पत्रकार तथा साहित्यकार आचार्य कमल रिजालद्वारा लिखित उपन्यास ‘सुकर्म’को अंग्रेजी संस्करण ‘डीप क्वेस्ट' प्रकाशित भएको छ । २०६९ सालमा नेपालीमा प्रकाशित उक्त उपन्यासको अंग्रेजी संस्करणलाई स...
स्वधर्म भन्ने शब्द हामीमध्ये धेरैले सुन्ने गरेका छौँ । स्वधर्मको आदि शिक्षक, प्रचारक वा आचार्य भगवान् कृष्ण हुन् । उनले सर्वप्रथम अर्जुृनलाई यसको शिक्षा दिएका थिए कुरुक्षेत्रको युद्ध मैदानमा । यसका आधुनिक व्याख्याता भने ...
गठबन्धनको नयाँ समीकरणसँगै पुनर्गठित मन्त्रिपरिषद्मा नेकपा (माओवादी केन्द्र)का तीन मन्त्री दोहोरिए । पार्टी नेतृत्वको निर्णयप्रति केही युवा सांसदले आक्रोश व्यक्त गरे । माओवादी पार्टी एउटा भए पनि सहायक गुट धेरै छन्...
उमेरले ३५ वर्ष पुग्नै लाग्दा मैले लोकसेवा आयोगको फाराम भरें । ३५ वर्ष कटेको भए फाराम भर्न पाउँदैनथें, तर नियुक्ति लिँदा भने ३५ वर्ष कटिसकेको थिएँ । लोकसेवा आयोगको सिफारिशअनुसार क्षेत्रीय सिञ्चाइ निर्देशनालयले...