स्वदेशी चियाको आन्तरिक बजार प्रवद्र्धन गर्ने लक्ष्यसहित बुटवलमा शुक्रवारदेखि नेपाली चियाको बृहत् राष्ट्रिय प्रदर्शनी तथा ‘टी टेस्टिङ’ कार्यक्रम शुरु भएको छ । राष्ट्रिय चिया तथा कफी विकास बोर्डको आयोजनामा शुरू भएको प्रदर्शनीमा देशभरका चिया उत्पादक किसान, उद्योगी तथा व्यवसायी सहभागी छन् ।

आफूले नेपालमै उत्पादित चिया खाने प्रतिबद्धतापत्रमा हस्ताक्षर गर्दै लुम्बिनी प्रदेशका मुख्यमन्त्री कुलप्रसाद केसीले प्रदर्शनीको उद्घाटन गरेका थिए । मुख्यमन्त्री केसीले स्वदेशी उत्पादनमूलक उद्योग स्थापनाका लागि प्रदेश सरकार जग्गा उपलब्ध गराउन समेत तयार रहेको बताए । ‘बजार प्रवर्द्धन मात्र भनेर पुग्दैन, आन्तरिक उत्पादन पनि बढाउनुपर्छ, तपाईंहरू उत्पादनको योजना लिएर आउनुस्, लुम्बिनी प्रदेश सरकारले स्थानीय तहसँगको समन्वयमा जग्गा उपलब्ध गराउन तयार छ,’ उनले भने ।

कार्यक्रममा बोर्डका कार्यकारी निर्देशक डा. विष्णुप्रसाद भट्टराईले आमनागरिकलाई चिया पिउने सही तरिका बताउने र नेपाली चियाको बारेमा बजार विस्तार गर्ने उद्देश्यका साथ प्रदर्शनी आयोजना गरिएको बताए ।

राष्ट्रिय चिया तथा कफी विकास बोर्डका निर्देशक डा. दीपक खनालले नेपालबाट ठूलो परिमाणमा चिया निर्यात हुने गरेको बताउँदै बोर्डले स्वदेशी उत्पादनको प्रवद्र्धनका लागि पहिलोपल्ट चिया प्रदर्शनी कार्यक्रम आयोजना गरेको जानकारी दिए । 

देशका ७० जिल्लामा अर्थोडक्स चियाको बारेमा जानकारी नपाएको भेटिएको एक अनुसन्धानमा देखिएको पनि उनले बताए । सीटीसी चिया ५० प्रतिशतले आन्तरिक माग पुग्ने बाँकी विदेश निर्यात हुने बताउँदै उनले अर्थोडक्स चिया ८० प्रतिशतभन्दा बढी विदेश जाने गरेको जानकारी दिए ।

नेपाली चियाको गुणस्तर र स्वादका हिसाबले विश्वमै उत्कृष्ट मानिन्छ । आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा नेपालले तीन अर्ब ७९ करोड रूपैयाँ मूल्य बराबरको चिया निर्यात गरेको छ । 

चियाको इतिहासलाई केलाउँदा इलामको तत्कालीन बडाहाकिम गजराज सिंह थापाले १९२० मा इलाममा चिया रोपण गरेपछि नेपालमा चिया खेती शुरु भएको मानिन्छ । 

नेपाली चियाको इतिहास १५० वर्षभन्दा पुरानो छ । आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा नेपालमा १६ हजार ९१७ हेक्टरमा चिया रोपण भएर २३ हजार ७४५ मेट्रिक टन तयारी चिया उत्पादन भएको थियो ।