राजधानीको घाँटीकै एक अवैध प्लटिङको वृत्तान्तः रातिको समयमा चल्छ डोजर, मन्दिर समेत छाडेनन् !

देशभक्तिले भरिपूर्ण एउटा गीत छ– बिहान उठ्नेबित्तिकै हिमाल देख्न पाइयोस‍् ... । सबैले हिमाल देख्न नपाए पनि सामुन्नेमै हरिया पहाड देख्न पाउने आमनेपालीको सौभाग्य हो ।

तर, बनेपा नगरपालिका वडा नम्बर १४ साँगाका स्थानीयलाई अहिले हरियो पहाड देख्ने सौभाग्य पनि प्राप्त छैन । बरु प्रकृतिलाई चिथोरेर रातै बनाएको ‘प्लटिङको पहाड’ देख्न विवश छन् ।

बर्खायाममा कतिबेला डाँडै बगेर तल थुप्रिने हो पत्तो छैन । आसपासका डाँडा र समथर जग्गा सबैतिर प्लटिङ गरिएपछि जमिन बग्न थालेको छ । पुरेको ठाउँमा भासिने समस्या निम्तिएको छ ।

साँगाका स्थानीयलाई पिरोलिरहेको अत्यासलाग्दो प्लटिङ हो, स्थानीय दामोदर अधिकारी नेतृत्वको समूहको ।

अधिकारी पेशेवर जग्गा कारोबारी हुन् । उनले धुलिखेललगायत ठाउँमा जग्गा किनबेच गर्छन् । लोकान्तरलाई प्राप्त विवरणअनुसार कित्ता नम्बर ४४१ का धनी दामोदरले पूरै पहाडमा डोजर चलाएका छन् । 

दामोदर अधिकारीले वैशाखदेखि त्यहाँ डोजर चलाउन थालेका थिए । तर, उनले उक्त जग्गा अवैध तरिकाले प्लटिङ गरेको पाइएको छ, त्यो पनि बनेपा नगरपालिकाको नगरप्रमुखस्तरीय निर्णय गराएर । 

खारिएको पूरै डाँडा दामोदर अधिकारीको नाममा मात्र छैन । यहाँ सरकारीदेखि गुठीको जग्गा समेत परेका छन् । त्यति मात्रै होइन, डोजर चलाएर ऐतिहासिक फुल्चोकी मन्दिर समेत भत्काइएको खुलेको छ । 

करिब ५ रोपनी जग्गा सम्याउने अनुमति लिएर उनले पूरै डाँडामा डोजर चलाएका छन् । एक दशक अघिदेखि नै डोजर चलाएर उनीहरूले माटो बेच्न थालेका थिए । त्यतिबेला सार्वजनिक जग्गासमेत अतिक्रमण गरेको आरोपमा अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगमा उजुरी परेको थियो ।

उजुरी परेपछि अख्तियारले अनुसन्धान अधिकृत तोकेर अनुसन्धान थाल्यो । अनुसन्धानका क्रममा अख्तियारले २०७२ सालमै जग्गा रोक्का गरिदियो ।

त्यसपछि त्यहाँका गुठियारसहित केही व्यक्तिले जग्गा खार्न पाउनुपर्ने मागसहित २०७२ वैशाख ३० गते उच्च अदालत पाटनमा रिट दायर गरे । 

निषेधाज्ञायुक्त परमादेशको मागसहित दायर रिट २०७२ मंसिर २ गते अदालतले खारेज गरिदियो ।

फैसलापछि डाँडा खन्ने र सरकारी जग्गा अतिक्रमण गर्ने काम केही कम भएको थियो । तर, विषय सेलाउँदै गएपछि अतिक्रमणले पुनः निरन्तरता पायो ।

यो समूह यतिमै रोकिएन । ०८१ वैशाखदेखि दामोदर अधिकारीको नेतृत्वमा थप संगठित भएर पुनः अतिक्रमणमा लाग्यो । उनीहरूले सरकारी जग्गा अतिक्रमण गर्ने, निजी जग्गामा पनि अनुमतिबेगर जथाभावी डोजर चलाउने काम गर्न थाले ।

व्यक्ति विशेषको फाइदाका लागि जग्गा सम्याउने नाममा उनीहरूले सार्वजनिक जग्गामा रुख काट्ने, जंगल फडानी गर्ने, आगो लगाउने काम समेत गरेको स्थानीयको गुनासो छ ।

अचम्मको कुरा त के भने यो अतिक्रमण रोक्न बनेपा नगरपालिकाले कुनै कदम चालेन । उल्टै सहजीकरण गर्ने हिसाबले गैरकानूनी अनुमति दियो । यो सबै गडबडी थाहा हुँदाहुँदै नगरप्रमुख शान्तिरत्न शाक्यले अनुमति दिने काम गरेको स्थानीय बताउँछन् ।

अर्को महत्त्वपूर्ण कुरा ५ रोपनी जग्गा सम्याउन दिएको अनुमतिले पहाडै खारेको देख्दा पनि नगरप्रमुख, वडा अध्यक्षलयागत जनप्रतिनिधि आँखा चिम्लिएर अनि कानमा तेल हालेर बसेका छन् ।

बनेपा– १४ को वडा कार्यालयमा गत माघमा जग्गा सम्याउन पाऊँ भनेर दामोदर अधिकारीको निवेदन परेको थियो । दामोदरले जग्गामा डोजर चलाउन मागेको अनुमतिलाई १४ नम्बरका वडाध्यक्ष टुल्कु लामाले स्वीकृतिका लागि नगरपालिकामा सिफारिश गरेका थिए ।

वडाले ०८० चैत २१ गते दामोदरको निवेदनलाई स्वीकृतिका लागि बनेपा नगरपालिकामा सिफरिश गरेको थियो ।

नगर प्रमुख शाक्यले भोलिपल्टै अर्थात् चैत २२ गते डोजर चलाउन अनुमति दिए । उनले कार्यपालिका बैठक नराखी एकलौटी ढंगले सुटुक्क अनुमति दिएका थिए । 

नगरप्रमुख शाक्यले डोजर चलाउन भनेर दिएको अनुमति गलत देखिन्छ । 

स्वीकृति दिनुअघि निवेदन तोकिएको मापदण्डमा पर्छ कि पर्दैन, वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकन भएको छ कि छैन, सर्भे भएको छ कि छैन, लयागतका विषयमा गहन छलफल हुनुपर्ने हो ।

कानूनतः यस्तो विषय नगर कार्यपालिका बैठकबाटै पारित हुनुपर्छ । तर, नगरप्रमुख शाक्यले विवादित विषयमा एकलौटी निर्णय गरेर स्वीकृति दिएको पाइएको छ । 

नगपालिकामा दामोदरको निवेदन आएपछि यसबारे उपप्रमुखलयागतले विरोध समेत गरेका रहेछन् ।

यस विषयले नगरपालिकाभित्र हंगमा नै मच्चिएको जनप्रतिनिधिहरूको भनाइ छ । तर, यसबारे बुझ्न उपप्रमुख विमला सापकोटालाई सम्पर्क गर्दा उनी नगर प्रमुखको विषय भएको भन्दै पन्छिन खोजिन् ।

प्लटिङ गरिएको जमिनभन्दा तल वाल लगाइए पनि भत्किएको छ । उक्त जग्गासँगैको खेतमा लेते लागेको देख्न सकिन्छ । त्यसलाई छेक्नका लागि माटो भरिएका थुप्रै बोरा राखिएपनि बग्ने क्रम रोकिएको छैन ।

प्लटिङ गरेको जग्गामुनि सानो खोल्सा छ । प्लटिङबाट लेते लागेर सँगैको खेत हुँदै खोल्सासम्मै आइपुगेको छ । पूरै पाखोमा डोजर चलाएका कारण मुनिको खेत र आसपासका बस्ती समेत जोखिममा परेका छन् । वैशाखदेखि डाडाँमा गरिएको प्लटिङले विपत्तिलाई निम्तो दिइरहेको भान हुन्छ ।

त्यति मात्रै होइन, यो विवादित प्लटिङले सार्वजनिक जग्गा तथा वन क्षेत्र समेत मिचेको भन्दै डिभिजन वन कार्यालय काभ्रेमा उजुरी परेको खुलेको छ । डिभिजन वन कार्यालयका प्रमुख कृष्णबहादुर थापाले उक्त उजुरीउपर सब–डिभिजन वन कार्यालयबाट अनुसन्धान भइरहेको बताए ।

उक्त प्लटिङको बीच भागमा ५११ नम्बर कित्ताको १२२ रोपनी ७ आना र ४९८ नम्बर कित्ताको ९ रोपनी ८ आना सरकारी जग्गा समेत रहेको उजुरीमा उल्लेख छ ।

त्यस्तै, कित्ता नम्बर ४३९, ४४१ र ४८६, ४७४, ३२१ को हिटीचोक सदावर्तन गुठीको जग्गाका मोहीहरूले अनुमति नै नलिई दामोदर अधिकारीको नेतृत्वमा डोजर चलाएका छन् । 

यसमा एउटा समूह नै संलग्न रहेको स्थानीय बताउँछन् । रिपोर्टिङको क्रममा सम्पर्कमा आएका उक्त समूहका एक सदस्यले आफूहरूले गलत काम नगरेको दाबी गरे । देशैभर यस्तो काम भइरहेको उनको जिकिर छ ।

त्यसो त अनुमति नलिई संगठितरूपमा जथाभावी डोजर चलाएर २०७१ सालमै प्लटिङ थालेपछि स्थानीयले चर्को विरोध गरेका थिए । परिचय नखुलाउने शर्तमा लोकान्तरको सम्पर्कमा आएका एक स्थानीयले रातिको समयमा डोजर चल्ने गरेको बताए ।

सयौंको संख्यामा गाउँमा छिर्ने व्यक्तिहरूले ‘लास नै गायब पारिदिन्छौं’ भनेर धम्की समेत दिने गरेको स्थानीयको गुनासो छ ।

व्यक्ति विशेषको फाइदाका लागि सार्वजनिक सम्पत्ति दोहन गर्ने र कृषियोग्य भूमि निरन्तर अतिक्रमणमा पर्ने अवस्था आएपछि सरकारले २०७४ साल साउन २६ गते जग्गा कित्ताकाटमा रोक लगाएको थियो । 

घरजग्गा कारोबारलाई आवासीय रूपमा नलिई दलालहरूले व्यावसायिक हिसाबले कारोबार गरेकाले यसलाई रोक्न भूमिसुधार तथा व्यवस्था मन्त्रालयले प्लटिङ र अनियमित कित्ताकाट रोक्ने नयाँ नीति ल्याएको हो । तर, केही दिनअघि मात्रै सरकारले आगामी असारसम्मका लागि कित्ताकाट खुला गरेको छ । 

हेरौँ भिडियो सामग्रीः