२०७७ मंसिर १५ गते सरकारले देशैभर एकैपटक ३९९ वटा आधारभूत अस्पताल भवनको तामझामका साथ शिलान्यास गर्‍यो । तत्कालीन सरकारले यसलाई स्वास्थ्य क्षेत्रको क्रान्ति पनि भन्यो ।

कोरोनाको महामारी चलिरहँदा सरकाले एकैपटक यत्रो मात्रामा अस्पतालको शिलान्यास गर्दा जनतामा पनि खुशीयाली छाएको थियो तर शिलान्यास भएका आधारभूत अस्पतालको काम धेरै स्थानीय तहमा १ वर्षसम्म पनि शुरू नै हुन सकेको छैन ।

कतै टेन्डर आह्वान भएका छन् भने कतै निर्माणका काम अगाडि बढेका छन् । कोरोनाको गति हात्ती लम्केझैं लम्किरहेको छ भने अस्पतालको निर्माण कार्य कछुवाको गतिमा छ ।

सरकारले समयमै बजेट नपठाइदिएका कारण निर्माण कार्य समयमै शुरू गर्न नसकिएको ताप्लेजुङको आठराई त्रिवेणी गाउँपालिकाका अध्यक्ष विश्वनाथ सिटौलाले बताए । वैशाखमा ठेक्का सम्झौता गरेर असोजदेखि निर्माण कार्य शुरू गरिएको उनले बताए ।

शिलान्यास गरिएका कतिपय आधारभूत अस्पताल भवनको निर्माण कार्य शिलान्यासमै सीमित बनेको छ । इलामको सन्दकपुर गाउँपालिकामा १५ शय्याको अस्पताल बनाउनका लागि शिलान्यास गरेको वर्ष दिन हुँदा समेत निर्माण कार्य अगाडि बढ्न सकेको छैन ।

पहाडको ठाउँ भर्खरै जग्गा मिलाउने काम सकिएको गाउँपालिकाका अध्यक्ष इन्द्र राईले बताए । तराई, पहाडी तथा हिमाली जिल्लामा एउटै मापदण्ड भएका कारणले समेत निर्माण कार्य ढिला भएको उनी बताउँछन् । स्टिमेट तथा नक्सा समेत एउटै भएकाले पहाडी र हिमाली जिल्लामा भूगोल मिल्दो जग्गा भेट्टाउन नै समस्या हुने गरेको राईले बताए ।

काठमाडौंमा बस्नेले सबै काठमाडौं जस्तै देखेर लागत तथा स्टिमेट गर्ने गरेकाले विकट क्षेत्रको विकास हुन नसकेको उनले बताए । उनका अनुसार इलामका अन्य पालिकाले टेन्डर आह्वानको मात्रै सूचना निकालेका छन् ।

तेह्रथुमको मोराहाङ गाउँपालिकाका अध्यक्ष यादवराज खापुङ भन्छन्, ‘ठेकेदारले निर्माण सामग्री ल्याउन थालेको छ, अब बन्छ भन्ने विश्वास लागेको छ ।’

तेह्रथुमकै आठराई गाउँपालिकाका अध्यक्ष मानबहादुर लिम्बु भन्छन्, ‘संघीय सरकारले पहिला ललिपप देखायो, भरे लौरा लिएर अकबरे खोर्सानी खाँ भन्यो । समयमा रकम निकासा नगरिदिने र भूगोलका आधारमा नभई मन्त्री र कर्मचारीले गरेको डिजाइनले समेत समस्या बनायो ।’ 

संघमा बस्नेहरूले संघीयताको अभ्यास नगरेको समेत उनले आरोप लगाए ।  

विपद्को समयमा आधारभूत स्वास्थ्य सेवा गाउँगाउँमा पुर्‍याउने लक्ष्यसहित सरकारले स्वास्थ्य उपकरण र जनशक्ति सहितका आधारभूत अस्पताल सबै स्थानीय तहमा बनाउने घोषणा गरेको थियो तर कोरोनाको तेस्रो लहर फैलिँदै गर्दा पनि गाउँमै आधारभूत उपचार पाउनबाट जनता पुनः वञ्चित हुनुपरेको छ । 

पहाडी तथा हिमाली जिल्लामा भौगोलिक विकटताका कारणले भवन बनेका छैनन् भने तराईका जिल्लामा केही प्रगति देखिएको छ । मोरङको बेलबारी नगरपालिकामा बनिरहेको १५ शय्याको अस्पताल भवनको काममा केही प्रगति देखिन्छ भने तराईकै अन्य पालिकामा कतै भर्खर मात्रै शिलान्यास गरिएको छ । बेलबारीले जगको काम सकेको छ ।

मोरङको लेटाङ नगरपालिकाले केही दिनअघि मात्रै शिलान्यास गरेको छ । जग्गा नभेटिएको भन्दै लेटाङले अस्पताल भवनको शिलान्यास गरेको छैन । आधारभूत अस्पतालहरूमध्ये सबैभन्दा धेरै १ नम्बर प्रदेशमा ८६ वटा रहेका छन् ।

तेस्रो लहरसँग जुध्ने तयारीमा सरकार जुटे पनि अहिलेकै अस्पतालले कोरोना संक्रमितको चाप धान्न सक्ने अवस्था छैन ।  आधारभूत अस्पताल निर्माण गर्न सुनसरीका ५, मोरङका ७, झापाका १०, उदयपुरका ३, ओखलढुंगाका ७, सोलुखुम्बुका ५, खोटाङका ६, भोजपुरका ६, धनकुटाका ४ र तेह्रथुमका ५ संखुवासभाका ७, इलामका ७, पाँचथरका ६ र ताप्लेजुङका ६ वटा अस्पताल छानिएका थिए । 

स्थानीय तहका अस्पतालमध्ये ५ शय्याका २७ वटा, १० शय्याका १४ वटा र १५ शय्याका ४५ वटा अस्पताल बनाउने घोषणा गरिएको थियो । २ वर्षभित्रमा बनाइसक्ने लक्ष्यसहित सरकारले हतारहतार अस्पतालको शिलान्यास गरेको थियो ।