ललितपुरको पर्यटकीय नगरी, झम्सिखेल । 

त्यहाँ प्रशस्त रेष्टुरेन्ट, होटल छन् । 

ती होटलहरूको भीडमा एउटा रेस्टुरेन्ट छ, आकर्षक आउटलेटसहित ।

रेष्टुरेन्टमा खानाका लागि निकै भीड लाग्ने गर्छ । 

एक दिनमात्रै हैन, त्यो भीड दैनिक प्रायः हुने गरेको छ । 

भीडबाटै एक ग्राहकले भन्दै थिए, ‘यहाँको खाना असाध्यै मिठो र हाइजेनिक हुन्छ । त्यसैले भीड नै भए पनि पर्खिएर खान आउने गरेको छु ।’

त्यहाँ उपस्थित हुने हरेक ग्राहकहरूले भन्ने गरेको वाक्य पनि हो यो । 

यसरी भीड नै लगाएर खाना खुवाउने रेष्टुरेन्ट कुन हो ? यहाँ भीडले नै रेष्टुरेन्टको प्रचार गरिरहेको छ । 

रेष्टुरेन्ट दुनियाँमा नयाँ स्वाद दिइरहेको यो रेष्टुरेन्टको नाम हो, ‘जिम्बु थकाली एण्ड क्यापिटल ग्रिल ।’

झम्सिखेलमा मात्र हैन, बानेश्वर र नक्सालमा रहेको यसका आउटलेटहरूमा पनि खाना खानेका असाध्यै भीड लाग्ने गर्छ ।

बिहान र बेलुका दुवै समय खाना खानका लागि भीड हुने गरेको सञ्चालकहरू बताउँछन् । 

जिम्बुको ब्राण्ड

जिम्बु, प्रायःको भान्सामा हुने एक किसिमको वनस्पति । 

प्रज्ञा प्रतिष्ठानले जारी गरेको नेपाली शब्दकोष अनुसार, जिम्बुको अर्थ– ‘...गुन्द्रुक जस्तै देखिने, घिउतेलमा फराएर दाल, तरकारी आदि झान्ने काममा प्रयोग गरिने वनस्पति । आयुर्वेदका अनुसार कफ, वायु शमन गर्ने र हृदयलाई हित गर्ने सोही बुटी ।’

प्रायः नेपालीले सुनिरहेकै र सेवन गरिरहेकै जडिबुटी हो जिम्बु । 

तरकारी वा दाललाई थप स्वादिष्ट बनाउनका लागि भान्छामा निकै प्रयोग गरिनेमध्येमा पर्दछ यो जडिबुटी । 

जिम्बुको नाम नसुन्ने वा जिम्बु नरुचाउने विरलै भेटिएलान् । हिमाली जिल्लामा विशेष गरी पाइने यो जडिबुटी पछिल्लो समय ब्राण्ड नै बनेको छ । जसलाई ब्राण्ड बनाउनका लागि युवा उद्यमी विवेकमान शेरचनको ठूलो योगदान देखिन्छ ।

उनले सोही नामलाई ब्राण्ड बनाउँदै काठमाडौंमा जिम्बु थकाली एण्ड क्यापिटल ग्रील रेष्टुरेन्ट सञ्चालन गरिरहेका छन् । 

विगत केही वर्षअघिदेखि उनले यो रेष्टुरेन्ट सञ्चालन गरिरहेका छन् । 

पाइलटको लाइसेन्स बोकेर नेपाल फर्किन नपाउँदाको पल

विवेकमान व्यवसायिक पृष्ठभूमिमा जन्मिए र हुर्किए । उनका हजुरबा, बुढा हजुरहरू मुस्ताङको टुकुचेमा बसोबास गर्थे । पछि उनका हजुरबा काठमाडौंको लाजिम्पाटमा बसाइँ सरे । 

व्यवसायको सिलसिलामा नै उनीहरू बसाइँ सरेका हुन् । सोही क्रममा सन् १९७७ मा विवेकमानको जन्म भएको हो । व्यवसायिक घरानामा जन्मिएका विवेकमानको बाल्यकाल रमाइलोसँग नै बित्यो । 

उनले काठमाडौंको सेन्ट जेभियरमा एसएलसीसम्म अध्ययन गरे । उनले एसएलसी परीक्षा सन् १९९३ मा दिएका हुन् । 

एसएलसी उत्तीर्ण भएपछि उनी कक्षा १२ सम्म अध्ययनका लागि भारत पुगे । 

भारतमा दुई वर्ष बिताएपछि उनी उच्च शिक्षाका लागि १९९५ मा अमेरिका प्रस्थान गरे । 

त्यतिखेर काठमाडौंमा करियरमा ‘डाइभर्सिटी’ थिएन । के खाने भनेर सोध्दा मोःमो वा चाउमिन भनेजस्तै पढाइका लागि डाक्टर, इन्जिनियर र पाइलटबाहेक अरू विकल्प नभएको विवेकमान सम्झन्छन् । 

उनलाई डाक्टर अध्ययनका लागि अलि गाह्रो लाग्ने । त्यसपछि उनले त्यता सोच्दै सोचेनन् । 

इन्जिनियर उनकै बुवा । उनी बुवाले अध्ययन गरेकै विषय अध्ययन गर्ने सोच पनि राखेनन् । बरु परिवारलाई नयाँ पहिचान दिने किसिमले पाइलट अध्ययन गर्ने उनको योजना बन्यो । 

उनी सम्झन्छन्, ‘म डक्टर पढ्न सक्दिनथेँ । त्यतिखेर मेरो सानोबुवा (काका) (दिपालमान शेरचन) पनि रिटार्यड क्याप्टेन । आरएनएसीको क्याप्टेनबाट रिटायर्ड हुनुभएको थियो । खासमा म उहाँबाटै प्रभावित भएको थिएँ ।’

त्यसपछि विवेकमानको सोच भयो पाइलट पढ्ने । 

पाइलट अध्ययनका लागि उनी सन् १९९५ मा अमेरिका पुगे । १९९७ सम्ममा त पाइलट अध्ययन सकाए पनि । अब उनी जहाज उडाउन योग्य बने । इजाजत (लाइसेन्स) पनि पाए । तर, उनलाई जहाज उडाउन मन नै लागेन ।

उनी भन्छन्, ‘अध्ययन सकाएँ । तर मैले जहाज उडाउन मन नै गरिनँ ।’

विवेकमानले अध्ययन सकाएर नेपाल फर्कने सोच बनाएका थिए । तर, त्यतिखेर नेपालमा द्वन्द्वकाल शुरू भएको थियो ।  युद्धको भुमरीमा होमिन उनलाई मन लागेन । उनी अमेरिकामै विभिन्न काम गरेर बसे । 

उनी सम्झन्छन्, ‘म तत्काल नेपाल फर्किन पाएको भए पाइलट नै बन्थेँ होला । तर, उता अर्कै बिजनेशमा रमाउन थालेँ, यताको इन्ट्रेस्ट नै हराइसकेको थियो ।’

विवेकमानका अनुसार, उनीसँग अहिले पनि जहाज उडाउने लाइसेन्स छ । तर उनी त्यता रमाउन नसकिने निष्कर्षमा पुगेर आफ्नै व्यवसायमा रमाइरहेका छन् । 

जब अमेरिकामा होटल लाइन समाते...

द्वन्द्वका कारण नेपाल फर्किन मन नलागेपछि उनले अमेरिकामै केही गर्ने सोच बनाएका थिए । 

उनलाई त्यतिखेर धेरै मान्छेहरूसँग घुलमिल हुन रूची हुन्थ्यो । त्यसैकारण ‘फुड एण्ड बेभरेज’ तर्फ उनको पाइला अगाडि बढ्यो । 

प्रायः होटल क्षेत्रमा काम गरेर नै उनले अमेरिकामा १५ वर्ष बिताए । समग्रमा उनी १५ वर्षको अवधिमा त्यतै सेटल भइसकेका थिए । तर, उनले १५ वर्षपछि भने नेपाल आउने तरखर गरे । 

उनी नेपाल आउनुमा उनको परिवारको हात थियो । 

‘बुवाआमाले पनि बोलाउनुभयो, बुवा र आमासँगै बस्ने, उहाँहरूको सारथी बन्ने हिसाबले म नेपाल आएँ,’ विवेकमानले भने ।​

०००​

विवेकमान सन् २०१० मा नेपाल फर्किए । 

त्यतिखेर नेपालमा ‘फूड एण्ड वेभरेज’ लाइन विस्तार हुँदै थियो । उनले पनि आफूले १५ वर्षदेखि गर्दै आएको व्यवसायलाई नै निरन्तरता दिने सोच बनाए । 

नेपाल आएर उनले आफ्नो बुवाको व्यवसायलाई अगाडि बढाउन पनि सक्थे । तर, त्यता पनि उनले रूची देखाएनन् । उनलाई रेष्टुरेन्ट व्यवसाय नै सहज र रमाइलो लाग्यो । 

नक्सालस्थित भाटभटेनीको चौथो तलामा उनले शुरू गरे, जसको नाम थियो, ‘क्यापिटल ग्रील ।’ सन् २०११ मा उनले क्यापिटल ग्रील शुरूवात गरेका थिए । साथीहरूसँगको साझेदारीमा उनले यो रेष्टुरेनट करीब ७० लाख रुपैयाँ लगानीमा खोलेका थिए  । उनले अमेरिकन डिजाइनमै करीब ३० जना जनशक्ति राखेर सञ्चालन रेष्टुरेन्ट सञ्चालन गरे ।त्यसमा उनले अमेरिकामा सिकेको सीप र आइटम मिसाए । 

क्यापिटल ग्रीलमा ग्राहकहरूको रूची बढ्दै गयो । अझै भनौँ नेपाली युवाहरूलाई यहाँको परिकार खाने र रमाउने बानी पर्न थालिसकेको थियो । 

तर, एउटा विशाल व्यवधान खडा भयो व्यवसायमा – भूकम्प । 

२०७२ मा आएको भूकम्पका कारण नेपालले ठूलो जनधनको क्षति व्यहोर्नुपर्‍यो । यसको असर व्यवसायमा नपर्ने कुरै भएन । भूकम्पपछि मानिसहरूको ‘मूभमेन्ट’ नै कम भयो । 

१५ वर्षसम्म अमेरिकामा बसेका विवेकमानलाई क्यापिटल ग्रीलले काठमाडौंमा पुनः पहिचान दिएको थियो । उनी भन्छन्, ‘१५ वर्ष नेपाल छाडेर गए पनि ५ वर्षमा मलाई स्पेस यसले मलाई दियो ।’

त्यो ५ वर्षको अनुभवमा उनले नेपालको बजार बुझ्ने अवसर पाए । 

नेपालीको चाहना, स्वाद र सन्तुष्टीबारे उनले जानकारीहरू पाए । रेसियोको हिसाबमा प्रख्यात खानाबारे पनि उनले भेउ पाए । 

त्यसपछि शुरू भयो जिम्बु थकालीको यात्रा 

विवेकमानको परिवार नै थकाली । उनले निकै नै सोचविचार गरेर थकाली ब्राण्डलाई नै अगाडि बढाउने सोच राखे । त्यतिखेरसम्म उनले बजार बुझ्दै थिए । 

‘नेपालीहरूको खाने खानामा दालभात तरकारी, साग यस्तै नै थियो, बजार अनुसन्धानमा मैले यस्तो पाएँ,’ उनी भन्छन्, ‘त्यतिखेर रेष्टुरेन्ट त अनेक थियो, तर अर्गानाइज्ड थिएन ।’

त्यसपछि उनले सन् २०१६ को अन्त्यतिरबाट जिम्बु थकाली एण्ड क्यापिटल ग्रील रेष्टुरेन्ट सञ्चालन गरे । उनले नक्सालको नजिकै टंगालमा जिम्बु थकाली एण्ड क्यापिटल ग्रीलको शुरूवात गरे ।

जिम्बुको सोच कसरी आयो ? भन्ने प्रश्नमा विवेकमान भन्छन्, ‘म १८ वर्षसम्म त नेपालमै बसेँ । त्यतिखेर नै मैले जिम्बु चिनिसकेको थिएँ । हाम्रो किचेनमा पनि यसको प्रयोग भइरहेकै हुन्थ्यो । त्यसपछि मैले जिम्बु र थकालीलाई एउटै ब्राण्ड बनाएर अगाडि बढाउने निर्णय लिए र काम गरेँ ।’ 

जिम्बु थकाली रेष्टुरेन्ट बजारमा नयाँ प्रयोग थियो । जसलाई ग्राहकहरूले निकै रूचाइदिए । यद्यपि, शुरूमा ग्राहकलाई बानी पार्न निकै गाह्रो भएको विवेकमान सम्झन्छन् । 

उनी भन्छन्, ‘शुरूमा ट्रेण्ड बसाउनै गाह्रो भएको थियो ।’ उनले ट्रेण्ड बसाउनका लागि निकै ठूलो मेहनत गरे । 

कहिले ब्राण्ड एम्बेस्डर भनेर क्रिकेटर पारस खड्का ल्याए त कहिले मार्केटिङ टिमसमेत राखे उनले । तर, अहिले भने नेपालको कुनाकाप्चासम्म जहाँ जाँदा पनि थकाली खानामा बानीपरिसकेको पाइने विवेकमान बताउँछन् ।

टंगालमा शुरू गरेको तीन वर्षपछि ललितपुरको झम्सिखेलमा उनले नयाँ आउटलेट (शाखा) खोले । झम्सिखेल आउटलेट सञ्चालनमा आएपछि भने मानिसहरूलाई बानी पर्न थाल्यो । ​

झम्सिखेलमा करीब १ करोड ८ लाख रुपैयाँ लागतमा नयाँ आउटलेट खोलेको उनी सुनाउँछन् । त्यहाँ २२ जना जनशक्तिबाट आउटलेट शुरू गरिएको थियो । 

झम्सिखेलमा आउटेट उनले सन् २०१८ को अन्त्यतिर खोलेका थिए । यो आउटलेट सञ्चालनमा आएको झण्डै डेढ वर्षपछि मुलुकमा कोरोना महामारी शुरू भयो । 

कोरोनाको समयमा रेष्टुरेन्ट पूर्ण रूपमा बन्द भयो । 

उनी भन्छन्, ‘त्यतिखेर गाह्रो अवस्था सिर्जना भएको थियो ।’ तर, सरकारले पूर्णरूपमा बन्दाबन्दी खुलाएपछि भने उनको रेष्टुरेन्टले फेरि आफ्नो उचाइ कायम राख्न थाल्यो । 

उनी भन्छन्, ‘कोरोना पछि खोलेको एक महिनासम्म केही गाह्रो भयो । तर विस्तारै आफ्नो उचाइ कायम राख्न थालिहाल्यो ।’

महामारी सकिएपछि उनले करीब १ करोड रुपैयाँमा नयाँ बानेश्वरमा उनले नयाँ आउटलेट विस्तार गरे । 

यससँगै विवेकमान अहिले तीन वटा आउटलेटको एकल सञ्चालन गरिरहेका छन् । 

तीन वटै आउटलेटमा करीब १२० जनाले प्रत्यक्ष रोजगारी पाइरहेको उनी सुनाउँछन् ।  

सबै आउटलेटमा एउटै स्वाद  

जिम्बु थकाली एण्ड क्यापिटल ग्रीलको मुख्य विशेषता भनेको सबै आउटलेटमा एउटै स्वाद पाउनु पनि हो । यो स्वाद कायम राख्नका लागि कम्पनीले ‘सेन्ट्रल किचेन’ सञ्चालन गरिरहेको छ । जसबाट तीनवटै आउटलेटका लागि खाना आइटमहरू वितरण गर्ने र स्वादमा एकरुपता कायम राख्ने गरिन्छ । 

सबै आउटलेटमा गएर २ जना सेफले सामान मिलाउने तथा स्वाद मिलाउने गरेको विवेकमान बताउँछन् ।  ‘सेन्ट्रल किचेन’बाट मोमो, अचारजस्ता आइटम आउटलेटमा लगिन्छ । तर ‘चिकेन’ आइटम  भने आउटलेटमै तयार पारिने उनको भनाइ छ । 

उनका अनुसार, खाना भने हरेक आउटलेटमै बनाउने गरिन्छ । 

आउटलेट विस्तारको योजना

विवेकमान अहिले आउटलेट विस्तारको योजनामा छन् । तर, उनी काठमाडौंमा मात्रै केही आउटलेट विस्तार गर्नेछन् । काठमाडौं बाहिर जाने आफ्नो योजना नभएको उनको भनाइ छ । 

बजारमा आउनेबित्तिकै आउटलेट विस्तारमा धेरैले दौडधूप गर्ने गरेको उनलाई मन पर्दैन । उनी भन्छन्, ‘खोल्नेबित्तिकै आउटलेट भन्ने कन्सेप्ट नै गलत छ ।’ 

उनी जिम्बु थकाली काठमाडौंको ब्राण्ड भएको सुनाउँछन् । 

‘अहिले जुन देशबाट आए पनि वा नेपालकै जुन क्षेत्रबाट भएपछि काठमाडौं आएपछि जिम्बु थकाली एकदिन जाउँ भन्ने सोच्छन्’, उनी भन्छन्, ‘त्यसकारण यो काठमाडौंकै ब्राण्ड हो । योभन्दा बाहिर जाँदिनँ ।’

इण्डियामा फ्रेन्चाइजको तयारी 

विवेकमानले जिम्बु थकालीलाई इण्डियन बजारमा बिस्तार गर्ने योजना बनाएका छन् । यसका लागि आफ्नै केही साथीहरूसँग सहकार्य गर्ने उनको तयारी छ । २०२३ भित्रैमा इण्डियामा फ्रेन्चाइज खुल्ने उनको भनाइ छ । 

उनी भन्छन्,‘स्वभावैले म फ्रेन्चाइजको विरोध गर्छु । तर इण्डियामा धेरै सम्भावना भएको र आफ्नै साथीहरूले फ्रेन्चाइज खोल्ने भनेको भएर मात्रै त्यता चाहिँ हुन्छ भनेको छु ।’ 

उनले इण्डियामा नेपाली खानाले धेरै ठूलो बजार पाउने सम्भावना आफूले देखेको समेत सुनाए ।  नेपालभित्रै भने फ्रेन्चाइज विस्तार गर्ने उनको सोच छैन ।