पुस ४, २०८०
डिसेम्बर पहिलो साता एनसेलको माउ कम्पनी आजियाटाले आफ्नो रेनोल्ड होल्डिङ्स यूकेको शतप्रतिशत स्वामित्व गैरआवासीय नेपाली सतिशलाल आचार्यको कम्पनी स्पेक्ट्रलाइट यूकेलाई बेच्न गरेको सम्झौताबारे समाचार बाहिरिएको झन्डै ३ हप्...
काठमाडाैं | साउन १०, २०८१
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले आइतबार दुईतिहाइको बहुमत पाएपछि मुलुकमा नयाँ सन्देश प्रवाह भएको छ । तीन वर्षअघि दुईतिहाइनजिक मतबाट प्रधानमन्त्री बनेका ओलीलाई पदमुक्त गराएर राजनीतिक रूपमै एक्ल्याउन खोजिएका सबै प्रयासहरू अहिले राजनीतिक तहबाटै खारेज भएका छन् । यो नेकपा (एमाले)का लागि जिम्मेवारीसहितको सुनौलो अवसर हो ।
एक वर्षदेखि एमालेले सञ्चालन गर्दै आएको ‘मिसन– २०८४’ले पछिल्लो राजनीतिक समीकरणपछि एक फड्को मारेको छ । राष्ट्रिय शक्तिका रूपमा रहेका मुलुकका दई ठूला दल नेपाली कांग्रेस–एमालेबीचको सत्ता समीकरणसँगै मिसन– २०८४ ‘सफल’ भएपछि गर्नुपर्ने काम एमालेको काँधमा अहिल्यै आइलागेको छ । जुन एमालेका लागि गह्रुङ्गो चुनौतीको चाङ पनि हो ।
तीन वर्षअघि प्रधानमन्त्री रहेका बेला ‘समृद्ध नेपाल सुखी नेपाली’को राष्ट्रिय आकांक्षा पूरा गर्ने अठोटमा रहेका प्रधानमन्त्री ओलीका लागि यो संयोग मात्रै होइन, नयाँ अवसर हो । आफ्नै नेतृत्वको वर्तमान सरकारले ती तीन वर्षअघिका अठोटलाई कति पूरा गर्न सक्छ, सक्दैन एउटा मापन गर्ने आधार पहिल्यै खडा भएको छ ।
तेस्रो दल नेकपा (माओवादी केन्द्र) र चौथो दल राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको केही आक्षेपबाहेक प्रधानमन्त्री ओलीलाई राष्ट्रिय आकांक्षा पूरा गर्ने अठोटमा कसैको छेकबार लाग्ने अवस्था कमजोर छ ।
मिसन– २०८४ को मुख्य ध्येय निर्णायक राष्ट्रिय शक्ति निर्माण, त्यसका लागि एमालेको एकल बहुमत, बहुमत प्राप्तिका लागि सुदृढ संगठन निर्माण र सुदृढ संगठन निर्माणका निम्ति पार्टी नेतृत्वमा बनेको सरकारले जनताको पक्षमा देखिने गरी काम गर्नु हो ।
यसले मिसन–२०८४ को लक्ष्यलाई उचाइमा पुर्याउने राजमार्ग तय गर्ने छ । नेकपा (एमाले) अहिलेको स्थानमा आइपुग्नु २०५१ को अल्पमतको सरकारले गरेका जनपक्षीय कामकै परिणाम हो । तसर्थ सदनमा दुईतिहाइ बहुमतप्राप्त गरेको राजनीतिक कोर्सको जटिलतालाई मध्यनजरमा राखेर जनआकांक्षालाई पूरा गर्ने अवसरको भरपुर सदुपयोग गर्नुपर्छ ।
जिम्मेवार दुई राष्ट्रिय शक्तिको राजनीतिक समीकरण र त्यसलाई विश्वास गरेर अन्य दलहरूले गरेको भरलाई प्रधानमन्त्री ओलीले व्यवहारमा बदल्न सक्नुपर्छ । प्रधानमन्त्री ओलीको नेतृत्व वर्तमान सरकारबाट जनस्तरमा देखिनेगरी कुनै परिवर्तन आएन भने समाजमा दुईवटा भाष्य स्थापित हुनेछ ।
पहिलोः तीन वर्षअघि पनि ओली नेतृत्वको सरकार दुईतिहाइ नजिक थियो । त्यतिबेला संसद् भंग गरेर कामै गर्न नसकेको आरोप पुष्टि हुनेछ । विपक्षमा हुत्तिएका माओवादी केन्द्र र नेकपा (एस)ले बढी आक्षेप लगाउने छन् ।
दोस्रोः मिसन–२०८४ का लागि जनतासमक्ष जाने क्रममा दुईतिहाइ बढी मत पाएको ओली नेतृत्वको सरकारले जनताले देखिनेगरी गरेको काम खोई ? भनेर प्रश्न गर्ने ठाउँ राख्नु हुँदैन ।
ओली नेतृत्वको वर्तमान सरकारले काम नगरे त्यो प्रश्नको जवाफ दिन पार्टी पङ्क्तिलाई हम्मे पर्नेछ । तसर्थ अहिले सात बुँदे सहमतिलाई अक्षरशः कार्यान्वयन गर्दै देखिने गरी सरकारको नेतृत्व गरेको अनुभूति जनतालाई दिन सक्नुपर्छ ।
ओली नेतृत्वको सरकारलाई सबैभन्दा चुनौती गुमेको अर्थतन्त्रलाई चलयमान गराएर लयमा फर्काउनु हो । जसका लागि मुख्य आधार निजी क्षेत्रका लगानीकर्ताको मनोबल उच्च गराउनु हो । यद्यपि प्रधानमन्त्री ओलीले उद्योगहरूमा काटिएका विद्युतको लाइन जोड्न भनी दिएको निर्देशनको गलत भाष्य निर्माण गरिएको छ ।
निजी क्षेत्रको मनोबल उकास्न बक्यौता विद्युत् महसुल असुल पनि गर्ने, उद्योग पनि सञ्चालन गर्ने जिम्मा राज्यको हो । सोही विषयलाई मध्यनजर गरेर प्रधानमन्त्री ओलीले जिम्मेवारी ग्रहण गर्दै कार्यकारीको हैसियतमा उद्योगमा विद्युत् लाइन जोेड्न निर्देशन दिएका हुन् । तर, त्यही विषयलाई लिएर बक्यौता महसुल छुट गर्न खोजियो भन्ने भाष्य निर्माण गर्न प्रतिपक्षसहित लागि परेका छन् ।
बक्यौता महसुल पनि असुल गर्ने र उद्योग पनि सञ्चालन गर्ने भन्ने चेतबाट अलग भएर विरोधका लागि विरोध गर्नु निजी क्षेत्रलाई झन् हतोत्सहित बनाउने प्रपञ्चबाहेक अर्को चालबाजीबाहेक अरू केही हुन सक्दैन ।
प्रधानमन्त्री ओली नेतृत्वको सरकारले तत्काल चाल्नुपर्ने कदम र आगामी तीन वर्षभित्र गर्नुपर्ने काम धेरै छन् । जसको सूची लामै छ । एमाले पार्टी विभागहरूले कुन काम कसरी गर्ने भनेर लामै सूचीसहित विस्तृत विषय समावेश गरेर प्रधानमन्त्री ओलीलाई बुझाइसकेका छन् ।
सुशासन र विकास निर्माणका काममा तीव्रता, रोजगारी सिर्जना, आर्थिक शिथिलताकोे अन्त्य, अर्थतन्त्र चलायमान बनाउँदै उच्च आर्थिक वृद्धि हासिल गर्ने विषय, सेवाप्रवाहमा सहजता र झञ्झटिलो प्रशासनिक प्रक्रियालाई अन्त्य गर्ने विषय तथा सामाजिक न्याय र सुरक्षाका विषयहरूमा केन्द्रित रहेर विभागहरूले ९९ बुँदामा प्रधानमन्त्री ओलीलाई एकमुष्ठ सुझाव बुझाएका छन् ।
एमालेले सञ्चालन गरेको ‘झुलाघाट–चिवाभञ्ज्याङः सङ्कल्प यात्रा’का क्रममा प्राप्त भएका सुझावदेखि जनतामा कायम रहेको निराशा चिर्न तथा आर्थिक क्षेत्रलाई चलायमान बनाउनका लागि सरकारले गर्नुपर्ने कामलाई उक्त सुझावमा समेटिएका छन् ।
प्रधानमन्त्री ओलीले विभागहरूको सुझाव बुझ्ने क्रममा सुझावहरू सरकारका लागि काम गर्न एक प्रकारको मार्गदर्शन हुने र ती सुझावहरू सम्बन्धित मन्त्रालयमा आवश्यकताका आधारमा कारबाहीका लागि पठाइने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका छन् ।
पछिल्लो समय समाजमा देखिएको एउटा समस्या सहकारी बचतको अपचलन हो । सहकारी अभियानमा एमालेको लामो संघर्षको गाथा भएकाले धेरैको चासो त्यसतर्फ केन्द्रित हुनु स्वाभाविक हो । अहिले सहकारीमा बचतकर्ताहरूको रकम हिनामिना बेथितिले कसैलाई बढी पोलेको छ भने त्यो एमालेलाई नै हो ।
९९ बुँदाको सुझावमा सहकारीको विषयलाई महत्त्वका साथ उठाइएको छ । सुझावमा भनिएको छ– ‘जनताले गाँस काटेर जम्मा गरेको रकम अपचलन गर्ने सहकारी सञ्चालक, व्यवस्थापक र गैरकानूनी धन्धामा संलग्न व्यवसायीहरूलाई अविलम्ब कडा कानूनी कारबाही गर्न, बचतकर्ताहरूको रकम फिर्ताको व्यवस्था गर्न र सहकारीहरूको नियमनका लागि अधिकारसम्पन्न संरचना निर्माणमा विशेष जोड दिइएको छ ।’
सहकारीमा देखिएका बेथितिका सम्बन्धमा संसदीय छानबिन समिति समेत गठन भएको छ । समितिको नेतृत्व एमालेकै सांसद सूर्य थापाले गरेका छन् ।
अहिले सहकारीपीडित र सञ्चालक दुवै पक्ष सहकारी अभियानको मुख्य हिस्सेदार एमाले भएकाले उसैको नेतृत्वको सरकारबाट सहजीकरण हुन्छ भन्नेमा बढी आशावादी देखिएका छन् । सहकारी बचतकर्ताको रकम अपचलनमा आरोप–प्रत्यारोपमा बहस गरिए पनि आधारभूत जनताको चुल्होसँग जोडिएको अभियान भएकाले यसको समाधान अनिवार्य बनेको छ ।
संसदीय छानबिन समितिले निष्पक्ष रूपमा छानबिन गरी सरकारलाई सुझाव दिने र सरकारले कार्यान्वयन गरे सरकारलाई ठूलो स्याबासी जाने छ ।
त्यससँगै मुलुकको पहिचानका रूपमा स्थापित मूल्य मान्यताका विषयहरू ओझेलमा पर्दैै गएका छन् । सामाजिक, सांस्कृतिक रूपमा अराजकताको बाहुल्यता फैलँदो छ ।
जो–कोहीको सहज पहुँचमा पुगेको सामाजिक सञ्जाल यतिखेर सबैभन्दा ठूलो हतियारका रूपमा प्रयोग भएको छ, जसका लागि सचेततापूर्वक सामाजिक, सांस्कृतिक अभियानको खाँचो छ । जुन अभियानले समाजमा सकारात्मक मनोविज्ञान निर्माण गर्नेछ ।
नेपाली कांग्रेसको भरपर्दो साथ पाउनु आफैंमा सफलता हो । तर, हेक्का राख्नुपर्ने पक्ष के हो भने प्रतिपक्षमा हुत्तिएको माओवादीसहितको मतका आधारमा प्रत्यक्षबाट विजयी सांसदहरूको मत पनि दुईतिहाइमा मिसिएको छ । जुन ढंगले दुईतिहाइ मत सदनमा प्राप्त भएको छ, सोहीअनुसार राजनीतिक संस्कारबाट यो समीकरण अगाडि बढ्न जरुरी छ । सरकारले यो अवसरको फेरो समाएन भने असफल राजनीतिको मानक मात्रै थप हुनेछ ।
डिसेम्बर पहिलो साता एनसेलको माउ कम्पनी आजियाटाले आफ्नो रेनोल्ड होल्डिङ्स यूकेको शतप्रतिशत स्वामित्व गैरआवासीय नेपाली सतिशलाल आचार्यको कम्पनी स्पेक्ट्रलाइट यूकेलाई बेच्न गरेको सम्झौताबारे समाचार बाहिरिएको झन्डै ३ हप्...
आज ‘सबैका लागि मर्यादित जीवन’ को आदर्श वाक्यसाथ अन्तर्राष्ट्रिय गरिबी निवारण दिवस मनाइँदै छ । भोक, रोग, अभाव र आवश्यकता पूरा भएपछि मात्र मानवीय मर्यादा पाउन सकिन्छ । नेपालमा गरिबी र असमानताका विभि...
मानिसहरू भन्छन्, जीबी राईले १६ अर्ब खायो । तर, मैले घरबाट निस्किएको दिन भात खान पनि पाइनँ । एक दाना स्याउको भरमा २४ घण्टा कटाएँ । काँकडभिट्टा पुगेपछि साह्रै तनाव भयो । त्यसपछि खाली पेटमा ए...
कमेडी क्लब चलाउने मुन्द्रे उपनाम गरेका एकजना मान्छे छन्। एकै श्वासमा चारवटा प्रश्न सोध्न सक्ने क्षमता भएका जानेमाने पत्रकार ऋषि धमलाको कार्यक्रममा पुगेर तिनले भन्न भ्याए, 'यो टिकटकका कारण मान्छेहरू अल्छी भए, कुन...
गरिबको घरआँगन कसैलाई मन पर्दैन । गरिबको लुगाफाटो कसैलाई मन पर्दैन । गरिबले ठूला कुरा गरेको कसैलाई मन पर्दैन । गरिब नाचेको, गरिब हाँसेको कसैलाई मन पर्दैन । यतिखेर गरिबले लडेको जनयुद्ध दिवस पनि कसैलाई मन ...
मखमली फुल्दा, मार्सी धान झुल्दा बहिनी आउने छिन्, दैलाको तस्वीर छातीमा टाँसी आँसु बगाउने छिन् .....। हाम्रो समयका चर्चित गायक नारायण रायमाझीको ‘नमुछे आमा दहीमा टीका’ बोलको गीत नि...
गण्डकी प्रदेशले चर्चेको भूगोल वरपर पर्ने झुम्म परेका गाउँ/बस्ती पँहेलपुर छन् । पछिल्ला दिनमा लाहुरेहरू भरिया लिएर गाउँ जाने परम्परा लोप हुँदै गएको छ, बस्ती सरेका कारण । दमाई समुदायले बजाउने एकनासे एकोहोरो बा...
आज लक्ष्मीपूजा तथा दीपावली, नेपाली नाम दीपमालिका, तिहार पर्वको दोस्रो दिन । यद्यपि यी काम तिहार पर्वको तेस्रो दिन पर्ने गर्छ तर, भोलि साँझ औँसी तिथिले नभेट्ने भएकाले यस वर्ष दोस्रो दिन पर्न गएको हो । य...
प्रचण्ड (पुष्पकमल दाहाल)लाई केपी ओलीसँग मरे पनि सँगै, बाँचे पनि सँगै यात्रा गर्ने रहर रहेछ । तर, भगवानको कृपाले यिनका सम्बन्धमा बिछोडको घडी आयो । बिछोडको पीडामा तड्पिनुको पनि एउटा सीमा हुन्छ । प्रचण्डको तड्पाइ...