विराटनगरका उद्योगको नेतृत्वपंक्तिमा युवाः विदेश पढेर आए, पारिवारिक विरासत धान्दै

नेपालमा अवसर नभएको भन्दै अधिकांश युवा विदेशिइरहेका छन् । राजनीतिक अस्थिरता व्यापार–व्यवसायका लागि मुख्य अवरोध वा चुनौती ठानेर विदेश पलायन हुने युवाको संख्या पनि उत्तिकै छ । औद्योगिक नगरी विराटनगरका केही युवा भने पारिवारिक विरासत धान्दै नयाँ संकल्पसहित उद्योग र व्यापार–व्यवसाय क्षेत्रलाई चलायमान बनाइरहेका छन् । तीमध्ये अधिकांश विदेश पढेर फर्किएका युवा छन् । अब जानौं उनीहरूबारेः  

प्रतीक राउत

विगत ४ दशकअघि उद्योग क्षेत्रमा प्रवेश गरेका विराटनगरका उद्योगी राजेन्द्र राउतका जेठा छोरा हुन् प्रतीक । भारतको बेंग्लोरस्थित जैन युनिभर्सिटीबाट एमबीए सकेर सन् २०१५ मा स्वदेश फर्किएका प्रतीक पछिल्लो ६ वर्षयता बुवाको उद्यमशीलतामा सँगसँगै छन् । 

अहिले शिवम् अर्गनाइजेसन हाँकिरहेका ३३ वर्षीय प्रतीक भन्छन्, ‘सानै उमेरदेखि बुवाले मलाई स्वदेशमै केही गर्न भन्दै प्रेरित गर्नुहुन्थ्यो । शिक्षा जहाँको लिए पनि नेपालमै उद्यम–व्यवसाय गर्न सुझाउनुहुन्थ्यो । यसैले म त्यहाँका अनेक सुविधा छोडेर यहाँ आएको हुँ ।’

प्रतीकको विचारमा नेपालमा व्यवसाय गर्नु भनेको चुनौती र अवसरको खेल हो । यसै कुरालाई मध्यनजर गरेर प्रतीक हाल काठमाडौंमा पाँचतारे होटल बनाउँदै छन् भने विराटनगरमा २५० करोडको लगानीमा अस्पताल निर्माण गर्दैछन् ।

५०० भन्दा बढीलाई रोजगारी दिएका राजेन्द्र राउतको दुःख–सुख, संघर्ष र उतारचढावका साक्षी हुन्, प्रतीक र उनका भाइ प्रनिश । सानै उमेरदेखिको पारिवारिक माहोल पनि मिलेका कारण उनीहरू दुवै उत्तराधिकारी व्यावसायिक पुस्ता बनेका छन् । 

एकता गोल्छा

एकता गोल्छा राजनीतिक घराना गोल्छा परिवार (गोल्छा अर्गनाइजेशन)का राजकुमार गोल्छाकी छोरी हुन् । गोल्छा परिवार नेपालको उद्योग–व्यापारलाई अगाडि बढाउन महत्वपूर्ण योगदान दिएको परिवार हो । जुन सिंगो परिवार लामो समयदेखि नेपालको उद्योग–व्यापारमै समर्पित छ । 

त्यसमध्ये जुट उद्योगमा उल्लेख्य सफलता हात पारिरहेका राजकुमारकी छोरी एकता बेलायतको लन्डनस्थित अक्सफोर्ड युनिभर्सिटीबाट मास्टर्स सकेर आफ्ना बुवालाई सघाउन स्वदेश फर्किएकी हुन् ।

एकतासँग अहिले , ‘डेल्टा टेक’ नामक आफ्नै सफ्टवेयर कम्पनी छ । नेपालमा उद्यमशीलताका लागि अवसरै–अवसर देख्ने एकताको एउटा सिद्धान्त छ, ‘नेपालमा केही गर्न नसक्नेले अन्त गएर केही गर्न सक्दैनन् ।’

विदेशमै उद्योग–व्यवसाय चलाउन सक्ने खुबी बोकेकी उनी नेपालमै आफ्नो पढाइ र अनुभवअनुकूल कम्पनी खोल्ने योजना बुनेर सन् २०१६ मा स्वदेश फर्किएकी थिइन् । एकताले २ वर्षजति बुवाको उद्यमशीलतामा हातेमालो गरेकी थिइन् ।

उमेरले ३५ वर्ष पुगेकी एकताले नेपालमा व्यावसायिक हुन बाँकी र जोखिमपूर्ण क्षेत्र मानिने सूचना प्रविधि (आईटी) क्षेत्रमा हात हालेकी छन् । उनले सन् २०१६ शुरू गरेको डेल्टा–टेक आईटी कम्पनीसँग अहिले नेपालसँगै भारत, फिलिपिन्स, भियतनाम, इन्डोनेसिया र अफ्रिकाका देशका नामी उद्योगहरू जोडिएका छन्, जसले उनलाई आफ्नै पहिचानसहित सफलताउन्मुख गराइरहेका छन् । २० जनाभन्दा बढी त उनकै कम्पनीबाट रोजगार भएका छन् । 

सगुन बोहोरा

प्राथमिक पढाइसँगै उच्च शिक्षा पनि विदेशमा सकेका सगुन बोहोरा विदेशको सुविधामा पल्किएनन् । उमेरले २८ पुगेका सगुनले भारतको मुम्बईस्थित मिठीबाई युनिभर्सिटीमा बीएमएस सकेपछि लन्डन पुगेर मास्टर्स गरेका छन् । लिडरसिपमा २८ मध्ये छानिएका २ विद्यार्थीमा सगुन १ थिए ।

सोही उत्प्रेरणा लिएर खटिएका सगुनले बोहोरा ग्रुपको नेतृत्वमा आफ्ना बुवा अभिनाश बोहोरालाई सघाउन थालेको ४ वर्ष भयो । यो समयमा उनले धेर–थोर ज्ञान हासिल गरेका छन् । उनको चिन्ता युवा जनशक्ति विदेश पलायन हुनुमा छ । सगुन भन्छन्, ‘देशमा रोजगारी सिर्जना गर्न हामी तल्लिन छौं । तथापि, हाम्रो मात्र जोश जाँगरले हुँदैन, युवा जनशक्ति यहीँ अड्याउन अरू निकाय गम्भीर हुनैपर्छ ।’

खाद्यान्न उद्योग, कृषि उद्यम, निर्यात व्यापार र कन्ट्रक्सनतिर मात्र नभएर वित्तीय क्षेत्रमा पनि लगानी गरेको बोहोरा ग्रुपले हालै अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा आफ्नो सफ्टवेयर बिक्री गर्ने काम थालेको छ । नेपालमा बनेको उक्त सफ्टवेयर अमेरिका, अस्ट्रेलिया, क्यानडाका केही कम्पनीले चलाउन थालेको सगुन बताउँछन् । 

करिब ८५० जना कर्मचारी र सयौं मजदुर बोहोरा ग्रुपमा जोडिएका छन् । जसका कारण सबै क्षेत्रमा सफलता हासिल गर्न सफल भएको भन्दै उनी श्रेय दिन्छन् ।

डेनिस कार्की

स्वाथ्य क्षेत्रमा लगानी गरेर नागरिकमा स्वास्थ्यको पहुँच बढाउनमा केन्द्रित एउटा नाम हो, डेनिस कार्की । वरिष्ठ स्त्री तथा तथा प्रसूति रोग विशेषज्ञ डा ज्ञानेन्द्रमानसिंह कार्कीका जेठा छोरा डेनिसले हालै मात्र मोरङको बूढीगंगामा ४०० करोडको लगानीमा विराट क्यान्सर इन्स्टिच्युट सञ्चालनमा ल्याएका छन् ।

अस्ट्रेलियाबाट उच्च शिक्षा हासिल गरेका ३६ वर्षीय डेनिसले विराट टिचिङ हस्पिटल र विराटनगर नर्सिङ होम गरी दुई अस्पतालको नेतृत्व गरिरहेका छन् । त्यसबाहेक स्वास्थ्य सामग्री उत्पादन गर्ने विराट हेल्थ केयर पनि चलाइरहेका उनी भन्छन्, ‘विदेश पढेर पनि उताको लोभ लागेन । बुवा यहाँका नागरिकलाई स्वस्थ बनाउन कम्मर कसेर लाग्नुभयो । त्यही लयमा हामी छौं । यसमा खुसी लाग्छ ।’

डेनिसले सन् २०१३ मा विदेशबाट नेपाल फर्किएर बुवाको काममा हात अगाडि सारेका थिए । डेनिसमात्र नभएर उनका भाइ–बहिनी पनि नागरिकलाई सुलभ स्वास्थ्यसँग जोड्न लागिपरेका छन् । करिब २ हजार जनालाई रोजगारी दिन पाएकोमा डेनिस गर्व महसुस गर्छन् ।