कर्णाली प्रदेशमा कोरोनाको स्वाव तथा खकार परिक्षण प्रयोगशाला नहुँदा समयमै कोरोना संक्रमित व्यक्ति पत्ता लगाउन सकस भएको छ।

प्रदेश अस्पताल सुर्खेत तथा अन्य अस्पतालमा भारत तथा अन्य तेश्रो देशबाट आएका शंकास्पद रोगीहरुको नमूना संकलन गरेर काठमाडौं पठाउनु पर्ने तर त्यो रिर्पोट पनि समयमा नआउने गरेका कारण कसैमा कोरोना संक्रमण भएको पत्ता लागुञ्जेल सम्म कर्णालीमा कोरोना फैलिसक्ने अवस्था सिर्जना भएको हो।

‘देश नै लकडाउन भएको अवस्थामा हामीले संकलन गरेका नमूनाहरु पठाउन नेपालगञ्ज विमानस्थल वा एम्बुलेन्सको प्रयोग गर्नुको विकल्प देखिएको छैन,’ कोरोना संक्रमणका फोकल पर्सनका रुपमा तोकिएका डा. केएन पौडेलले लोकान्तरसँग  भने, ‘सामान्यतया उक्त रिर्पोट हामीले दुई दिनमा पाइसक्नु पर्ने थियो । चार पाँच दिन लाग्ने गरेको छ ।’

प्रदेश अस्पताल कालागाँउ सुर्खेतबाट हालसम्म १४ जनाको खकार तथा स्वावको नमूना संकलन गरि काठमाडौैँ पठाइएको छ । त्यसमध्ये ९ जनाको रिर्पोट आएको डा. पौडेलको भनाइ छ ।

भारतमा कोरोना संक्रमितको संख्या बढेसँगै नेपाल फर्कने बढेका छन्। ‘आज मात्रै एक सय जना आइपुगेका छन् । अझै भारतका विभिन्न नाकामा कर्णालीका नागरिकहरु अलपत्र परेको खबर आइरहेको छ,’ उनले भने, ‘अच्चम त के छ भने उनीहरु गाउँमा पुगेपछि मात्रै भारतबाट आएको थाहा भएको छ। बाटोमा यात्रा कतिले गरिरहेका छन् भन्ने कसैलाई पनि जानकारी नै छैन।’

उनले बजार क्षेत्रमा क्वारेन्टाईनमा राख्नु भन्दा अब भारतबाट आउने नागरिकलाई नाकामै राख्न सरकारलाई सुझाव दिए। ‘नाकामै क्वारेन्टाईन निर्माण गरेर मात्रै कर्णाली प्रदेश प्रवेश गर्न दिएको खण्डमा कर्णाली कोरोनाबाट जोगिन सक्छ ।’

उनले भने, ‘अहिलेलाई अस्पतालमा उपचार गर्ने अवस्था ठिकै भएपनि विरामी बढेको खण्डमा यसले ठूलो समस्या ल्याउनेछ।’ डा. पौडेलले दैनिक हजार भन्दा बढी विरामीको उपचार गर्नुपर्ने अवस्था आए कर्णालीमा उपचार गर्न बेडको अभाव हुने बताए । हाल प्रदेश भरि बढीमा एक हजार २०० जनालाई राखेर उपचार गर्न सक्ने अवस्था रहेको उनको भनाइ छ । ‘स्वास्थ्यकर्मीले लगाउने पिपिई अभाव भएको छ,’ डा. पौडेलले भने।

कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान जुम्लाले हालसम्म पनि शंकास्पद विरामीको स्याम्पल जाँच गर्न पठाउन नसकेको रजिष्ट्रार विश्वराज काफ्लेले बताए। ‘हामीले पाँच जनाको स्याम्पल जाँच गर्न खोजेका थियौं । हालसम्म पठाउन सकिएको छैन। भौगोलिक रुपमा टाढा भएका कारण स्याम्पल पठाउन असहज भएको हो। जुम्लाबाट नेपालगञ्ज हुँदै काठमाडौं पठाउन समय लाग्ने र जाँच भइ जुम्ला आइपुग्न धेरै दिन लाग्ने देखिएको छ।

उनले भने, ‘अस्पतालमा दुइ जना आइसोलेसनमा राखेका छौं । समस्या स्याम्पल जाँच गर्न समस्या भएको छ । टाढा भएका कारण समयमै हामीले विभिन्न कारणले पठाउन सकेनौं ।’  उनले पिसिआर मेसिन र किट  भएको खण्डमा जुम्लामै उक्त जाँच गर्न सकिने बताए । पिपिइ अभाव भएको उनले जानकारी दिदैं त्यसको आवश्य प्रबन्ध मिलाउन सरकारसँग आग्रह गरिरहेको उनको भनाई थियो ।

‘ठूलो पिसिआर मेसिनको मूल्य पचास लाखसम्म र सानो मेसिनको मूल्य २५ लाखसम्म पर्ने रहेछ।’ उनले भने, ‘उक्त मेसिन सुर्खेत र जुम्लामा भएको खण्डमा कोरोना पत्ता लगाउन समसया हुँदैन। हामी जाँच गर्न सक्षम हुने र त्यसले रोग छिट्टै पत्ता लाग्ने अनि रोकथामको प्रक्रिया अवलम्बन गर्न थप सहजता हुने मैले देखेको छु।’ प्रदेश सरकार, संघीय मन्त्रालयले उक्त मेसिन र किट दिने बारेमा सकारात्मक जवाफ दिएका कारण आफुहरु पर्खिरहेको उनको भनाइ थियो । जुम्लाले कालिकोट, मुगु, जुम्ला दैलेखलगायतका क्षेत्रमा सेवा प्रवाह गर्न सक्ने उनको भनाइ छ ।

प्रदेश अस्पताल सुर्खेतका बालरोग विशेषज्ञ डा. नवराज केसीले भारतबाट दैनिक रुपमा एक सय भन्दा बढी व्यक्ति आइरहेको बताउँदै क्वारेन्टाइनमा राख्ने व्यवस्था मिलाउनुपर्नेमा जोड दिए । लोकान्तरसँग कुराकानी गर्दै डा. केसीले लकडाउनलाई कडा पार्नुपर्ने र भारतबाट आएका नागरिकलाई अनिवार्य रुपमा क्वारेन्टाइनमा बस्ने व्यवस्था गर्नुको विकल्प नभएको बताए।