बैशाख २०, २०८१
काठमाडौंको चण्डोल घर भएका कामोद ढुंगाना २०८० असार ३१ गते वुलिङ एयरको विद्युतीय गाडी (ईभी) किन्न नयाँ बानेश्वरस्थित बज्र ग्रुपको इभी-नेपाल मोटर्स प्रालि पुगेका थिए । अंकित मूल्य (एमआरपी) ३० लाख ९९ हजार रुप...
नेपालगञ्ज– वादी समुदायका महिला राजनीतिक, सामाजिक क्षेत्रको विकासका साथै रोजगारमूलक व्यवसायमा संलग्न हुने क्रम बढ्दै गएको छ । विगतमा समाजबाट हेपिएका सो समुदाय अहिले सामाजिक विकास र रोजगारमूलक गतिविधिमा संलग्न हुँदै गएपछि समाजको हेर्ने दृष्टिकोणमा समेत परिवर्तन भएको छ ।
“विगतमा जमिन्दारी प्रथाले हामीमाथि शोषण भएको थियो । अहिले हाम्रो समुदाय इज्जतको पेशा गरेर जीवन निर्वाहमा जुटेका छन्”, नेपालगञ्जमा खुद्रा पसल सञ्चालन गर्दै आएकी एक वादी महिलाले भनिन्, “यो समुदाय अहिले क्रमशः इज्जत र सम्मान प्राप्तिको बाटोको अग्रसर हुँदै गएको छ ।”
विगतमा होच्याइएका र थिचोमिचोमा परेका बाँकेलगायत पश्चिम नेपालका वादी समुदायका महिला र पुरुषको राजनीतिक, सामाजिक विकास तथा रोजगारमूलक व्यवसायमा संलग्न हुने क्रम बढ्दै गएको पाइन्छ । यसरी यो समुदायको सामाजिक विकास र रोजगारमूलक गतिविधिमा संलग्नता बढ्दै गएपछि समाजले पनि विस्तारै उनीहरुलाई हेर्ने दृष्टिकोण परिवर्तन गरेको छ, नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिका–५ कि महिला सदस्य मञ्जु नेपाली वादीको भनाइ छ । “अरु समुदाय जस्तै वादी प्नि इज्जतका साथ समाजमा बाच्न चाहन्छन्, त्यसका लागि यो समुदायलाई हेर्ने दृष्टिकोण अव सकारात्मक बन्नुपर्छ ।”
वादी समुदायका महिला अहिले व्यक्तिगत तथा समूहगत रुपमा सानादेखि ठूला स्वरोजगार व्यवसायमा संलग्न भएको पाइन्छ । विगतमा सेभ द चिल्ड्रेन, बाँके युनेस्को क्लब, महिला विकास कार्यालय र लुमन्ती संस्था र विभिन्न सरकारी निकायबाट सीपमूलक तालीम लिएका सयौ महिला नेपालगञ्जमा व्यवसायमूलक पेशामा संलग्न भएका छन् । समाजले पनि अहिले उनीहरुलाई हेय र नकारात्मक दृष्टिकोणले व्यवहार गरेको पाइदैन् ।
यो समुदायका महिला मात्र होइन, पुरुष पनि रोजगारमूलक काममा लागेका छन्, धेरैजसो पुरुष कामका लागि विदेशिएका छन् । सीप सिक्दै रोजगार र स्वरोजगारको काममा महिलाको पनि संलग्नता बढदै गएको छ ।
बाँके मात्र होइन, प्रदेश नं. ५, ७ र कर्णाली प्रदेशका सबै वादी समुदायका महिला इज्जतका साथ सरकारी तथा गैरसरकारी निकायमा नोकरी, स्वरोजगार लगायतका सीपमा संलग्न छन् । कला क्षेत्रमा पनि यो समुदायको उल्लेख्य सहभागिता रहेको छ ।
नेपालगञ्जको विशेषतः गगनगञ्जको भगवान तलाउ क्षेत्रमा बसोवास गर्ने वादी समुदायका सबै घरपरिवारका सदस्य कुनै न कुनै सीपमा संलग्न भएको पाइन्छ । उनीहरुका सन्तान पनि विद्यालय र कलेज जाने गरेका छन् ।
बाँके जिल्लाको अगैया, कोहलपुर क्षेत्रमा पनि वादी समुदायका महिला स्वरोजगार व्यवसायमा लागेका छन् । त्यस क्षेत्रका वादी महिलाले होटल, खुद्रा पसल र कृषि पेशा अङ्गालेको पाइन्छ । नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिकाले यहाँका वादी समुदायका लागि छुट्टै कार्यक्रम भने योजनामा पारेको छैन ।
“सामाजिक विकास योजनामा वादी समुदायलाई समेट्न भने पनि त्यो सम्भव भएन”, महिला सदस्य मञ्जुको दुःखेसो छ । वादी समुदाय पनि दलितभित्रै पर्ने भएकाले उनीहरुका लागि छुट्टै कार्यक्रम नराखिएको हो, तर पनि दलितको कार्यक्रममा यो समुदायका महिला, पुरुष सबैलाई नेपालगञ्ज उमहानगरपालिकाले समेटेको नगरउपप्रमुख उमा थापामगरको भनाइ छ ।
“नेपाली समाजले पनि वादी समुदायको विगत क्रमशः विर्सदै गएका छन् । समयको कुनै कालखण्डमा बाध्यतामा पारेर शोषणमा पारिएका यो समुदायप्रति अहिले सबैको सकारात्मक लगाव छ । वादीहरुले पनि अव आप्mनो विगत विर्सिएर सभ्यसमाज निर्माणमा योगदान दिन सक्छन्”, अनौपचारिक क्षेत्र सेवा केन्द्र (इन्सेक)का प्रदेश नं. ५ का प्रमुख भोला महतले भने।
यो समुदायका लागि अहिले पनि सरकारी तथा गैरसरकारी क्षेत्रबाट कार्यक्रम सञ्चालन हुने गर्दछन् । तर, विगतको जस्तो हेपिएको, थिचोमिचो र शोषणमा परेको तथा समाजले दुःख दिएको विषयले भने प्रवेश पाउँदैन् । बरु, कार्यक्रमभित्र रोजगार, स्वरोजगार, आर्थिक सवलीकरण, राजनीतिमा सहभागितालगायतका विषय समेटिएका हुन्छन् ।
प्रमुख महतले भने,“विगत सम्झेर अव वादी समुदाय रुने हैन, वर्तमानमा रमाउँदै राम्रो भविष्य खोज्ने हो ।” नीरज गौतम
काठमाडौंको चण्डोल घर भएका कामोद ढुंगाना २०८० असार ३१ गते वुलिङ एयरको विद्युतीय गाडी (ईभी) किन्न नयाँ बानेश्वरस्थित बज्र ग्रुपको इभी-नेपाल मोटर्स प्रालि पुगेका थिए । अंकित मूल्य (एमआरपी) ३० लाख ९९ हजार रुप...
महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिकमन्त्री भगवती चौधरीले ढुक्क भएर लगानी गर्न आग्रह गरेकी छिन् । आजदेखि शुरू भएको लगानी सम्मेलन २०२४ का अवसरमा सञ्चारकर्मीसँग कुराकानी गर्दै उनले यस्तो बताएकी हुन् । ...
नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका प्रबन्ध निर्देशक कुलमान घिसिङले विश्व बैंकको लगानी रहेको ढल्केबर सबस्टेसन निर्माणका क्रममा आफ्नो स्वार्थ जोडिएको कम्पनीलाई कानूनविपरीत ठेक्का दिएको पाइएको छ । करिब ४ करोड बराबरको...
यामाहाको एमटी १५ को करसहितको वास्तविक मूल्य करिब ३ लाख ६८ हजार मात्र हो, तर यसलाई यामाहाको आधिकारिक बिक्रेता एमएडब्ल्यू इन्टरप्राइजेजले ५ लाख २५ हजारमा बेचिरहेको छ । यसको शो-रूम मूल्य वास्तविक मूल्यभन्दा डे...
अर्थमन्त्री वर्षमान पुन 'अनन्त' समेत मुछिएको १३८ किलो सुन तस्करीको फाइल पर्याप्त अनुसन्धानविनै सरकारी वकिलको कार्यालयमा पुगेको छ । अर्थमन्त्रीका रूपमा पुन आएलगत्तै भन्सार विभागले पर्याप्त अनुसन्धानविनै फा...
प्रत्येक वर्ष वैशाख शुक्ल पूर्णिमा दिन मनाइँने बुद्धजयन्ती एवं लुम्बिनी दिवसको तयारी शुरू भएको छ । संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उडड्यन मन्त्रालयअन्तर्गत रहेको लुम्बिनी विकास कोषले बुद्धजयन्ती एवं लुम्बिनी दिवसका रुपमा...
नेपालको निजामती सेवा (समग्र प्रशासन) कम व्यावसायिक भएको आरोप लाग्दै आएको छ । कर्मचारीहरूमा बुझाइको स्तर सतही देखिन थालेको छ । सकारात्मक सोच पनि खस्किएको छ । प्रस्तुतिमा आत्मविश्वास होइन, हीनभावना देखिन थालेको ...
निरन्तर १८ वर्ष लामो कन्जरभेटिभ पार्टीको सरकारलाई विस्थापित गर्दै लेबर पार्टीका नेता टोनी ब्लेयर सन् १९९७ को मे २ मा बेलायतको प्रधानमन्त्री बन्न सफल भएका थिए । लेबर पार्टीका नेता जोन स्मिथको निधनपश्चात पार्टीको ...
जनता समाजवादी पार्टीमा आएको विभाजन पहिलो पनि होइन र अन्तिम पनि होइन । राजनीतिक दलमा आएको विभाजनको लामो शृङ्खला हेर्ने हो भने पनि यो न पहिलो हो, न अन्तिम । दुःखद् कुरा के भने राजनीतिक दल विभाजनको नयाँ कोर्...